Past Lives (2023)
Tijdens het broeden op mijn recensie van dit zeer mooie Koreaans-Amerikaanse drama voel(de) ik een licht dilemma: ga ik – aan de hand van Eckart Tolle’s ’theorie’ over ons pijnlichaam – de film op (westerse?) wijze trachten te duiden? Daarmee kán ik namelijk het prachtig invoelbare drama van Past Lives best ook wel wat kritisch verwoorden/-klaren? Of moet ik minder zoeken en gewoon erkennen dat het getoonde drama ingewikkelder en interessanter is dan dat standaard-door-witte-mannen-geschreven-dus-aan-het-eind-zijn-alle-obstakels-opgeloste drama dat ‘wij’ kennen..? Aan de ene kant wilde ik Hae Sung namelijk waarschuwen voor zijn pijnlichaam, dat hem decennialang als een mot op weg naar een hete vlam lijkt te begeleiden. Iets dat prachtig invoelbaar, maar dus ook te vermijden drama oplevert (volgens Tolle is veel van ons lijden te verklaren met hoe ons ego je graag super-speciaal laat voelen, en dat bijvoorbeeld doet door ook echt IN pijn te blijven hangen (“Want jij bent ook wel super-speciaal natuurlijk, waarom zou iemand JOU iets aan mogen doen?!!?“)).
Hoe het ook zij: wat je in elk geval direct moet weten is dat Past Lives stiekem één van de mooiere films van het jaar is, met drie prachtige rollen. Maar ook met een Aziatische mimiek waardoor ik wel eens lost in translation geraak. Iets dat hier extra aandacht verdient, want het wel of niet willen toegeven aan emoties (en het uiten hiervan) heeft wel een duidelijke functie in het verhaal…
Het verhaal
Na Young (Moon Seung-ah) en Hae Sung (Leem Seung-min) wonen bij elkaar in de straat én zitten bij elkaar in de klas. Niet zo verwonderlijk dat ze dagelijks samen naar huis lopen, en in hun comfortabele zwijgen voel je hun sterke connectie. Als Na Youngs ouders besluiten naar Canada te verhuizen, neemt ze echter vrij makkelijk rigoureus afscheid van haar beste vriendje, verengelst ze haar naam naar Nora (nee, niet die uit Queens ;)), vliegt het gezin naar Toronto en springen we twaalf jaar verder (na de ‘Amerikaanse’ openingsscène – zie still hieronder – schoten we eerst 24 jaar terug naar het Seoul van de jeugdvrienden, en dan weer 12 jaar vooruit naar Long Island/Seoul).
Mijmerend met haar moeder aan de telefoon komt Hae Sung ter sprake, en als Nora (inmiddels gespeeld door Greta – Spider-Man: Across the Spider-Verse, Problemista (!!!) – Lee) hem online zoekt, blijkt hij (Teo – Decision to Leave – Yoo) vrij recent via haar vaders Facebook-pagina nog contact gezocht te hebben. De twee jeugdvrienden komen via Skype weer in contact, maar als de gesprekken te intiem worden en ze vanwege de afstand niet eenvoudig/snel bij elkaar kunnen komen, besluit Nora een pauze te nemen. In die pauze vinden ze beiden echter een grote liefde, waarbij wij vooral het verhaal van Nora en haar Amerikaanse vriend/man Arthur (John – First Cow, The Big Short – Magaro) volgen.
Een tweede tijdsprong volgt en we zijn weer in het ‘nu’ van de openingsscène (waarbij ik me inmiddels afvraag wie daar de voice-over van heeft ingesproken, en of dat nog een extra ‘laag’ biedt), waarin Hae Sung ‘ineens’ op Nora’s en Arthurs stoep staat…
Meanderend ‘projectiedrama’…
Het mooie aan een topfilm als Past Lives is dat volgens mij iedere geïnteresseerde zijn/haar/hun eigen dingen eruit kan halen (of erop kan projecteren). Dat ik vrij snel aan Eckart Tolle moest denken, komt natuurlijk deels doordat ik onder de indruk was van zijn boeken. Maar een vriendin van me vond de film veel meer gaan over dingen uit het verleden die je met je meedraagt, en dat die mix van gevoelens ons als mens compleet maakt. Terwijl ik nu – een dag later – vooral dus ook moet denken aan wat een aantal Indigenous Women Storytellers meldde tijdens een talk op SouthBySouthWest afgelopen maart: dat wij in het westen echt gruwelijk gewend zijn aan de manier waarop ‘de witte man’ drama ziet (namelijk als de optelsom van alle obstakels die je moet overwinnen om bij je doel te komen). Zó gewend zelfs, dat we amper door hebben dat drama ook op andere wijze verteld en getoond kan worden.
