The Pope’s Exorcist (2023)
Het leukste aan The Pope’s Exorcist vond ik m’n filmvriendin wakker maken tijdens de meest heftige scènes in de film, om haar vervolgens lichtelijk uit te lachen dat ze dacht in een nachtmerrie wakker te worden. Nu moet ik eerlijk toegeven dat ik zelf ook een paar keer wakker werd tijdens deze film – één keer dacht ik zelfs ’t volume wat lager te kunnen zetten, want droomde dat ik thuis op de bank per ongeluk deze film te hard had aangezet ;) – en dat tekent zeker niet enkel onze vermoeidheid tijdens deze nachtvoorstelling. Deze Russell-Crowe-speelt-een-echt-bestaand-hebbende-Vaticaanfunctionaris-met-de-titulaire-functietitel-vraagteken-film volgt de standaardpaden namelijk zó voorspelbaar, dat je bijna kunt stellen: “Ja, dat móet wel waargebeurd zijn, want het verloopt allemaal nogal suffig..!“.
Met andere woorden: aanraden doe ik deze enkel aan mensen die moeite hebben met in slaap vallen…
Het verhaal
Openend met een citaat van de beste man, Gabriele Amorth (Crowe in de film, dit is hem in real life), waarmee hij het klassieke christelijk geloof in een duivel graag bevestigt, weten we direct wat zijn levensmissie is. In de openingsscène zien we hem een exorcisme uitvoeren op een Italiaan, wiens demon wordt overgebracht in een varken, dat direct daarna door het hoofd geschoten wordt. Een scène en slachtoffer waarbij net zo goed psychische problemen de oorzaak kunnen zijn geweest, en zo wordt het hele exorcisme ook wat ‘grijzer’ gemaakt (en gelinkt aan regulier erkende psychische/psychiatrische aandoeningen). De gevolgen van dit exorcisme tonen echter ook dat Amorths vrijelijke vrolijkheid (hij grapt ook naar alle nonnen en rijdt op een scooter door Rome) niet door iedereen binnen het Vaticaan wordt geapprecieerd, maar heck, Amorth is aangesteld door de paus (Franco – Django, Django Unchained – Nero!!!) zelf, dus heel bang is ie nergens voor.
Iets dat mogelijk wel eens kan veranderen, als hij bijna letterlijk wordt geroepen door een ‘duivel’ die de jonge Henry ‘bezit/bezet’ (?). Deze Amerikaanse Henry (Peter DeSouza-Feighoney) is met z’n moeder Julia (Alex – Doctor Sleep, Midnight Mass (tv) – Essoe) en rebelse zus Amy (Laurel – Ms. Marvel (tv) – Marsden) verhuisd naar een voormalige abdij en dus horrorhuis in Spanje, dat nog grotendeels opgeknapt moet worden. Een abdij met een duister verleden natuurlijk, waarin ook de horrordaden van de inquisitie nog wat ‘vergoelijkt’ lijken te worden, want was de oprichter daarvan niet gewoon bezeten??
Samen met hulpexorcist en pater Esquibel (Daniel – It Follows, Don’t Breathe, Lady Bird – Zovatto) weten de mannen echter achter de naam van de bezittende duivel te komen (iets dat het uitdrijven schijnbaar een stuk eenvoudiger maakt?), en na een duidelijke boetedoening van beide mannen lukt het ze om deze Asmodeus – via een opvallende omweg – te verdrijven, en lijken de mannen nog vrij lang en gelukkig te leven…
30 jaar te laat?
