Ant-Man and the Wasp: Quantumania (2023)
Direct na de heerlijke ‘after the credits’-scène van Ant-Man and the Wasp: Quantumania merkte ik dat ik voor ’t eerst Scorsese’s theme park-vergelijking over Marvel-films écht begreep. Aan de andere kant direct gevolgd door: “Ja master-of-cinema (én boomer), daar heb je helemaal gelijk in. Maar theme parks zijn niet voor niets ook mega-populair hè, dus dit is wel degelijk vermakelijk, misschien ook wel juist omdat je na afloop vrijwel alles direct weer mag vergeten…”
En dat vergeten van het plot – waarin ook behoorlijk wat dingen enkel gebeuren omdat ze zo in het script staan (en dus niet vanuit ‘karakterlogica’ volgen) – gebeurde inderdaad al bijna vóór die laatste ‘na-scène’ (er komen, as usual, twee van zulke scènes voorbij nadat de film al is afgelopen). Terwijl die scène dus teruggrijpt op eigenlijk het enige écht memorabele aan deze film: de geweldige Jonathan – The Last Black Man in San Francisco, Lovecraft Country (tv), Devotion – Majors als een nog betere villain dan Thanos, waarvoor je vooral in die Loki-serie al een goede hint kreeg…
Het verhaal
Hoe en waar deze film precies hoort/past in de zoveelste phase van het cinema-universum van Marvel, dat weet ik niet, maar is eigenlijk ook niet zo van belang (dit blijkt de start van Phase 5, las ik zojuist). Alles wat uit eerdere films belangrijk is wordt door Scott Lang (Paul Rudd) uit de doeken gedaan als hij voorleest uit het boek dat hij heeft geschreven over z’n avonturen met de Avengers. Een slim (en goedkoop) exposé, want daardoor kunnen we dus snel ín het verhaal duiken. Zo zien we hoe Janet Van Dyne (Michelle Pfeiffer) in die 30 jaar dat ze in het quantum realm verbleef – een subatomaire wereld ‘onder’ de onze? – al een ontmoeting had met een crashende Jonathan Majors, maar hierover schijnbaar nooit iets verteld heeft aan hubby Dr. Hank Pym (Michael Douglas) en/of dochter Hope (Evangeline Lilly). Iets dat aardig wat ‘uitstel-irritatie’ veroorzaakte in mijn hoofd – zo van: wordt deze uitleg nu bewust uitgesteld omdat het plot-technisch anders te lastig wordt? – maar uiteindelijk ook wel ietwat logisch pas net voor de climax onthuld wordt.
Ondertussen is Scotts dochter Cassie (nu gespeeld door Kathryn – Blockers, Lady Bird – Newton) ook terug, maar nu vooral rebels en (natuurlijk) hyperintelligent. En voordat zij (en wij) het weet, moeten onze helden schijnbaar met z’n allen die kwantumwereld in, níet te verwarren met het multiversum natuurlijk.
Majors heeft zichzelf inmiddels voorgesteld als ‘Kang de Veroveraar’, iemand die voorbij tijd en ruimte kan kijken en daarin een paar ontzettend interessante dingen aanhaalt. Maar wacht: dit is een Marvel-achtbaanrit hè, dus al te lang stilstaan bij iets waar je over na mag/moet denken, dat past natuurlijk niet. Hoppakkee, gas erop en gaan met dat climax-gevecht vol gezichtsloze droïds, flink opgevoerde mieren en nóg een volk in een grote blockbuster waarvoor inheemse Polynesische volkeren als de Māori model hebben gestaan…
All over da place, maar toch in ‘balans’?
Hierboven haalde ik het al kort even aan, maar ik raakte wel even verward door al die ‘andere’ werelden waar onze helden inmiddels ook naar toe kunnen, al dan niet per ongeluk (wees hier niet kritisch in, dat kan je tegen gaan staan dan). De kwantumwereld in de Ant-Man-verhaallijn is totaal anders dan dat multiversum van gekheid uit bijvoorbeeld die tweede Doctor Strange-film, of uit de Spider-Man-franchise. Al blijkt het multiversum hier niet geheel buiten beeld te blijven. Dus waar je mogelijk verwachtte dat na Avengers: Endgame die Marvel-wereld weer wat overzichtelijker kon gaan worden: foggettaboutit..! Gelukkig hebben ze Paul Rudd met z’n kenmerkende/getypecaste mix van drollerig- en wannabe-pseudo-zelfverzekerdheid, die met z’n humoristische én zelfbewuste voice-over daar wel weer wat balans in weet te brengen. Of in elk geval voor de comic relief zorgt, wat mij duidelijk maakte dat je inderdaad ook helemaal niet zó hard op móet letten…
