The Watchers (2024)
Laat ik beginnen met het meest positieve: The Watchers bevat aardig wat inspiratiemateriaal voor talloze nachtmerries en een creepy trailer. Direct gevolgd door dat ik me tijdens de film al behoorlijk kritisch voelde worden op het nogal lastig vertelde verhaal, vol met zware dialogen, Ierse folklore (toch?) en een overduidelijk ‘verlossingsverhaal’ van Dakota – War of the Worlds, Twilight, Brimstone – Fannings karakter. En als je dan achteraf langer nadenkt over wat er allemaal gebeurt in deze film van M. Nights dochter Ishana Shyamalan, dan lijkt ze toch ietwat teveel hooi op haar nepo-vorkje genomen te hebben…
Het geheel blijft namelijk wat ongestuurd hangen tussen folklore en horror, maar daarover had ze beter minder uitgelegd, zoals Robert Eggers met The VVitch wel (en perfect) durfde…
Het verhaal
Mina (Fanning) werkt als wat verloren Amerikaanse in een dierenwinkel in Galway, Ierland, als ze de opdracht krijgt een speciale parkiet naar een klant te brengen. Een fijne afwisseling van haar wat rustige leven, waarin ze zichzelf ’s nachts graag verkleed om op stap te gaan. Aan alles voel je dat ze ergens voor aan het vluchten is, maar dat wordt logischerwijs pas in de loop van de film duidelijk.
Ze springt namelijk in de auto op weg naar de klant, maar daarvoor moet ze wel door een nogal groot bos, waar wij in de openingsscène al van gezien hebben: daar is het niet pluis! En daar komt Mina snel genoeg achter, als haar navigatie haar allereerst de meest vreemde zijweggetjes opstuurt, en ze daarna ineens stil staat, midden in het bos. Een korte wandeltocht levert niks op, maar terug bij haar auto is die natuurlijk ook verdwenen. Creepiness sets in (herinner je die openingsscène nog!), maar ‘gelukkig’ ontdekt ze de grijsharige Madeline (Olwen – Halo (tv), The Northman, Mandy, The Survivalist, This Must Be the Place – Fouéré), die haar ‘net op tijd’ (?) een nogal futuristische kubus midden in dat bos weet in te trekken.
En in die ruimte ontmoet Mina direct Ciara (Georgina – Black Mirror (tv), Barbarian – Campbell) en Daniel (Oliver Finnegan), die zich nogal dwangmatig direct voor de spiegelende glazen wand zetten, waar Mina ook plaats moet nemen. Zonder dat wij weten hoe zij het weten, moeten ze zichzelf namelijk tonen aan de titulaire kijkers buiten in het bos, want als ze dat niet doen, dan zou het mis moeten gaan (hoe ze dat weten wordt nooit uitgelegd, ook al zit de film VOL met uitleg over heel veel). Natuurlijk pikt de individualistische Mina dat niet echt, zeker omdat ze overdag wel gewoon buiten in het bos kunnen rondbanjeren. Probleem is echter: het is nogal een raar bos, dat met behulp van onder andere hallucinaties ervoor zorgt dat niemand het bos lijkt te kunnen verlaten.
Het zal de ervaren filmkijker niet verbazen dat Mina’s hallucinaties vooral over datgene gaan waarvoor ze ooit haar geboorteland ontvluchtte, en zou ze pas ‘gered’ kunnen worden als ze daarmee in het reine is gekomen…??
Voyeurisme, kopiegedrag én verlossing!?
Ja, dat klinkt mogelijk al wat cynisch, in hoe ik met dit verlossingsthema in de film om ga, en zo negatief bedoel ik dat niet. Zulke rode draden worden veelvuldig in film gebruikt, al lijkt dat hier dan weer niet voor alle karakters op te gaan (dat redding enkel volgt na iets van een besef/onthullling). Waardoor Mina’s verlossingsverhaal ook wat erbij gesleept aanvoelt. Of dit wel of niet uit het basismateriaal, A.M. Shine’s gelijknamige boek uit 2022 komt weet ik niet, omdat ik dat boek niet gelezen heb, maar degenen die zowel de film als het boek kennen, die zijn zelfs wat pissig over wat er allemaal uit het boek weggelaten is, waar dan iets te simpele dingen weer bij verzonnen zijn.
Thematisch gezien lijkt de film iets over kopieergedrag en individualisme te willen zeggen. Zoals Mina tijdens het uitgaan anderen kopieert, zoals de meegesleurde vogel ook onze stemmen imiteert, en zoals het – spoiler alertje – uiteindelijke doel van de ‘kijkers’ – einde spoiler alertje. Maar wát ze daarover wil vertellen, dat wordt nooit duidelijk. Net zoals het voyeurisme een thema lijkt te zijn, met die ene DVD van een soort Love Island-realityshow en hun dagelijks opgevoerde toneelstukje waar van buitenaf naar gekeken zou worden. En misschien is deze opsomming ook wel tekenend voor het probleem van de film: de makers lijken er zoveel ingestopt te willen hebben, dat ze uiteindelijk ook niet echt een keuze hebben gemaakt tussen sprookjesachtige folklore en horror. Beter hadden ze wat plotdingen geschrapt, dan was er meer ruimte geweest voor bijvoorbeeld wat ‘reflectieve rust’, of iets meer duidelijkheid over die regels. Want áls je vragen gaat stellen tijdens de film, dan zul je na afloop waarschijnlijk ook vrij onbevredigd achterblijven…
Cast & crew
En dat komt het acteren ook niet echt ten goede, omdat de karakters ook niet echt veel ruimte krijgen om een geloofwaardige motivatie neer te zetten. Fanning speelt haar rol dan ook bijna met twee vingers in haar neus, al kijkt ze soms zelf ook alsof ze niet helemaal door heeft wat het allemaal betekent wat ze zegt en doet. Campbell zag ik onlangs in het veel betere Barbarian, terwijl Fouéré dus dé go-to-woman is voor mysterieus weirde grijze dames. En terwijl ik dat typ voel ik ook meteen: uit haar rol had nog zóveel meer gehaald kunnen worden.
Ishana Night Shyamalan (die tussennaam heeft ze op de filmcredits wel, op IMDb heeft ze die weggelaten) is dus de dochter van M., en was eerder ook al betrokken bij papa’s Old. Nu mag ze haar debuut maken als speelfilmregisseur, en die “mag” toont natuurlijk de reden dat ik in m’n intro-alinea het woord “nepo” gebruikte: zonder papa had ze deze film nooit kunnen maken. En je voelt af en toe echt wel de sfeer die je van papa’s films kent, en het verhaal heeft ook potentie genoeg (ik word wel steeds benieuwder naar het boek, to be honest), maar misschien is de uiteindelijke afwikkeling daarom ook wel extra teleurstellend: die potentie wordt nooit echt vervuld, helaas…
Final credits
Natuurlijk is m’n oordeel ook een gevolg van de best grote verwachtingen die ik had, nadat ik het eerste deel van de vette trailer had gezien. En ik verwachte dus een topfilm, want heb daarom die trailer nooit helemaal afgekeken.
En om nog even terug te komen op die regels waar de ‘kubus-bewoners’ zich aan moeten houden: waar komen die regels vandaan en wie heeft die ooit uitgelegd? We zien namelijk geen gevolgen van het niet opvolgen van die regels, althans: niet voor degenen die die regels overduidelijk breken. En als je zulke vragen dan voornamelijk onbevredigend beantwoordt, dan is er qua balans ergens iets behoorlijk mis gegaan.
Hoe creepy het ook allemaal had kúnnen zijn…