Barbarian (2022)
Als je enkel naar IMDb-punten kijkt, dan is Barbarian dus ‘beter’ dan Midsommar, The Witch, Pearl én X (om even wat van de beste horrorfilms van de laatste jaren te noemen), en hoeft Zach Creggers film enkel Hereditary (net) boven zich te dulden. Nu stelt zo’n punt bij horror maar nét iets meer voor dan bij humor (een nóg persoonlijke genre), maar ik voelde op het eind van Barbarian zelfs iets van ’trots’ dat ik ‘m af heb durven kijken. Want damn o damn, wat een f^&*ing creepy film was dit zeg!
En ‘gelukkig’ is de film opgedeeld in drie stukken, waardoor je na zo’n drie kwartier ineens wat ademruimte krijgt, voordat je uiteindelijk toch weer mee die kelder in ‘moet’…
Het verhaal
Tess (Georgina – Black Mirror (tv), His Dark Materials (tv) – Campbell) moet voor een gaaf sollicitatiegesprek in Detroit zijn, en heeft via Airbnb een huisje gehuurd. Omdat ze ’s nachts aankomt ziet ze niet in wat voor verlopen buurt ze zich bevindt (Detroit ging in 2013 officieel failliet, vooral doordat de bekende, grote autofabrieken al vanaf de jaren 80 hun fabrieken naar lagelonenlanden verhuisden), en als er problemen zijn met het sleutelkastje bij de deur, begint haar wanhoop al wat te groeien. Ineens gaat er toch licht aan ín het huis. Dus ze klopt aan, en dan blijkt het huisje dubbel-verhuurd te zijn. Ene Keith (Bill – Nine Days, It, Deadpool 2 – Skarsgård) doet namelijk open, en direct voel je dat er iets niet helemaal pluis is. Iets dat voor kenners natuurlijk heerlijk versterkt wordt door Skarsgårds eerdere rol als Pennywise in die It-remake. Al lijkt zijn aanwezigheid toch wel echt op toeval te berusten.
Uiteindelijk besluiten ze dus maar om beiden in het huis te blijven slapen (Keith op de bank, Tess in bed), maar als Tess ’s nachts wakker schrikt, blijkt niet alleen de slaapkamerdeur open te staan, maar Keith schreeuwt het ook nogal uit vanwege een nachtmerrie. Een schrikmoment later lukt het onze protagonisten om de slaap toch weer te vatten, en als Tess de volgende dag een geweldig sollicitatiegesprek heeft gehad (ook al wordt ze ook daar gewaarschuwd als ze zegt in welke buurt ze slaapt), wil ze dit maar wat graag delen met Keith. Helaas is die er niet, iets dat extra lullig wordt als Tess eerst bijna wordt aangerand door een zwerver voor het huisje, en daarna per ongeluk wordt opgesloten in de kelder (waar ze een rol toiletpapier wist te vinden).
Eén ontdekking later loopt bij Tess de schrik echter nog dunner door de broek, en waar zij zo snel mogelijk weg wil van het huis, overwint de ratio het (helaas) nét even, waardoor dat vertrek ineens mijlenver weg (b)lijkt…
Heerlijke opzet, ondraaglijke spanning
Meestal is het bij zulke horrorfilms zo, dat zodra je weet wie/wat/waar het ‘kwaad’ is, je de grootste spanning wel los kunt laten. Nu is dat hier ook lichtelijk het geval, maar doordat het plot dus een paar keer op een andere (tijds)locatie herbegint, duurt het toch wel even voordat je écht weet hoe de vork in de rotte steel zit. En als je dan achteraf de verschillende thema’s in de film analyseert, dan blijkt zeer veel (misschien alles wel) erg goed te ‘kloppen’. Weet overigens, dat ik vooraf enkel wist dat twee vriendinnen ontzettend enthousiast waren over deze film. Ik had zelfs de synopsis niet gelezen (en zeker geen trailer gezien), dus mogelijk weet jij nu allang meer dan ik vooraf wist. En omdat ik nu toch wel iets ‘meer’ wil zeggen, even een – SPOILER ALERT. Ik bleef namelijk maar verrast worden, juist doordat ik niets wist. Daarbij schoot kort ook even Slavoj Žižeks opmerking door m’n hoofd – dat verhalen en films mogelijk meer doen dan enkel menselijke reacties tonen, maar ons misschien juist wel ‘leren’ hoe te reageren – want ik voelde bij het AJ-karakter direct ook wel dat hij gestraft móest gaan worden voor zijn rol in het #metoo-verhaal in de film: dat verwachten we namelijk van karakters in zulke verhalen. En ook al lijkt AJ iets van verlossing te vinden aan het eind van de film, als z’n beestachtige instinct het toch weer overneemt, dan krijgt ie ook wel wat ie ‘verdient’. En waar het eerst leek dat die zwerver lullig genoeg dood ging omdat hij het goede deed, zou het ook wel eens kunnen zijn dat hij z’n lot juist bezegelde, doordat hij daarover begon op te scheppen. En nu dus nóg een zin die met “En” begint, want ook de titulaire, barbaarse acties lijken uit een soort verwrongen moederliefde te komen, wat het betreffende karakter juist ook weer ‘menselijk’ lijkt te maken – EINDE SPOILER ALERT.
