The Creator (2023)
Hmmmm, toch niet echt wat ik ervan verwachtte. Maar waar dat grotendeels ook mijn eigen ‘schuld’ is, bracht Gareth – Rogue One – Edwards’ The Creator ook niet echt wat ik ervan hoopte. Ik hoopte namelijk op de interessantste sci-fi van het jaar, maar The Creator lijkt vooral een 300-miljoen-kostende versie van Edwards geweldige debuutfilm Monsters. Wel met totaal andere ‘monsters’ dan die vooral onzichtbare aliens in Mexico, maar met een kunstmatige intelligentie, gezet als een alternatieve-recente-geschiedenis-versie met robots die een bewustzijn ontwikkelen…
Nog altijd best wat thema’s waarop ik graag en met grote interesse van alles projecteer, en in combinatie met een allesoverheersende ‘liefde’ ook best mooi, maar sommige zaken worden wel héél duidelijk in ons gezicht gegooid. Waarbij de film qua timing thematisch gezien eerder wringt, dan dat het iets toevoegt aan sci-fi-fantasieën en -angsten die je best mag voelen bij zaken als ChatGPT en zo…
Het verhaal
Want ja, de kunstmatige intelligentie in The Creator is dus niet gebaseerd op iets waar velen in 2023 best bang van zijn geworden: ongrijpbare algoritmes die mogelijk zelfstandig zouden kunnen gaan opereren als er geen goede basis-afspraken worden gemaakt. Nee, de AI in deze film wordt uit de doeken gedaan in een soort Terminator-achtige flashback, waarin we zien hoe robots steeds meer onze gelijken werden, totdat een atoombom ineens Los Angeles van de kaart veegde.
Tien jaar later leeft Joshua (John David – Tenet – Washington) met z’n zwangere vrouw Maya (Gemma – Eternals – Chan) ergens in Nieuw-Azië, als we al hebben gezien hoe het westen (onder leiding van Amerikaanse war mongers) de oorlog heeft verklaard aan de nog resterende AI. Want zoals wel vaker gebeurt in China/Azië, waar vanuit een Confuciaanse ethiek alles dat kan ook mag (?), zijn de ontwikkelingen daar wél doorgegaan, en dus voelt Amerika zich wederom geroepen om hun eigen visie met hard optreden door te drukken. En dus wordt Joshua gereactiveerd, verraadt ie daarmee z’n vrouw, en moet hij de zoektocht naar de mysterieuze grondlegger van AI, maar vooral ook naar een machtig nieuw wapen genaamd Alpha-O begeleiden.
Maar je voelt natuurlijk aan elke druppel water in je lijf al dat Joshua’s motieven lang niet zo zwart-wit meer zijn als die nogal plat neergezette generaal Andres (Ralph – The Green Knight – Ineson). En dat vertroebelt allemaal nog veel meer, als we erachter komen wat dat machtige wapen is, en vooral ook: wat het kan…
Filmfantasie versus ‘mensheidsfantasie’
De wringende timing, die ik in de intro noemde, komt vooral doordat er het afgelopen half jaar nogal gestaakt is tegen het gebruik van kunstmatige intelligentie bij het maken (vooral schrijven) van film. Terwijl in The Creator juist gepleit wordt voor het vredig samenleven van beide vormen van bewustzijn. Maar soit, dat is een mogelijk wat vergezochte ‘wringing’. Ik vond het vooral ‘jammer’ dat de kunstmatige intelligentie in de film dus niet direct een voortborduursel van onze huidige AI is, maar op robots die bewust worden. En deze meer ‘klassieke AI’ creëerde voor mij daardoor wat extra ‘film-afstand’. Want het is dus vooral een ‘filmfantasie’, en niet direct een ‘mensheidsfantasie’ (wat de betere sci-fi wél altijd is). In The Creator kun je dus met een gerust hart de kant van AI kiezen, want de getoonde werkelijkheid is toch niet de onze. Als je begrijpt wat ik bedoel…
Daarnaast werd de boodschap er richting het eind wel veel te dramatisch dik bovenop gelegd. en dat wrong ook best wel wat. Al was een thema in de film – dat liefde, in welke vorm dan ook, allesoverheersend en/of -overwinnend is – mogelijk grotendeels mijn projectie. Want misschien luister ik wel teveel naar mijn ‘goeroe’ (Rupert Spira), die “liefde” verklaart als het herkennen van dat ene, allesoverheersende bewustzijn in een ander persoon (“schoonheid” ziet hij als het herkennen van dit bewustzijn in dingen).
