Men (2022)
Alex – Ex Machina, Annihilation, Devs (tv) – Garland is voor mij één van de interessantste film- en tv-makers van het laatste decennium, mede doordat ik veel van m’n eigen ‘quatsch’ (lees: opvattingen, ideeën, contemplaties) vrij bevredigend op zijn werk kan projecteren. En juist dát ging me gisteren wat lastiger af bij zijn nieuwste folk-horror-nachtmerrie Men, ondanks de twee geweldige acteerprestaties, enorm haunting sound design en creepy sfeer.
Niet dat ik deze film daarmee ‘afschrijf’ hoor, zeker niet, want ik vraag me nu nog voornamelijk af: “Moet ik nog wat dieper ‘mediteren’ op wat ie ermee wil zeggen, of wil hij deze keer misschien wel wat teveel zeggen..?” Bijvoorbeeld over giftige mannelijkheid, traditionele ‘machtsreflexen’, het leven veel ingewikkelder maken dan in de basis ‘verlangd’ wordt, intergenerationele pijn, verlossende catharsis, et cetera…
Het verhaal
Harper Marlowe (Jessie – The Lost Daughter, I’m Thinking Of Ending Things – Buckley) is op nogal traumatische wijze weduwe geworden, dus besluit ze om een paar weekjes rust te zoeken in een mooi landhuis op het Engelse platteland. In flashbacks zien we gedurende de film hoe dat trauma exact in elkaar steekt, maar het ‘lopende’ verhaal gaat vooral over wat Harper in het kleine Cotson meemaakt.
Nadat ze welkom wordt geheten door de sociaal wat ongemakkelijke Geoffrey (Rory Kinnear), komt ze tijdens een wandeling door de omliggende natuur ineens een verlaten spoortunnel bezig, waar de basis wordt gelegd voor eerdergenoemd sound design. Harper schrikt zich nogal kapot als die tunnel helemaal niet verlaten blijkt. Als ze even later echter met een voorzichtige glimlach terugkijkt of ze nog ‘achtervolgd’ wordt, maakt ze een ogenschijnlijk onschuldige foto. Wat schrik- en thrillermomenten later wordt er een verwarde, naakte zwerver (Rory Kinnear) voor het landhuis opgepakt, maar als ze even later in de plaatselijke pub arriveert, vertelt de politieagent (Rory Kinnear) dat ze de man niet langer vast konden houden. In begrijpelijke angst vindt ze daarna haar weg terug naar het landhuis, waar ze allesbehalve alleen lijkt te zijn. Gelukkig is daar Skype-vriendin Riley (Gayle – The Great Showman – Rankin), die Harpers angsten te groot vindt worden, en besluit haar op te komen zoeken. Maar komt ze op tijd, of gaat ze een spreekwoordelijke ventilator aantreffen, waar de poep allang tegenaan geknald is..?
Scary surrealistische schuld-contemplatie?
Allereerst denk ik dat elke vrouw wel één of meerdere scènes uit deze film zal herkennen, of in elk geval zeker de angstgevoelens die ontstaan als je alleen naar huis loopt en er kraakt ergens een tak, of wanneer je alleen in huis bent en er staat een dreiging voor de deur (of het raam). Als man voel ik deze extra spanningslading een stuk minder, maar dat neemt niet weg dat de film ook voor mij genoeg fucked up creepy scènes bevatte hoor. Daarnaast wordt de film naar het eind toe steeds surrealistischer – wat ie natuurlijk al is, vanaf het moment dat je weet/ziet dat Rory Kinnear alle mannelijke rollen in de film speelt, op één na – en dat haalt dan misschien wel wat van de horror-spanning weg, bij mij althans. Maar daardoor werd de film ook steeds meer een koortsdroom/-nachtmerrie, met bijpassende ‘hakketakkerigheid’ en personen die ineens veranderd bleken in iemand anders. Dat surrealistische deed me overigens ook zeker aan The Green Knight denken (wat verder een totaal andere film is hoor, maar die gedachte startte een beetje bij bovenstaand shot/still).
