How to Blow Up a Pipeline (2022)
Als dit inderdaad zo’n activistisch (en behoorlijk spannend) Gesamtkunstwerk is als een vluchtige blik op de aftiteling doet vermoeden, dan is How to Blow Up a Timeline wel een verdomd geslaagd staaltje ‘ideologisch filmmaken’. Waarbij ik zó betrokken was bij ’t onderwerp, dat ik me direct na afloop wel ging afvragen of dit de ‘beste’ manier was om de wereld te overtuigen nu toch écht in actie te gaan komen om die apocalyptische klimaatvernacheling te voorkomen (of dat je je – na je even ‘kwaad maken’ te hebben gemaakt over het onderwerp – juist weer tevreden achterover kunt zakken in je bankstel?).
Met andere woorden: een méér dan urgent onderwerp dat ook nog eens als een goedgemaakte thriller ontvouwt, en die qua rebelsheid wel bij Batmangij’s The East past, vermengd met een beetje van The Edukators. en Nuevo orden.
Het verhaal
In het sterke openingshalfuur zien we hoe een groep jongeren zonder enige uitleg een plan vrij minutieus aan het uitvoeren blijken. Ze kraken een leegstaand boerderijtje in West-Texas, waarna ze allemaal direct met hun eigen taak aan de slag gaan. Al dan niet amateuristisch, maar wel allemaal duidelijk gedreven door één doel, die na deze opening als titel in beeld knalt: hoe blazen we een oliepijplijn op..?
Dát is namelijk het plan van Xochitl (Ariela – New Girl (tv) – Barer), Theo (Sasha – American Honey, The Crowded Room (tv) – Lane), Shawn (Marcus – Black-ish (tv) – Scribner), Alisha (Jayme – The Batman, The Woman King – Lawson), Katie (Olive Jane Lorraine), Logan (Lukas – Euphoria (tv) – Gage), Rowan (Kristine Frøseth), Dwayne (Jake – It Follows – Weary) en Michael (Forrest – The Revenant – Goodluck): zonder slachtoffers te maken een strategische oliepijplijn opblazen, waardoor de olieprijs wereldwijd de pan uit zal rijzen, hopende op een schokgolf die iedere aardbewoner zal doen inzien dat we per direct móeten stoppen met het verbranden van fossiele brandstoffen.
Nu kun je het daarmee eens zijn of niet, en je ook direct afvragen wie er dan de grootste slachtoffers van zulke acties worden, en al dit soort vragen komen ook in de film wel voorbij, op één of andere manier. Na dat interessante openingshalfuur krijgen we namelijk per karakter een flashback, waaruit zeer duidelijk de diverse motivaties naar voren komen…
Climactische plan-montage
Wat vaak wel goed werkt in een film, is als je een plan reeds uitgevoerd ziet worden, terwijl het verhaaltechnisch eigenlijk pas nét uiteengezet wordt: de magie van tijdlijnen door elkaar heen knippen. Hier starten ze dus met het tonen van de uitvoering ergens van, en langzaam wordt dan duidelijk wat precies het plan wordt. Net zoals langzaam duidelijk wordt dat ieder personage wel een eigen motivatie heeft om de olie-industrie een loer te draaien. En doordat er dus een stuk of vijf, zes motivaties voorbijkomen, zullen velen zich wel ergens mee kunnen identificeren. Al is het drama mogelijk wel ietwat aangezet om het filmcontrast te ‘zetten’.
Daarnaast biedt deze manier van monteren ook een zeer fijne opzet om de spanning steeds groter te laten worden. Een te vroeg vonkende ontsteking zit continu in een klein hoekje, so to speak. Iets dat niet alleen de spanning verhoogd, maar ook bijdraagt aan het lekker rebelse, anarchistische activisme van (enkele van) de teamleden. En er worden zeker wel nuancerende uitspraken gedaan – bijvoorbeeld over hoe uiteindelijk toch weer de arme mensen zullen lijden onder hun actie – maar blijf me toch afvragen of hiermee de juiste personen aan het denken worden gezet, of dat het vooral al actieve mensen net wat actiever maakt…
Cast & crew
Dat het zo’n Gesamtkunstwerk lijkt, komt vooral doordat ik direct na afloop in de naam van de scenaristen ook een naam zag, die direct daarna bij de cast voorbij kwam. Hoofdkarakter Xochitl wordt namelijk gespeeld door Ariela Barer, maar zij vertaalde ook Andreas Malms boek (met dezelfde titel) naar het scenario. Bijgestaan door de als scenarist debuterende Jordan Sjol én regisseur Daniel Goldhaber, aan wiens vorige film (Cam) Sjol ook al meewerkte (als script editor). Met andere woorden: cast, crew en mogelijk zelfs vriendschappen lijken hier nogal door elkaar heen te lopen, wat vaak een teken is dat ze vooral zeer gepassioneerd samen ergens aan willen werken.
En in zo’n filmsetting past Sasha Lane als de beste. Ze staat hier niet al te ver van haar vrijgevochten karakter in American Honey af, al is ze hier dus wat politiek actiever. Daarnaast herkende ik enkel Jayme Lawson, Lukas Gage en Forrest Goodluck lichtjes, maar bij een film als deze zit een te bekende kop mogelijk alleen maar in de weg. Het duurt namelijk tot (voorbij) de aftiteling tot je weet hoe iedereen het er vanaf brengt, en met een bekend hoofd in je cast heb je daarin toch vaak iets minder ‘vrijheid’…
Final credits
Eigenlijk wil ik dat je – na afloop van zo’n film – niet alleen je moeder, maar ook al je vrienden en uiteindelijk je volksvertegenwoordiger belt, zodat er mogelijk écht actie plaatsvindt. Nu mag je zoiets mogelijk helemaal niet van ‘film’ verwachten, maar ik denk wel dat het hét doel van de makers was. Waarbij ik me dus nogmaals afvraag: werkt dit? Misschien slaat het je juist wel verder murw inzake je toekomstwanhoop, of projecteer ik nu wat teveel?
Natuurlijk moet zulke films gemaakt worden, want daarvoor is het onderwerp letterlijk van ‘voortbestaansbelang’. Maar juist daardoor ben ik dus mogelijk ook wat kritischer: biedt How to Blow Up a Pipeline daarvoor voldoende, verwacht ik teveel een conventionele ‘strijdkreet’, of is het onbedoeld toch ook weer een lekkere spannings-afreageer-mogelijkheid, waardoor je na afloop juist denkt dat je iets ‘goeds’ gedaan hebt, zoals je dat ook kunt voelen als je kort hebt meegelopen in een ‘belangrijke’ demonstratie..?