Daarnaast springt het scenario ook af en toe net wat te makkelijk over valkuilen heen en worden de karakters net wat te ‘slap’ gezet.
Cast & crew
Washington heeft nog niet dezelfde screen presence als papa Denzel (er zijn er ook niet veel in de wereld die dat wel hebben overigens), maar hij draagt de hoofdrol ogenschijnlijk wel vrij makkelijk. Daarnaast is Chan zo ongelooflijk mooi, wat zijn twijfels inzake z’n motivatie en loyaliteit alleen maar invoelbaarder maken (ja, dat klinkt (en is?) mogelijk wat oppervlakkig, maar ik ben gewoon eerlijk). Verder hoop ik dat alles goed is met Inesons stem, want zijn generaal-rol heeft een rasp in z’n stem die doet denken dat hij daadwerkelijk z’n keel continu aan ’t schrapen is. Ken Watanabe speelt z’n rol ook meer dan voldoende, terwijl Allison Janney nu eens een keer totaal buiten haar comfortzone lijkt te zijn gestapt als lompe Amerikaanse kolonel. Al zet ze haar gevoeligheid wel opvallend in, in een rol die normaliter enkel emotieloos gespeeld wordt. De makers maken overigens overduidelijk gebruik van het zogenaamde Kindchenschema, een term die ik uit de reclamewereld ken. Zet een jong kind (of jong dier) voor de camera, en IEDERS aandacht wordt direct makkelijker getrokken. De schattigheid van Madeleine Yuna Voyles werkt daarom ook best goed, maar het voelt ook wel iets te bewust ingezet. Opvallend daarin, is dat ik met een vriend was die zelf drie kinderen heeft. Ik verwachtte daardoor dat dit juist bij hem goed zou werken, maar hij vond de film in z’n geheel zwaar tegenvallen (ik was en ben positiever).
Waarschijnlijk is het knapste aan The Creator dat de film slechts 80 miljoen dollar heeft gekost, aldus schrijver/regisseur Edwards. Terwijl het er allemaal echt wel uit ziet alsof het minimaal het driedubbele heeft gekost. Daarin moeten we vooral de visual fx-crew de credits geven, en het zou me niets verbazen als deze film daarvoor zeker wat nominaties gaat krijgen. Sowieso zit de film technisch gezien dus wel erg goed in elkaar (wat voor mij die 3 euro IMAX-toeslag ook wel de moeite waard maakte)…
Final credits
Maar ja, The Creator toont ook zeker aan dat je (of beter gezegd: “ik”) altijd moet opletten met hoge verwachtingen. Nu zijn zaken als ‘bewustzijn’, wie of wat dat ‘ikje’ in ons is dat alles ervaart, onbetrouwbare vertellers en een visie op de toekomst van ons bestaan wel dingen waar ik altijd heerlijk in wil mee-fantaseren, en dat mocht ik bij deze film ook behoorlijk lang, en redelijk bevredigend. Dat Edwards daarvoor een afslag heeft genomen die ik niet genomen zou hebben (door zo’n Watchmen-achtige alternatieve geschiedenis te creëren), dat is natuurlijk zijn goed recht, maar het zorgde er dus wel voor, dat ik nooit echt IN het verhaal gezogen werd. Was dat wél gebeurd, dan had deze film een stuk hoger op mijn 2023-lijstje gekomen dan nu het geval is. Want dat ik ‘m alweer ietsjes aan het ‘vergeten’ ben, dat is niet echt een goed teken…