Top Gun: Maverick (2022)
Door gebruik te maken van exact dezelfde shots en zelfs af en toe dezelfde muziek, voelt Top Gun: Maverick ook een beetje als remake of reboot van Tony Scotts actiedrama uit 1986. Inhoudelijk is het echter wel degelijk een vervolg. Met een hoofdrolspeler die nog altijd buff eruit ziet op z’n 59e, geweldige aerial combat scenes (zonder CGI?) en vele herkenbare zaken uit het origineel. Maar wel volledig zonder de sensuele (en cultstatus-verheffende licht homo-erotische) ondertoon uit dat origineel. Waardoor de één Top Gun: Maverick ziet als de ‘verpersoonlijking’ van een alsmaar preutser wordend Hollywood, terwijl de ander het misschien wel de beste sequel ooit noemt. Ikzelf hang daar wat tussenin, maar ‘veilig’ is ie (helaas?) zeker..!
Het verhaal
Sleutelend aan een eenmotorig vliegtuigje in een militaire hangar zien we Pete ‘Maverick’ Mitchell (Tom Cruise) de film openen. Even later scheurt hij op z’n welbekende Kawasaki-motor, met z’n welbekende pilotenjack weer ergens over een landings- of startbaan, waarna hij al snel te horen krijgt dat het testprogramma waaraan hij meewerkt gestopt dreigt te gaan worden. Admiraal Ed – The Truman Show – Harris vindt namelijk dat ze te lang doen om met een Lockheed Martin-toestel een snelheid van tien keer de geluidssnelheid (oftewel Mach 10, ruim 12.000 kilometer per uur!) te bereiken. Rest onze Maverick natuurlijk niets om nét voordat de admiraal aankomt nog één poging te wagen, waarna hij natuurlijk weer gedegradeerd dreigt te worden.
Maar wat blijkt: net als in het origineel biedt een roekeloze actie hem juist de kans om naar TOP GUN te gaan (al is de naam “Miramar” veranderd in “North Island”, dat ook opvallend vaak wordt uitgesproken), want ene Iceman (Val Kilmer) trekt achter de schermen aan wat touwtjes, ten faveure van z’n voormalig wingman.
Wat volgt is een introductie van de nieuwe lichting waaghalzen (waaronder Goose‘ zoon Bradley, a.k.a. Rooster (Miles – Whiplash – Teller)), de-in-het-origineel-onzichtbare-admiraalsdochter Penny (Jennifer – Requiem for a Dream – Connelly) en haar dochtertje, maar ook van Mavericks nieuwe ‘baas’, admiraal Simpson (Jon – Mad Men (tv) – Hamm). Maverick wordt namelijk ingehuurd vanwege z’n kennis van de F-18, want dat vliegtuig moeten onze jonge waaghalzen leren te vliegen, voor een missie naar een (nu) onbenoemd land (lees “Iran”) dat een uraniumfabriek aan het bouwen is, maar ook beschikt over “class 5 fighter jets” (ja, sommige termen worden opvallend vaak uitgesproken). En dan volgt een race tegen de bekende klok, die ook nog eens met een week wordt vervroegd. Waarbij Maverick niet alleen een team moet kiezen, maar natuurlijk ook nog genoeg shit heeft te verwerken inzake Goose, met de vraag of hij nu dus diens zoon wel of niet moet rekruteren…
CGI-arm testosteronVERMAAK, maar wat te veilig ‘bro-less‘?
Allereerst: zoek je overweldigend escapisme, dan is Top Gun: Maverick waarschijnlijk jouw film van het jaar. Ik moet echter eerlijk toegeven, dat ondanks dat vermaak, mijn beleving van deze film minder was dan van het origineel, dat ik toevallig een paar maanden geleden nog ergens op TV voorbij zag komen (en ook gelijk niet meer weg kon zappen). En in die laatste viewing van het 1986-origineel viel me pas op, hoe Maverick daarin bijvoorbeeld door het Kelly McGillis-karakter op z’n onzekerheden wordt gepakt. Iets dat me ‘vroeger’ niet opviel, want toen was die film voor mij puur testosteron. Maar ik denk wel, dat zulke onzekerheidssteekjes er ook voor zorgden, dat dat origineel 36 jaar na dato nog altijd ‘on-weg-zapbaar’ is. Iets wat ik helaas niet verwacht van deze meer ‘veilige’ 2022-versie.
