Bird (2024)
Misschien wel het ‘engste’ aan deze ’terug in Groot-Brittannië’-film van Andrea – Fish Tank, American Honey – Arnold is dat het schijnbaar een mega-realistisch inkijkje biedt in het leven van de working/hustling class van Kent, volgens Wikipedia juist één van de mooiste graafschappen van Engeland. En die inkijk is zo rauw en hard, dat velen het mogelijk niet zullen willen geloven, terwijl pedagogen waarschijnlijk in willen grijpen.
Maar kun je daar ‘omheen’ kijken, dan zie je ook een breakthrough performance van heb ik jou daar, de rol waarom Barry – Saltburn (!), The Banshees of Inisherin – Keoghan een rol in Gladiator II schijnbaar afsloeg, en een magisch-realistische rol van misschien wel het grootste acteertalent van onze oosterburen (Franz – Victoria, Passages – Rogowski).
Het verhaal
Bailey (Nykiya Adams) verrijkt haar armoedige leven als 12-jarige met het vastleggen van (vrije) vogels, paarden, vlinders en opmerkelijke situaties op haar gebutste iPhone. Als haar pa ‘Bug’ (Keoghan) haar komt oppikken, omdat hij groot nieuws heeft, was het voor mij eerst even wennen dat Keoghan überhaupt al zo’n puberende dochter kón hebben. Maar dat verdween vrij snel naar de achtergrond toen ik die duizendpoot-tattoo zag die door z’n nek gewoon ook z’n gezicht op loopt. Maar niemand die daar verder van opkijkt. Bug is namelijk ook zo’n kerel die zijn aanstaande huwelijk (eerdergenoemde grote nieuws) met Kayleigh (Frankie – Perfect 10 – Box) denkt te kunnen bekostigen met het ‘melken’ van een ‘drugs-pad’, die hij ergens op de kop heeft weten te tikken. Probleem is echter: hoe krijg je die pad zover om z’n hallucinogene slijm af te scheiden? YouTube leert dat het met muziek kan, en als ze denken dat slechte muziek wel eens zou kunnen helpen, biedt het Keoghan de kans om een heerlijke knipoog naar z’n wereldberoemde Saltburn-scène te kunnen maken (denk Murder on the Dance Floor).
Maar Bailey heeft wel belangrijker zaken aan haar hoofd dan haar vader wederom zien vallen voor een andere vrouw (ze heeft een stuk of vier halfbroers en -zusjes op verschillende locaties rondrennen). Ze bewijst zich graag in de gang van haar halfbroer Hunter (Jason Buda), wordt voor het eerst ongesteld, en loopt midden in een weiland ineens een nogal vreemde vogel genaamd Bird (Rogowski) tegen het lijf. Initieel net zo afwijzend als je zo’n jonge meid zou adviseren houdt ze hem op afstand, maar al snel lijkt hij onschuldig en mogelijk de magie te versterken waar ze zelf zo naar hunkert. Als Bird op zoek blijkt naar z’n eigen familie, besluit ze hem te helpen, en dan neemt Arnold ons mee op een coming of age-queeste die nooit die grauwe armoede (die wij hier in Nederland toch niet echt kennen, of toon ik nu mijn privilege?) kan ontstijgen, maar wel een menselijkheid toont die ontzettend indrukwekkend is. Mits je dus voorbij je ‘zorggevoel’ voor die kinderen kunt geraken…
Dubbel onverwachte magie
Op IMDb kun je reacties lezen van mensen uit Kent, die erkennen dat het geschetste beeld bijna té realistisch is. Dus waar ik initieel nog even dacht dat het wat aangezet was om het allemaal nóg schrijnender te laten aanvoelen, blijkt dit dus voor veel armen in Engeland realiteit te zijn. Iets dat ik vanuit mijn Nederlandse, hogere welvaart (okay, in Wolf zag je iets bijna vergelijkbaars qua uitzichtloosheid) niet echt ken, maar wat je in het Ierse Kneecap ook voelde, en wat uit Mike Leigh-films natuurlijk ook bekend is. En ik wil hier niet alleen mijn privilege mee duiden, het was voor Arnold zelf waarschijnlijk ook de reden, dat ze tijdens de aftiteling juist de wijken toont waarin deze mensen daadwerkelijk wonen, met het nummer ‘Too Real‘ van Fountaines D.C. eronder, met als line de tekst “Is this too real for ya?“.
