Dream Scenario (2023)
Yes, Nicolas Cage is in heerlijke en absolute topvorm met een overigens niet altijd perfect gemake-upte kaalkop, in deze verontrustende komedie van de Noorse maker van Syk pike (a.k.a. Sick of Myself). En hier zet Kristoffer Borgli qua verhaal een Amerikaanse stap verder in zijn kritiek op onze ‘aandachtseconomie’. Al laat ie z’n hoofdpersoon nu gelukkig niet zo ver gaan als in die Noorse voorganger. Cage’ karakter blijkt namelijk juist apathisch in de dromen waarin hij ongevraagd verschijnt. Totdat hij zich daar écht druk over lijkt te gaan maken, en dan begint het verontrustende deel van deze film…
En ja, deze film ‘moet’ iedere fan van Cage (en van opvallendere films) sowieso zien, al vond ik het idee net wat cooler dan de uiteindelijke uitvoering. Maar dat originele idee was dan ook wel jaloersmakend vet hoor (en ‘helaas’ ook licht-vergelijkbaar met iets dat ik niet zo lang geleden in m’n eigen hoofd voorbij zag komen).
Het verhaal
Paul Matthews (Cage) is docent/professor evolutionaire biologie op een Amerikaanse universiteit, maar wil – net als Jeffrey Wrights Oscargenomineerde karakter in American Fiction – eigenlijk liever erkend worden als schrijver dan als docent. Als na een paar opvallende ontmoetingen duidelijk wordt dat Paul volledig willekeurig in dromen van talloze verschillende mensen verschijnt, mensen die hij totaal niet kent (behalve dan z’n dochter Sophie (Lily – The Northman, Beau is Afraid – Bird), de vrouw van een voormalig studievriend Richard (Dylan – Happiness, Selma – Baker) en een ex-vriendin van decennia geleden (Marnie McPhail)), dan blijkt hem dat in één klap behoorlijk populair te maken. Iets dat de suffe Paul helemaal niet zo erg vindt, want zelfs z’n dochters vinden het nu wel cool dat papa ‘hip’ is.
Natuurlijk wordt hij direct benaderd door een hip reclamebureau onder leiding van Michael – Juno, Allan in Barbie!! – Cera, want als je zó bekend bent en zelfs in dromen van mensen verschijnt, dan zit daar natuurlijk een verdienmodel-schat in verborgen. Paul ziet echter direct een mogelijkheid om nu misschien eindelijk aan z’n boek te kunnen werken. Een idee waar het bureau weinig mee kan, want die zien meer in het gebruiken van Pauls ‘droom-bekendheid’ om producten aan te prijzen.
Als Paul echter in de dromen van één van de creatieven op dat bureau (Dylan – Unbreakable Kimmy Smith (tv), Shithouse – Gelula, zie still hierboven) wél nogal wat erotische actie blijkt te hebben ondernomen, begint de poep al wat tegen de spreekwoordelijke ventilator te knallen. Z’n verschijning verandert ineens nogal, en daarmee ook z’n ‘populariteit’. Maar omdat Paul zelf überhaupt nog amper door heeft hoe hij met al die bekendheid om moet gaan – en z’n vrouw Janet (Julianne – Black Mass, Blonde – Nicholson) al helemaal niet – voelt Paul zich vooral slachtoffer van alles. En dat verergert de situatie alleen maar…
Fijne balans
Natuurlijk gaat Paul op zoek naar het hoe en wat van wat hem overkomt. Maar gelukkig wordt dat door de film nergens echt uitgelegd. Borgli lijkt ook meer geïnteresseerd in wat er met jou als mens gebeurt, als dit je overkomt. Nu moet ik ineens terugdenken aan een vaker terugkerende droom van mezelf, zo één waarin ik kan vliegen (mogelijk herkenbaar voor velen?). Bij mij bestaat dat vliegen echter uit het kunnen zweven op ongeveer een meter hoog (waarschijnlijk ooit ‘aangezwengeld’ door deze David Blaine-truc?). Een droom die zich uiteindelijk zo ontwikkelde, dat ik me afvroeg hoe lang het dan zou duren voordat een Hart van Nederland-camerateam langs zou komen. En zodra ik dat denk in m’n droom, val ik vaak weer naar beneden…