Naast het ontbreken van een echt invoelbaar broederschap onder de vliegeniers (met “You can ride my wing anytime!” als ultieme uiting), zit het meest opvallende inzake deze ‘veiligheid’ in de manier waarop de onvermijdelijke seksscène in beeld wordt gebracht. Of eigenlijk níet in beeld wordt gebracht. Na een zoen, met alle kleren aan, lijken de makers gedacht te hebben: “Oh wacht, volwassen mensen mogen helemaal geen seks meer hebben in films!“, waarna ze knippen naar een ‘nagesprek’ over kinderen e.d…??? Daarnaast was een vriendin van me – een streng voorvechter van gelijke rechten inzake feminisme en LGBTQIA2S – zelfs kwaad, dat de overduidelijk homo-erotische ondertoon nu totaal afwezig is (“…riding someone’s ‘wing’“, anyone?). Iets waar ik persoonlijk minder emoties bij voel, maar het is wel weer tekenend voor een verpreutsing (en/of continue, commerciële risicomijding) waarover bijna niemand zich meer opwindt, raar genoeg.
Cast & crew
Maar zet je die ‘zeurmodus’ weer uit, dan is het wel heel gaaf om Val Kilmer weer/nog eens te zien in een film. De makers hebben Kilmers ziekte (hij heeft echt keelkanker) namelijk functioneel ingezet, waarmee de film ergens ook een mooie ode aan deze bad boy biedt. Daarnaast is Cruise nog altijd in topvorm, waarbij hij meerdere keren z’n gebleekte tanden bloot mag lachen, maar vooral ook weer z’n vliegcapaciteiten mag tonen. Want ondanks dat er natuurlijk veel met stuntvliegers is gewerkt (om zo min mogelijk CGI te hoeven toepassen, wat het er allemaal vet realistisch uit laat zien), heeft hij wel degelijk ook af en toe achter de knuppel plaatsgenomen. Iets dat overigens wel een beetje apart aanvoelde, was hoe wij als kijkers de namen Hondo, Warlock en Penny uit het origineel leken te moeten herkennen. Maar ik kreeg – mede ook door wat IMDb-onderzoek zojuist – bijna het idee dat er een Top Gun 2 is geweest ooit, die niemand heeft gezien, maar waarvan de makers wel denken dat iedereen die informatie heeft. Als in: Bashir Salahuddin (‘Hondo’), Charles Parnell (‘Warlock’) en Connelly (Penny) spelen karakters waarmee Maverick een meer dan duidelijke band heeft, maar waar die band is ontstaan, dat blijft open.
Iets wat natuurlijk ook het gevoel geeft dat er ‘meer’ speelt dan wat je op het scherm ziet, dus ergens maakt dit de Top-Gun-wereld ook wel weer iets groter en/of mysterieuzer. Mogelijk dat scenarist Peter Craig daar wat credits voor verdient, want met The Town, twee Hunger Games-films, Blood Father, 12 Strong, Bad Boys for Life, The Unforgivable en The Batman heeft hij aardig wat ervaring. Qua ‘story by’-credit heeft hij gezelschap van Justin – The Jungle Book – Marks, terwijl de screenplay-credits naar Ehren – The Ring, drie Transformers-films, Ghost in the Shell – Kruger, Eric Warren – American Hustle, Only the Brave – Singer en Cruise-collaborateur Christopher – The Usual Suspects, Mission: Impossible – Fallout – McQuarrie gaan. En daar voelde ik zeker wel een link mee, met Cruise’ Mission: Impossible-franchise. Zeker richting het einde, waar één van de scènes een geüpgradede versie van een ‘jatscène’ uit Tomorrow Never Dies lijkt, en zeker zo ook uit Mission: Impossible kon komen. Wat ook een teken is, dat Top Gun: Maverick dus zeker wel een megavet-grote productie is, maar af en toe ook te generiek. En is dat regisseur Joseph Kosinski te verwijten, de schrijvers, of de studio? Kosinski brak ooit door met Tron: Legacy, waarna hij met Cruise Oblivion maakte. Daarna regisseerde hij ook nog Only the Brave, terwijl binnenkort zijn Spiderhead uit komt (weer met Miles Teller). Geen mega uitgebreid oeuvre dus, maar qua studiofilms ook weer niet de meest standaard/commerciële rakker.
Final credits
Natuurlijk gaat Top Gun: Maverick waarschijnlijk in z’n eerste (lange) weekend al zoveel geld binnenhalen, dat elke vorm van kritiek weggelachen kan worden door de studio. En mogelijk moet ik ook niet (zo) zeuren, want werd die ‘preutsheidstrend’ niet al 30 jaar geleden ingezet? Ik weet nog dat ik ergens in de jaren 90 pas The Graduate zag (uit 1967) zag, en toen viel me al op hoeveel sensueler die film was dan wat er in de jaren 90/00 gemaakt werd. En die preutsheid is natuurlijk ‘overal’ gaande, maar mogelijk valt het dan hier meer op, juist vanwege die connectie met het ‘geilere’ origineel? Daarnaast ontbrak voor mij dus dat ‘broederschapsgevoel’ wat, iets dat niet voldoende gecompenseerd wordt door de intergenerationele dynamiek tussen Maverick en Rooster. Dus ja: topvermaak, maar als je kritischer naar films kijkt, dan is er helaas ook genoeg aan te merken. Maar een kniesoor hè…