Crew & cast
Ja, toen ik naderhand m’n awe wilde vangen in m’n aantekeningen, vroeg ik me af of dit een debuutfilm was. Je weet wel, zo’n verhaal waar iemand mogelijk véél langer aan gewerkt heeft (meestal vallen tweede films dan ook tegen, omdat die (te) snel gemaakt worden?), waardoor alles zo perfect blijkt te ‘kloppen’. Maar toen herinnerde ik me dat 20th Century Studios-logo aan het begin van de film, en zulke grote studio’s zijn niet vaak betrokken bij debuutfilms. En al zeker niet bij horrorfilms. Daarnaast bevat de film minstens één technisch geweldig uitgedacht shot, waarvoor cinematograaf Zach Kuperstein alle credits verdient. Die kreeg hij schijnbaar ook al op het filmfestival in Cannes voor een eerdere film (The Climb?). Hier liet hij me best vaak m’n ogen tot streepjes samenknijpen, juist omdat er in z’n composities soms veel te veel ruimte was voor spanningsverhogende ‘Fuck, wat gebeurt daarachter?‘-momenten. Al zal dit net zo goed de verdienste zijn van Zach Cregger, die naast regisseur ook de scenarist was…
Misschien wel het opvallendste qua casting – naast Skarsgårds horror-connotatie die hier lekker functioneel is ingezet – is dat het titulaire ‘monster’ gespeeld wordt door Matt Davis. Deze 2,03m lange acteur wordt veelvuldig gevraagd vanwege z’n ontzettend brede mimiek (waardoor hij zelfs ooit opdraafde als Jim Carrey’s Ace Ventura-karakter in Tosh.O (tv)), al is hij hier dus volledig onherkenbaar. Van de overige acteurs herkende ik natuurlijk Justin – Live Free of Die Hard, Tusk – Long, en vroeg me ook stevig af waar ik Richard Brake van herkende. En dat bleek onder andere van Vesper, The Mandalorian (tv), Brave New World (tv) en Kingsman: The Secret Service. Hij heeft zo’n karakteristiek hoofd dat het geweldig doet in bijrollen. En dan speelt ie hier dus de ultieme versie van het type waarvoor hij vaker ingezet wordt…
Final credits
Ik keek zojuist pas de teaser van deze film (die ‘veilig’ is, want verklapt vrijwel niets), waarin vooral de reacties van het publiek op deze bloody scary film getoond worden. De film wordt inderdaad dus als één van de engste van de laatste jaren gepromoot, en waar ik dit soort promotie vaak te makkelijk vind, klopt dat wat mij betreft dus misschien wel voor 100%: het was namelijk ook mijn conclusie :).
En ja, denk dat serieuze filmfreaks ook wel wat kunnen opmerken over hoe de film zich beter had gefocust op één thema (nu komen zowel #metoo als het einde van the American Dream als patriarchaal conservatisme als oerinstincten thematisch voorbij), maar de uitvoering was voor mij uiteindelijk zó bevredigend, dat ik hier uiteindelijk totaal niet over viel.
Met andere woorden: kijken, áls je durft!!