En wat ik zei, over dat ik ‘m als man mogelijk anders beleef dan vrouwen: ik denk dat Garland daarin nog een stap verder gaat. Volgens mij speelt hij ook met hoe ‘ik’ als man de wereld zie en ook gevormd heb. Dat de film bijvoorbeeld ook het patriarchaat onder vuur neemt, dat is namelijk wel vrij duidelijk.
Cast & crew
En daarin speelt vooral Kinnear een belangrijke rol. Of dus negen of zelfs tien verschillende rollen; allemaal mannen met weinig zelfbewustzijn (in elk geval in wat hun handelingen betekenen voor Harper) en/of de neiging anderen te kleineren of in elk geval tegen te spreken. Ik las in een artikel hoe Kinnear voor elke rol een hele backstory geschreven heeft, terwijl sommige rollen misschien slechts één shot (van een paar seconden) in beeld zijn. Opvallend overigens, hoe Kinnear de laatste jaren in meerdere tv-series van dit soort multi-rollen heeft neergezet (zoals in Penny Dreadful en Inside No. 9). En naast dat het voor hem volgens mij geweldig is om jezelf zo uit te dagen, heeft het natuurlijk ook duidelijk een thematische functie in het verhaal. Al maakt Buckley nog meer (en wederom) indruk in de hoofdrol hoor. Ze combineert pijn, verwarring en ‘sterkte’ fantastisch, iets waardoor ze dus ook al werd gecast door Maggie Gyllenhaal (The Lost Daughter) en Charlie Kaufmann (I’m Thinking Of Ending Things). Garland durfde zo hard op haar kwaliteiten te vertrouwen, dat er zelfs een 12 minuten durende sequentie in de film zit, waarin geen woord gesproken wordt en we alles met haar acteermimiek ‘moeten’ doen. Al echoot haar ‘muzikale experimentje’ in die scènes nog altijd door m’n hoofd!
Garland is wel een redelijk held voor mij hoor. Naast de hierboven genoemde films schreef hij bijvoorbeeld ooit het boek waarvan Danny Boyle The Beach afleidde, en later schreef hij ook scenario’s voor Never Let Me Go en Boyle’s 28 Days Later én Sunshine. Z’n werk aan Dredd vergeet ik voor ’t gemak even, want zijn eerste regieklus was dus het geweldige Ex Machina, wat hij opvolgde met nóg een mega-interessant spiritueel sci-fi-drama: Annihilation. Daarnaast vind ik Devs één van de beste tv-series die ik het afgelopen decennium gezien heb (en gelukkig gewoon afgerond werd na één seizoen!!). Maar met Men levert ie – voor mij althans – dus wel z’n ‘lastigst te duiden’ film af.
Final credits
Wat mogelijk ook de reden is, dat ik op een gegeven moment aardig wat oplichtende telefoonschermpjes om me heen zag. Ik vrees dat Men dus – ondanks de zeer verleidelijke trailer – het grote publiek niet echt zal bekoren. Iets wat soms juist een goed teken lijkt (in mijn beleving althans), maar ik begrijp het hier iets beter als mensen wat afgeleid worden…
Als ik dan echter terugdenk aan die eindscènes, waarin iets letterlijk rond gemaakt lijkt te worden, en dan ook weer herinner hoe ik halverwege even dacht de film ‘door’ te krijgen, maar daarin ook weer direct terechtgewezen werd, dan wil ik eigenlijk alleen maar herhalen wat ik in m’n recensie van Annihilation al zei: ik zou graag eens een avondje met Garland filosoferen over ‘alles’, want ik ken weinig filmmakers wiens ‘hoofdquatsch’ volgens mij meer overeenkomsten vertoont met die van mij (nee, David Lynch gaat daarvoor vaak nog boven m’n spreekwoordelijke pet, maar Lynch zit dan ook wel in a league of his own).
Ja, aanrader dus, als je door een film ook uitgedaagd wilt worden. Waarbij je overigens geen angst moet hebben voor erg grafisch getoonde blood & gore…