Nope (2022)
Terugdenkend aan deze nieuwste van Jordan – Get Out, Us – Peele (ik zag ‘m vorige week al in een voorpremière) valt het me vooral op, hoeveel verschillende thema’s eraan te koppelen lijken, waarbij me nog niet duidelijk is (mogelijk wordt het dat wel nooit) wat hij nou precies wil vertellen. Daarmee past ie best goed in dat verloop van Get Out (heel vet en vrij safe qua ‘publieksvermaak’) en Us (heel creepy maar al ‘publieksverdelend’), want met Nope lijkt Peele nog wat metafysischer (en/of ‘dieper’) te gaan. Ik vond ‘m daardoor behoorlijk goed, vooral vanwege die heerlijke opbouw (als in: de anticipatie van gevaar is vaak enger dan het gevaar zelf), maar die vele interpretatiemogelijkheden zorgen er dus ook voor dat je als kijker niet aan je handje meegenomen wordt langs een standaard-attractie.
Dus je moet ook zelf wel wat ‘investeren’…
Het verhaal
OJ Haywood (Daniel – Judas and the Black Messiah, Get Out – Kaluuya) runt met z’n vader Otis sr. (Keith – They Live, The Thing – David) ‘Haywood Hollywood Horses’, een boerderij die paarden levert voor op filmsets. Net na de openingsscène gebeurt er echter iets ulligs, waardoor OJ er zo goed als alleen voor staat. Een half jaar later heeft zus Emerald (Keke – Hustlers – Palmer) de boerderij namelijk allang opgegeven, en zij gebruikt de paardenverhuur vooral om haar andere talenten nogal irritant te promoten op filmsets.
Alles verandert als Emerald toevallig een nachtje blijft slapen op de boerderij, en er na wat stroomstoringen en rare geluiden ineens – spoiler alert – iets aan het firmament verschijnt. Initieel alleen gezien door OJ – einde spoiler alert – maar als even later duidelijk is dat het wel een erg apart fenomeen is, knalt het opportunisme van vooral Emerald er weer in, en denken ze hiermee een kip met gouden eieren gevonden te hebben. Als ze het vast weten te leggen althans.
Daarvoor roepen ze de hulp in van de overenthousiaste elektronicazaakmedewerker Angel (Brendon – The OA (tv) – Perea), al zijn wij als kijkers ook wel benieuwd hoe en wat dat western-parkje van buurman Ricky ‘Jupe’ Park (Steven – Minari, The Walking Dead (tv) – Yeun) ermee te maken heeft. En die vrij huiveringwekkende audio onder de begintitels, komt daar ook nog ergens een verklaring voor..?
Opportunistische beroemdheidsfetisj?
De manier waarop de omgangsvormen op die Hollywoodset getoond werden, lieten al doorschemeren dat Peele in elk geval wat ‘commentaar’ daarop heeft. Iets wat ook is doorgevoerd in details als hoe ze met het paard omgaan bijvoorbeeld. Neem daar dan de veelvuldige grappen over OJ’s naam in mee (naar “O.J. Simpson” natuurlijk), de manier waarop vooral Emerald direct geld ziet in hun ‘ontdekking’ en dat gastje op de elektrische motorfiets, en dan komt thematisch de ‘allesverslindendheid’ van rijk en/of beroemd zijn behoorlijk naar voren. Maar het gaat natuurlijk ook letterlijk om het trachten te temmen van de natuur (denk aan die paarden, maar ook aan ‘Gordy’), en hoe hoogmoed je mogelijk altijd laat vallen.
En nogmaals: het gaat vooral om de opbouw naar die mind-bending climax toe, waarin ik het nog altijd leuk puzzelen vindt. Maar als je dan – net zoals in de film veelvuldig gebeurt – de titel als antwoord ergens op wilt geven, dan is vooraf mogelijk de belangrijkste vraag hierbij: “Heb jij een film nodig die precies doet wat jij als kijker wilt?”
Cast & crew
Waar ik als kijker overigens – vooral in het begin – moeite mee had, was de asociaalheid van Emerald. Iets wat zeer goed past in het verhaal hoor, maar ik ergerde me even enorm aan haar egoïstische houding. Maar uiteindelijk is vooral haar ontwikkeling die de film ‘afrondt’. Al past die (voor mij wat) irritante houding wel bij haar ‘grootsheid’, als in: ik wist niet wat voor grote ster ze in real life is. Kaluuya hoeft zich op acteervlak minder in te spannen dan bij die Oscarwinnende rol als Fred Hampton Jr., maar hij liet hier bij vlagen een wat verlegen en/of sociaal-onhandig iemand zien, en dat kende ik nog niet van hem. Verder was het gaaf om Michael Wincott weer eens te zien, die qua schorheid volgens mij een ‘wedstrijdje’ houdt met Tom Waits. Wincott was vooral in de jaren 90 erg succesvol, met rollen in onder andere The Doors, Robin Hood: Prince of Thieves, 1492: Conquest of Paradise, Romeo is Bleeding, The Crow, Dead Man, Strange Days, Basquiat en Alien Ressurection.
Maar Jordan Peele’s film heeft zo’n namedropping totaal niet nodig (ik ‘vergeet’ Steven Yeun en David Keith gewoon even te behandelen), want daarvoor is de aantrekkingskracht van deze eigenzinnige maker allang groot genoeg. Daarnaast is hij genoeg Hitchcock-fan om te weten dat spanning vooral in de opbouw van het verhaal hoort te zitten, waarbij je de kijker af en toe een trigger moet geven, zodat die spanning ook (en nóg meer) in de hoofden van kijkers gecreëerd wordt. Jammer dat een (steeds groter wordend?) deel van het filmpubliek liever meer conventionele films ziet, want ik schrok laatst wel behoorlijk van de grote hoeveelheid negativiteit van IMDb-stemmers over deze film. Terwijl ik daar eigenlijk op zoek was naar bevestiging van m’n eigen ‘awe‘, vooral inzake de visuele transformaties van de ‘ontdekking’ in de film. Waarbij ik Peele ook nog credits wil geven voor hoe hij een vrij bekend gegeven toch nog gruwelijk origineel heeft weten te krijgen. Al zal dat voor sommigen ook wel weer té origineel zijn ;).
Final credits
En voordat ik als zeurder over kom: ik heb ’t soms ook zo druk in m’n hoofd, dat ik in een bioscoop enkel hapklare brokken entertainment naar binnen kan schuiven hoor. Dat is ook de reden dat ik ‘stress’ haat: het kan een ideale filmervaring in de weg zitten. Mij dus ook wel eens. Al was dat hier gelukkig niet het geval, en zeker niet in deze recensie: de terugblik op mijn eigen ervaring in de IMAX-zaal.
Dat Peele daarnaast ook speelt met exact een angst uit een van mijn favoriete dromen (waarin ik een halve meter boven de grond kan vliegen en daar super-happy mee ben, totdat SBS Shownieuws ineens op de stoep staat en ik beroemd dreig te worden), dat zorgde natuurlijk voor nog meer ‘connectie’ met deze film.
Yes, lekkere film, maar laat ‘m gewoon over je heen komen, met een zo open mogelijke geest…