Zoals in Past Lives dus, waarin het boeddhistische concept ‘In Yun‘ wordt aangehaald. Initieel door Nora om te scoren (zowel letterlijk als figuurlijk), maar het idee dat je iemand maar tegen blijft komen, ook in verschillende reïncarnaties, totdat je niet meer om elkaar heen kunt, dat zit volledig door de film verweven. Waardoor je dus ook geen standaard (westerse?) happy-ever-after gegarandeerd krijgt. En nu kan ik Tolle weer aanhalen, dat (in mijn interpretatie/wereld althans) volgens mij een voorwaarde voor het boeddhistische ‘verlichting’ is dat je de werking van je ego doorziet. Terwijl het dus juist lijkt alsof de makers dit pijnlichaam toch behoorlijk stevig inzetten om het drama te creëren (iets dat in mijn hoofd boeddhistisch gezien dus niet zo ‘wijs’ is, als verlichting je doel is). Wat bij mij ook de vraag opriep: kun je serieus drama maken zonder met dat pijnlichaam op de proppen te komen? Waarschijnlijk dus wel, want dat doet Past Lives óók, maar mogelijk projecteer ik hiermee teveel mijn westerse ‘drama-visie’ op de film.
Crew & cast
Zo, ben je er nog? ;)
Dus mogelijk heeft de Koreaans-Canadese Celine Song, die de film schreef én regisseerde, vooral een autobiografische mix van Aziatisch en westers gemaakt? Ik was namelijk ook aangenaam verrast dat het grootste deel van de film zich in New York afspeelt (omdat ik trailers van ‘belangrijke’ films vermijd, dacht ik vooraf dat dit een volledig Koreaanse film was). Maar nog meer met het feit dat dit Songs debuutfilm is. Nu zal het autobiografische – ze emigreerde zelf met haar kunstenaars-ouders op haar 12e naar Canada en is inmiddels toneel- en filmmaker in New York, getrouwd met een Amerikaanse schrijver (iets dat exact Nora’s verhaal is, exclusief Hae Sung dan) – er logischerwijs aan bijgedragen hebben dat alles zo authentiek en invoelbaar aanvoelt, waarbij de acteurs natuurlijk ook een aardige pluim verdienen.
Want ondanks dat veel van de non-verbale communicatie bij mij wel eens verloren gaat in die vertaling (iets dat overigens in talloze films terug te ‘voelen’ is, waarin Amerikaanse en Aziatische acteurs samen te zien zijn), daar kon ik met zowel de kindacteurs als de volwassenen vrij makkelijk meevoelen. Iets dat natuurlijk ook aan de regie van Song ligt, maar ik vond vooral Teo Yoo erg goed. Nu weet ik dat Decision to Leave één van de films is die ik afgelopen jaar vooralsnog gemist heb, maar door hem ben ik nu nog benieuwder daarnaar. Greta Lee zat dus ook in Julio Torres’ Problemista (met Tilda Swinton, gezien op SXSW), en ze is al bijna tien jaar getrouwd met een comedy/talkshow-schrijver. Iets dat wel past bij de vele series waarin ze al gespeeld heeft (zoals Inside Amy Schumer), maar ze was dus ook al te zien in films als The Cobbler, Top Five, While We’re Young en St. Vincent. Magaro heeft de perfecte uitstraling voor z’n rol. Hij speelt ook wel vaker een ‘meewarige underdog met (broedende) uitbarstingspotentie’. Waardoor hij ook geweldig in First Cow paste, terwijl ik Carol ook nog altijd moet zien. Maar hij zat dus ook al in bijvoorbeeld Unbroken, Captain Phillips, Liberal Arts, The Box en The Brave One, to name just a few…
Final credits
En waarom ik nu toch de aandrang voelde om zo te namedroppen? Misschien wil ik wel dat jij vooraf wél weet dat de film ook ‘gewoon’ een vrij grote Amerikaanse/westerse insteek heeft (met ‘gearriveerde’ acteurs). Want een Koreaans drama trekt waarschijnlijk nog altijd minder mensen naar het filmhuis, dan een Amerikaans-Koreaans drama dat zich voornamelijk in één van de coolste steden van de wereld afspeelt…
Daarnaast bleef ik die 1 uur en 45 minuten meer dan geboeid, ondanks dat er dus helemaal niet zo heel veel ‘gebeurt’. De reden is echter dat wát er gebeurt, meer dan interessant, mooi en/of boeiend is. Iets dat ik direct weer voel als ik terugdenk aan een mooie In Yun-contemplatie ergens in de film: “What if we’re in a past life now..?”