Ja, ik moest – mede door dat enkele keren in slaap vallen – zojuist bovenstaande verhaallijn wel even terugzoeken, en ik merk dat ik tijdens het schrijven van deze recensie vooral voel: “Damn, dit soort films ging er decennia geleden ook bij mij volgens mij best goed in, maar nu lijkt het wel één grote ‘excuusfilm’ waarmee het Vaticaan een soort van legitimiteit vrij amechtig probeert (terug) te claimen!” Want dat Julia van haar geloof is gevallen, en dat ze mogelijk toch wat meer moet gaan bidden, dat voelt een beetje alsof je terug bent in het katholieke Nederland van 30 jaar geleden. Waarbij het dus eigenlijk des te opmerkelijker is, dat deze priester Amorth dus werkelijk bestaan heeft, en zelfs aardig wat boeken heeft geschreven. Nu ik me echter herinner hoe deze – bijna ‘Deadpool-zelfbewust-achtig’ – een paar keer als “Very good books” beknipoogt worden in de film, krijgt de cynicus in mij nog meer munitie om deze hele film weg te zetten als voorspelbare, religieuze propaganda met een ‘Zie je wel als de duivel bestaat moet god ook wel precies zo bestaan als iemand ooit in de bijbel heeft opgeschreven‘-boodschap.
Cast & crew
Crowe is natuurlijk veel te goed voor dit soort films, al herinner ik sinds Noah (uit 2014 al) enkel The Nice Guys en z’n bijrollen in Thor: Love and Thunder en (het hier behoorlijk onterecht ongeziene) The History of the Kelly Gang. Maar hij kiest dus wat bewuster z’n films, of hij wordt niet meer zoveel gevraagd. Waarbij ik ergens dus verwacht dat het laatste het geval is, want zó christen-fundamentalisme-minded lijkt deze van oorsprong Nieuw-Zeelandse acteur nou ook weer niet (in dat licht was Mel Gibson logischer geweest in deze hoofdrol). Daarnaast voelt het sowieso wat raar om een priester zo vrolijk op een scooter door Rome te zien crossen, maar dat gevoel zou ik bij een bijna 60-jaar oude Crowe zelf ook wel wat hebben, verwacht ik. En buiten Crowe en mogelijk Zovatto is er over de cast ook niet zoveel te vertellen, buiten de geweldige mini-rol van Django-held Franco Nero natuurlijk! Deze Italiaanse grootheid speelde in meer dan 200 films en met topregisseurs als John Huston, Luis Buñuel, Rainer Werner Fassbinder, Sergio Corbuzzi, Tinto Brass en Quentin Tarantino. En niet zo lang geleden ook nog met Chad Stahelski voor John Wick: Chapter 2.
Maar nu dus ook met Julius Avery, die er niet alleen uitziet als iemand die zo in een religieuze sekte zou kunnen zitten – ik wilde typen “uit ontsnapt zou kunnen zijn”, maar hij zou zo’n sekte net zo goed opgericht kunnen hebben; even lekker oppervlakkig z’n uiterlijk beoordelend – maar eerder ook vooral tegenvallende en/of geflopte films maakte. Denk aan Samaritan (met Sly), Overlord (ook over occulte zaken, hier in combinatie met nazi’s) en Son of a Gun (met Ewan McGregor). Allemaal films die rond de 6 op IMDb scoren, waarmee waarschijnlijk vooral wordt getoond dat er toch nog wel een niche-doelgroep is voor zijn ook opvallend hip geknipte films…
Final credits
Na The Pope’s Exorcist weet ik echter dat ik niet tot die niche behoor (en dus waarschijnlijk ook blij mag zijn dat ik z’n eerdere films overgeslagen heb), maar ik wil mensen die wel van dit soort ‘reli-porn’ houden niet tegen het hoofd stoten (of is “reli-porn” zelf dan ook alweer too offensive?). Ergens wel knap hoe zo’n organisatie als het Vaticaan bijna 2000 jaar zoveel macht heeft gehad, waarbij ze hun autoriteit dus best wel gehaald hebben uit het als WAAR doen voorkomen van zaken die in deze film worden getoond. En ergens voelt dat nog altijd ‘psychiatrisch gevaarlijk’, maar dus ergens ook wel bijna bewonderenswaardig. Dat ze met zo’n bij vlagen absurdistisch verhaal hele landen en volksstammen achter zich aan hebben gekregen (en nog steeds krijgen).
Oftewel: de kracht van verhalen. Een kracht die de makers van The Pope’s Exorcist echter een stuk minder weten te ‘harnassen’, so to speak…