Maaaaaaaaaar terug naar de film, waarin dus een aardig coole switch zit, die ik niet aan zag komen. Maar wel een switch die toont hoe ‘eng’ het kan zijn als je totaal geen invloed hebt op het beeld dat mensen van je hebben. En als je dan ook nog een flawed karakter opvoert dat uiteindelijk weinig lijkt te leren van alles wat hem overkomt (ligt de essentie van de film dan ergens anders?), dan krijg je dus zo’n coole film waarbij dat David Byrne-nummer op de aftiteling goed past…
Cast & crew
Zoals ik al zei: Nicolas Cage is in absolute topvorm hier. Ik keek net de trailer even terug, en de manier waarop hij zo heerlijk ongemakkelijk lacht bij alle aandacht die hij krijgt is echt geweldig. Kan me ook niet voorstellen wie dit beter zou kunnen spelen. Overigens voel ik de overeenkomsten met het eerder al genoemde American Fiction best sterk: zowel het beroep als de droom van de hoofdrolspelers komt overeen, en beide films zijn ook zeker een aanklacht tegen de populaire cultuur. Al gaat het hier om onze aandachtsgeilheid, terwijl het in die Oscarwinnende Jeffrey Wright-film (voor Beste Aangepaste Scenario!) meer om hypersensitiviteit gaat (of zoals sommigen het willen noemen: de ‘woke-hysterie’). Overigens vond ik het gaaf om naast Cage ook Tim Meadows weer eens te zien, omdat ik dan terug kan denken aan het heerlijk foute The Ladies Man uit 2000. En nu weet ik niet of ik toe wil/moet geven dat ik Nicholson al ‘ken’ sinds de serie Ally McBeal (wat ik toen best graag keek?), maar ze speelt de steeds verongelijktere moeder van Pauls gezin met precies de juiste gevoeligheid. Zoals ik ook denk hoe goed Michael Cera en vooral Kate – Once Upon a Time … in Hollywood, Sorry to Bother You, Don’t Worry Darling – Berlant hun rollen neerzetten, volledig bewust van (en in lijn met) Borgli’s gewenste kritiek. Dat Berlant ooit doorbrak als stand-up comedian is dan ook niet zo verwonderlijk, want de betere comedians hebben altijd wel een scherpe kijk op onze maatschappij. En check dat korte maar indrukwekkende oeuvre van Lily Bird: naast deze film was ze te zien in Robert Eggers’ The Northman en in Ari Asters Beau is Afraid. En dat op haar 15e..!!
De enige die Birds oeuvre mogelijk overtreft is regisseur Kristoffer Borgli, die wel wat shorts en muziekvideo’s maakte, maar qua speelfilms dus ‘enkel’ Syk pike en deze film heeft gemaakt. Helaas geeft IMDb nog geen ‘upcoming’ titels, maar mijn advies aan A24 (of enig andere productiemaatschappij met lef): geef hem meteen z’n gewenste budget als ie met z’n volgende idee aanklopt. Ook al kan ik me voorstellen dat hij qua maatschappijkritiek nu wel al twee van de grootste hedendaagse thema’s heeft ‘afgevinkt’.
Final credits
Al zou hij van mij wel mogen duiken in het fenomeen ‘wittemannenangst’, waarop (wannabe) despoten als Vladimir P., Donald T., Victor O., Jair B. en Thierrisov B. in hun machtswellust keihard (en lomp) op inspelen. Al deed Scorsese dat al redelijk stevig met Killers of the Flower Moon (vermomd als historisch drama overigens).
Okay, terug naar deze heerlijke weirde en bij vlagen ‘enge’ komedie. “Gaat dat zien, gaat dat zien!“, zou ik willen roepen (ik heb ‘m al twee keer gezien :)). Want ook al vond ik de uitwerking misschien niet helemaal bevredigend, conceptueel is de film geweldig scherp, en qua acteerwerk lijkt dit precies zo’n film waarvoor Nicolas Cage letterlijk gemaakt is. Vandaar ook zijn ‘Golden Globe’-nominatie natuurlijk!