La sociedad de la nieve (a.k.a. Society of the Snow – 2023)
Het lijkt alsof Society of the Snow misschien wel beter aankomt bij mensen die het waargebeurde verhaal níet kennen. Al lijken reacties van Uruguayanen die enkelen van de ‘overlevers’ kennen nóg positiever te zijn. Ik kende het verhaal wel al, net als iedereen die Frank – Arachnophobia, Congo – Marshalls versie met Ethan Hawke in de hoofdrol heeft gezien. Maar doordat ik me de gruwelijkheid herinnerde, had ik niet de grootste drang om deze Netflix-film als eerste te zien. Maar wat bleek: La sociedad de la nieva (zoals de originele titel van deze Best Foreign Language-Oscargenomineerde film luidt) is niet alleen ruim 2u10m méér dan boeiend – waarbij de afwikkeling nog vrij ‘snel’ ging uiteindelijk – maar doet letterlijk wat de boodschap van de film is.
En dat met een vertelkeuze die me richting het einde bijna van m’n bank deed vallen…
Het verhaal
De film opent volgens mij in Montevideo, Uruguay, waar een paar opgeschoten tieners plannen maken voor een rugbywedstrijd in Santiago, Chili. Numa (Enzo Vogrincic) wordt overgehaald door z’n jongere broertje om óók mee te gaan, terwijl de andere jongens vooral bezig zijn met fantaseren over de meiden die ze allemaal gaan versieren daar. Oh ja, het is eind jaren 70 van de vorige eeuw, maar het beeld dat van Montevideo wordt geschetst is vooral kleurrijk en levendig: die jongens hebben het best goed, en lijken ook allemaal uit vrij gegoede families te komen.
Mogelijk ook logisch, want Numa lijkt vrij impulsief te hebben kunnen beslissen mee te gaan. Dus stappen ze met z’n allen in het vliegtuig, dat wel ‘nog even’ die 7.000m hoge Andes over moet om in Chili te geraken. En uit eigen ervaring weet ik hoe dat Andes-gebergte af en toe wat onconventionele vliegmanoeuvres van piloten vereist (ik vloog van Rurrenabaque ooit terug naar La Paz (Bolivia), waar piloten letterlijk met de punt naar beneden moeten vliegen om het vliegveld te kunnen halen…), maar hier blijkt het al snel écht mis te gaan. Het vliegtuig raakt een bergkam, breekt in tal van stukken, maar gelukkig voor een 29-tal mensen blijft het voorste deel van de vliegtuigromp vrijwel intact (zie still hieronder), waardoor zij het overleven.
Maar ja: stranden in diepe sneeuw hoog in het Andes-gebergte, waar ze vanuit de lucht vrijwel onzichtbaar blijken, met ook nog tal van gewonden die steeds harder beginnen te kermen: daar wil je zo snel mogelijk uit gered worden. Een strijd tegen de klok lijkt te starten, zeker als ze via een radiootje ontdekken dat de zoektocht na een paar weken gestaakt wordt, en hun snackvoorraad allang op is. Als de honger toeneemt, neemt ook de wanhoop langzaam maar zeker toe. En hoeveel wanhoop kan jouw ‘beschaving’ aan..?
Optimistische twist
De film waar ik in de openingsalinea de titel niet van noemde is natuurlijk Alive (die een MTV Movie Award won voor ‘Best Action Sequence’??). Schijnbaar is die film gebaseerd op een ander boek, dus dat verklaart mijn verrassing wel wat, dat Society of the Snow méér karakters aanvoert dan enkel de jongens uit het rugbyteam. Waardoor het dus ook letterlijk ‘breder’ getrokken kan worden, en er inderdaad ook meer het verhaal van een soort van samenleving in die sneeuw wordt verteld. Waarin morele keuzes gemaakt moeten worden, waar alle betrokkenen overduidelijk en logischerwijs moeite mee hebben. Gekoppeld aan de eindboodschap, waarachter een mooi optimistische filosofie schuilgaat, bleek Society of the Snow dus ook een mooi stuk toe te voegen aan dat mij reeds bekende verhaal.
Maar waarom de film mij nog extra verraste, was de manier waarop het verhaal verteld wordt. Ik ben sowieso wel een beetje een sucker voor opvallende ‘vertellers’, maar – spoiler alert – als je terugdenkt naar wie er nog allemaal sterven ná de crash, gecombineerd met wiens voice-over we eigenlijk 90% van de film volgen, dan snap je dat je dus eigenlijk de hele tijd de stem hebt gehoord van iemand die het einde van de film niet heeft gehaald (zou hij een dagboek bijgehouden hebben, of is dit een kunstmatige vertelmanier geweest (die bij mij toch zeker goed werkte)?) – einde spoiler alert.
Cast & crew
En daarin heeft het acteerwerk ook zeker een belangrijke functie. Vogrincic is niet voor niets de enige die ik bij naam noem hierboven, want hij stak er voor mij wel behoorlijk bovenuit. Zijn stem is de onze, althans: mogelijk de laatste die nog rationeel over z’n waarden en normen na kan denken. Maar ook dát breekt. En dat speelt Vogrincic (zou hij Oostblok-voorouders hebben?) erg goed. Waarbij het natuurlijk ook helpt dat het rugbyteam als leuke vriendengroep wordt neergezet, waarin de jongens elkaar (en ons als publiek) weten te enthousiasmeren…
Society of the Snow is niet de eerste ‘rampenfilm’ van regisseur J.A. Bayona. Als ik je vertel dat hij ook die Naomi Watts-film over die gruwelijke tsunami in Zuidoost-Azië maakte – Lo imposible – dan begrijp je ook waarom zoveel collega-recensenten het woord “visceral” noemen in hun reactie op deze film (nee, daar is niet direct een fijne vertaling voor, want “diepgeworteld” is niet wat ik bedoel Google Translate…). Want net als in Lo imposible spaart Bayona ons als kijkers niet, en voelt vooral die crash ook best aan alsof je erbij zit in het vliegtuig (helaas dus dat ik deze Netflix-film thuis zag; op groot scherm zal ie nog een stuk indrukwekkender zijn, verwacht ik). Bayona’s achtergrond in horror (hij brak ooit door met El orfanato) helpt hem hier overigens ook wel, maar daarover zal ik niet meer zeggen dan dat de film een tweede Oscarnominatie heeft gekregen voor Best Make-Up & Hair. Bayona kreeg voor het scenario hulp van z’n vaste scenarist Bernat – A Monster Calls – Vilaplana. Het schrijversduo Jaime Marques en Nicolás Casariego krijgt ‘story credits’, dus mogelijk hebben zij het boek van Pablo Vierci vertaald naar een filmidee, dat verder is uitgewerkt door Bayona en Vilaplana? Hoe het ook zij: complimenten voor het mij heerlijk mee laten gaan met Numa’s verhaal, om daar vervolgens wel iets gedurfds mee te doen…
Final credits
Ja, en had ook niet verwacht hoe mooi dramatisch zo’n eindspeech nog kon zijn. Mooi hoe ze de ‘zin van alles’ nog vrij positief weten te draaien uiteindelijk. Waarbij de conclusie dus is, dat de film exact doet wat z’n boodschap ook is: het verhaal zo eerlijk mogelijk vertellen.
Dus gelukkig zette ik me over die volledig nutteloze tegenstand van “Ik ken het verhaal al van Alive..!” heen, want ik keek die ruim 2 uur en 10 minuten met een enkele ‘plasstop’ vrij makkelijk door. En dan nog kwam de bekende afwikkeling uiteindelijk vrij snel. Mooi op tijd dus om nog extra te verrassen met die eindboodschap.