Wat voor mij toch lastig wordt, om diverse redenen. Ten eerste wil ik hier natuurlijk wel ‘serieuze’ kritiek kunnen geven, dus iets van een oordeel over de on- of ingewikkeldheid van het verhaal moet ik wel kwijt. De andere reden is van een totaal andere (en positieve) orde. Want ook nu lijkt Marvel spiritueel weer iets zeer interessants aan te raken. En omdat Kang in Quantumania zijn tijd-manipulatie-krachten enkel nog maar kort benoemt, hoop ik dat dit later ook écht interessant getoond gaat worden. Al probeer ik zulke zaken uit een soort ‘zelfbescherming’ wel af te remmen hoor, want het primaire doel van theme parks, Hollywood en/of ’the industry’ blijft natuurlijk wel winst maken hè. En dan schrik je natuurlijk liever geen mensen af met potentieel wereldveranderende maar erg ingewikkelde levensfilosofieën. Maar ergens zit er dus een heroverweging van onze collectiviteit versus onze individuele bewustzijntjes in het verhaal verwerkt. Al moet ik daarbij wel heel erg opletten dat ik niet teveel Rupert Spira’s the direct path-theorieën overal op ga projecteren, want dat maakt in mijn hoofd alles interessant…
Cast & crew
Net zoals Jonathan Majors dus bijna alles waarin hij speelt extra interessant maakt. Nu viel vooral z’n combinatie van kwetsbaarheid (hij lijkt 50% van de film op het punt te staan te moeten huilen) en daaraan gekoppelde vastberadenheid op, wat van hem direct een villain maakt die menselijker is dan de meeste blockbuster good guys zijn. Je voelt namelijk mee hoe een paar kleinere beslissingen in z’n leven ertoe geleid lijken te hebben dat hij als zo’n megalomane schurk wordt gezien; met andere woorden: de scheidslijn tussen ‘goed’ en ‘kwaad’ lijkt bij hem flinterdun, wat hem dus extra interessant (en ook beter invoelbaar) maakt. En dan speelt Kang ook nog met ’t bekende trucje dat ie jou als kijker laat denken dat hij méér weet, en dus een ‘hogere’ morele afweging heeft moeten maken dan ‘wij’ dat überhaupt kunnen (al valt die keuze dan helaas voor velen wel verkeerd uit, hence: bad guy). Voel nu ineens een link met ene Willem E. en zijn “wij-wakkeren-zijn-zó-fucking-veel-specialer-dan-anderen-hè”-orgasmes opkomen, dus laat ik stoppen met dit relaas, dat enkel bedoeld was om Mr. Majors wat major credits te geven. Daarnaast doet Paul Rudd dus waar hij eigenlijk altijd voor ingezet wordt (in die mega-actie-scènes wordt vooral CGI gebruikt, dus daarin ‘zie’ je hem amper), en volgens mij speelt ie zo’n rol dus ook maar amper. Douglas en Pfeiffer spelen vrij cliché-karakters (zelfs in zo’n mega-kleurrijke LSD-achtige trip als deze film af en toe lijkt), terwijl Evangeline Lilly in zo’n beetje al haar andere rollen (denk Lost (tv), Real Steel) meer te doen heeft gehad. Qua acteren althans; wat de meeste bijrolacteurs hier vooral doen is apenkooien/gymmen natuurlijk ;). Ik zal niet alle bijrollen/cameo’s benoemen, maar ééntje is meer dan leuk genoeg om te hinten dat deze acteur eerder de hoofdrol speelde in maar liefst twee films over graafgangen-makende dieren. Verder vielen Kathryn Newton – als de laat-tiener-versie van Cassie – en dat mega-hoofd van Corey – House of Cards (tv), Midnight in Paris – Stoll erg op. Die laatste leverde de meeste lachsalvo’s in de bioscoopzaal op, terwijl Newton dus gelukkig veel interessantere rollen aan kan dan haar wat popi-uiterlijk mij laat bevooroordelen…
Dit is inmiddels Peyton Reeds derde Ant-Man-film, dus dat alles zo soepel verloopt is misschien ook wel een verdienste van hem (het voelt soms wat ‘makkelijk’ zelfs). Voordat hij deze mega-blockbusters mocht maken, baarde hij al ooit opzien met The Break-Up (opvallend afwijkende romcom met Vince Vaughn en Jennifer Aniston) en Jim Carrey’s Yes Man. Recentelijker mocht hij overigens nog twee afleveringen van The Mandalorian regisseren. Het scenario van Ant-Man and the Wasp: Quantumania is geschreven door Jeff Loveness, die hiervoor vooral voor award- en talkshows schreef (en zes afleveringen van Rick and Morty). Hier maakt ie z’n langespeelfilmdebuut, wat mogelijk kan verklaren dat het verhaal af en toe iets te makkelijk vooruit springt?
Final credits
Maar zoals ik al zei: de details in het verhaal lijken vooral leuk voor de échte Marvel-diehard-feiten-freaks, maar zijn voor jouw beleving helemaal niet zo van belang. Beetje zoals het ook niet heel belangrijk is te onthouden hoe vaak die Python in de Efteling nou een linkerbocht neemt, of hoe gedetailleerd de karretjes beschilderd zijn. Het belang van zowel zo’n Python als Ant-Man and the Wasp: Quantumania is vooral die adrenaline- en dopamine-shot binnenkrijgen waardoor je weer even lekker door kunt. Maar dan wel een shot dat net zo lekker is, dat je er elk jaar wel één of twee van wilt. Hey, is dat ongeveer het tempo dat Marvel hanteert qua releases..??
Daarbij was dit volgens mij de kortste Marvel-film ooit (of in elk geval in lange tijd), dus dan is er zelfs nog wat tijd voor een rondje in de Pirañha..!???