The Banshees of Inisherin (2022)
Die “It was all going fine till he chopped off all his fingers”-uitspraak van Colin Farrells karakter in Martin – In Bruges, Three Billboards Outside Ebbing, Missouri – McDonaghs nieuwste film zal ik waarschijnlijk nooit vergeten. Niet alleen omdat het ’t plot van deze heerlijk-heftig duistere komedie direct samenvat, maar ook omdat het de meelijwekkende social ignorance van dat karakter zo goed zet. Ik ben Farrell serieus wat empathischer gaan bekijken door deze film: alsof hij zo’n broer of neef met een geestelijke beperking is, waardoor je graag een arm om z’n schouder legt.
Al zal deze Pádraic Súilleabháin (wat een naam!!) die arm waarschijnlijk ook weer afschudden, want hij is helemaal niet zielig..!
Het verhaal
Het is 1923 en de Ierse burgeroorlog loopt tegen z’n einde. Op het fictieve eilandje Inisherin wordt het van een afstandje gade geslagen, als de lokale muzikant Colm Doherty (Brendan Gleeson) ineens een rigoureus besluit neemt: hij wil z’n beste maat – eerdergenoemde Pádraic (Farrell dus) – niet meer spreken. Hij vindt ‘m maar saai, en al dat gezuip en geouwehoer houdt hem van z’n passie af: ooit nog een onvergetelijk liedje schrijven.
Ietwat begrijpelijk snapt Pádraic natuurlijk geen bal van Colms besluit, dus hij gaat nogal hard op zoek naar de redenen. En bij wie vindt ie die logischerwijs het snelste: bij Colm. Maar ja, die is zó overtuigd van z’n beslissing, dat ie een nóg drastischer besluit neemt: als Pádraic hem niet met rust laat, dan zal hij één van z’n eigen vingers van z’n linkerhand afknippen!!
Dit verbaast de niet al te snuggere Pádraic nóg meer, en ook z’n zus Siobhán (Kerry – Better Call Saul (tv), Avengers: Endgame – Condon) en lokale ‘drol’ Dominic (Barry – Dunkirk, The Green Knight – Keoghan) kunnen hem niet echt helpen. Gooi daar nog een sloot alcohol tegenaan – iets wat de mannen sowieso al dagelijks vanaf 14:00u doen in de lokale pub – en Pádraic móet Colm wederom aanspreken over dat verbreken van die vriendschap. Die is daar dus niet van gediend, en dat wordt pijnlijk duidelijk als Pádraic en Siobhán thuis aan de eettafel zitten, en er ineens een thumb klinkt: er wordt iets tegen de houten deur gegooid…
Dark as f^&k
Damn, de glimlach die de afgelopen weken op m’n gezicht zat bij het denken aan deze film – ik zag ‘m eind 2022 al in voorpremière – die wordt nog altijd niet kleiner. Ondanks dat ik me ook wel even over een drempeltje heen moest zetten hoor. Maar toen ik me eenmaal volledig mee kon laten gaan in het verhaal – zonder teveel afgeleid te worden door m’n rationele hoofd – voelde ik steeds meer hoe fantastisch McDonagh ‘ons’ doorziet, en hoe hij dat geweldig op z’n twee hoofdkarakters heeft weten te projecteren. De eerlijkheid waarmee Gleesons karakter doorziet hoe sommige vriendschappen ook in de weg kunnen zitten – waarin ook weer behoorlijk wat projectie verwerkt zit – maar ook het onbegrip van Farrells karakter zijn volledig invoelbaar. Maar juist door Pádraics karakter nét over die grens van drollerigheid te trekken, wekt hij ook zoveel empathie op, dat ik weken later dus nog altijd wat ‘bezorgdheid’ voel. En dat lijkt zelfs ‘voorbij’ de film te gaan, want mijn sympathie voor Colin Farrell lijkt hierdoor ook gestegen. Niet dat ik iets tegen hem had hoor, maar dat bezorgde gevoel strekt zich dus ook wat naar de acteur achter dat karakter uit.
Cast & crew
Ik was dus ook totaal niet verbaasd dat Farrell gisteravond (10 januari) de Golden Globe voor Best Performance by an Actor in a Motion Picture – Musical or Comedy won. Iets dat hij overigens één keer eerder deed: voor z’n rol in In Bruges. En dat winnen komt natuurlijk doordat ik niet de enige was die zo met hem meeleefde in de film. Mogelijk dat ie geholpen werd door die zeer aanwezige wenkbrauwen van hem, die – zeker als je je voorstelt dat ze bijna in elkaar overlopen – ook wel wat ‘geestelijk-achtergesteld-connotaties’ oproept, als ik zo politiek incorrect eerlijk mag zijn. Gleesons rol is niet veel minder, maar wel wat kleiner (hij was ook genomineerd als bijrol). Gaaf hoe hij met wat blikken een hoop achtergrondinformatie lijkt te onthullen, zonder echt veel te zeggen. Daarnaast is dat zwijgen ook wel weer functioneel, want het frustreert ‘ons Pádraic’ des te meer. Condon en Keoghan zijn ook bovengemiddeld goed (wat natuurlijk ook een kracht van McDonagh is), waarbij ik bij Keoghan wel wat ‘zorgen’ (ook al?) voel of hij zich niet teveel in dit soort rollen laat manoeuvreren. Hij speelt vaker sociaal wat weirde/achtergestelde types (zie The Killing of a Sacred Deer, The Green Knight en z’n uncredit rol in The Batman), en daarin is hij erg goed. Maar mogelijk moet hij lichtjes opletten dat dit niet zijn ‘schtick’ wordt…
McDonagh schreeft het scenario met Gleeson en Farrell in z’n achterhoofd, en daarin toont hij vooral hoe goed zij elkaar kennen. Hij won gisteravond dan ook de Golden Globe voor beste scenario (die voor regie ging (terecht!) naar Spielberg voor The Fabelmans (recensie volgt snel)). Hij maakte bij het grotere publiek natuurlijk al indruk met Three Billboards Outside Ebbing, Missouri, maar keert met Inisherin dus wel meer terug naar die In Bruges-wereld van Farrell en Gleeson. Al is de setting zo totaal anders, qua doorzien van menselijke relaties voel je wel aan veel dat die van dezelfde maker zijn…
Final credits
Al zag ik op IMDb ook, dat je die emotionele betrokkenheid bij het verhaal wel moet voelen. Doe je dat niet, en haal je achteraf sec het plot terug (zie die ‘Het verhaal’-alinea’s hierboven), dan snap je mogelijk geen snars van alle lof voor deze film. En dat is geen ‘dis’ hoor, want humor is en blijft natuurlijk één van de lastigste (lees: “persoonlijkste”) genres.
Ik merk echter dat ik The Banshees of Inisherin in m’n herinnering zelfs nóg beter begin te vinden, juist omdat ie qua humor en film lekker offbeat durft te zijn. Niks geen formule en/of standaardoplossingen – herinner me nu ook die prachtig-eerlijke scène tussen Dominic en Siobhán weer – maar een film van een filmmaker die wat te zeggen heeft, en ook het zelfvertrouwen en de kunde om dat op vrij magistrale wijze te doen.
Ja, en daarom schiet het volgende woord als afsluitende kreet door m’n hoofd: HULDE..!