En in precies die setting verwacht je eigenlijk helemaal geen magie, of magisch-realisme. Al is dat misschien ook wel één van de weinige manieren om juist aan de (g)rauwheid te ontsnappen: in het dromen van een beter leven, of in het vinden van magie op de meest onverwachte plekken. Waarmee Bird ook een verhaal lijkt te vertellen over het leren loslaten, over afscheid nemen van je onschuld (oftewel opgroeien?). Want is Bailey niet ook continu zoekende is naar schoonheid, vrede of liefde, en versterkt die rare vogel niet juist haar vertrouwen in dat het goed komt, zowel letterlijk als figuurlijk..?
Cast & crew
Wat Arnold wel vaker doet, is het gebruiken van totaal onervaren acteurs in haar films. En die weet ze dan zó goed te begeleiden, dat de film dus bijna documentair aanvoelt. En voor sommigen dus ook misschien wel té realistisch. Waarbij ze in Nykiya Adams wel weer een pareltje heeft ontdekt zeg. Ik kan online niet zo snel vinden of ze überhaupt wel ouder is dan haar karakter in de film, maar ik zou bijna willen stellen dat ze té goed is voor haar leeftijd. Daarnaast toont Keoghan natuurlijk al langer dat zijn authenticiteit bijna ongekend is, waarin hij in Rogowski een medestrijder lijkt te hebben gevonden. Keoghan mag hier overigens wederom z’n danskunsten vertonen (zie de videoclip van Fountaines D.C. nummer met dezelfde titel als Keoghans karakter in de film!), en zelfs een nummer van Coldplay lichtelijk ‘verkrachten’. Maar dat gebeurt dan ook weer op zo’n manier, dat je zijn hele karakter en alle struggles er doorheen voelt. En dat hij dus schijnbaar een rol in Ridley Scotts (mislukte?) Gladiator-vervolg hiervoor opgaf, dat toont zijn drang naar ‘echte’ rollen des te meer. Waarbij Rogowski hier toont hoe gruwelijk breed zijn bereik is. Ik herkende hem qua spel bijna niet, terwijl z’n hoofd best onvergetelijk is (en ik zijn zusje ooit ontmoette op vakantie in Colombia; zij stuurde me ook dit Another Mag-artikel (nadat ik haar complimenteerde met haar broers performance)).
Andrea Arnold schijnt dus zelf ook opgegroeid te zijn in een vergelijkbare buurt, en Bird voelt dan ook nergens als uitbuitende ‘poverty porn‘ of zo. Ze zoekt juist naar de menselijkheid in karakters die ook ik vrij snel wilde wegzetten als “Pfffffff, wat moet er van de wereld komen met zulke mensen??“. Maar ik weet inmiddels dat mijn kijk hierop wat te simplistisch is, dus dan biedt zo’n film mij ook een kans om te ‘groeien’. Daarnaast vertelden zowel Keoghan als Rogowski dat ze werkelijk geen seconde hoefden na te denken, en zelfs geen script hoefden te hebben, voordat ze volmondig “Ja” antwoordden op haar vraag om mee te doen. En dan zie je dus ook direct en wederom, dat zelfs de grotere sterren (in spe) – denk ook aan Michael Fassbenders rol in Fish Tank (of Shia LaBeouf en Riley Keough in American Honey) – ontzettend graag met haar werken, juist omdat zij films maakt die zoveel meer willen doen dan enkel simpel vermaak bieden…
Final credits
Ja, ik glimlachte hardop toen ik Bugs opmerking over dat Saltburn-nummer hoorde, mede ook wel om te ontdekken dat – ondanks de rauwheid van de vertelling – er ook ontzettend veel levendige dynamiek in de film zit. En dat staat voor die onbelemmerde, niet-te-stoppen drang van mensen naar iets beters, iets mooiers, of iets ‘meers’. Iets dat in deze tijd misschien wel harder nodig is dan ik zelf toe wil geven. Ik pretendeer wel eens een geloof van ‘radicaal optimisme’ aan te hangen, juist omdat het in deze nogal woelige, polariserende tijden wel erg makkelijk is om te vervallen in cynisch nihilisme of apathie.
Voel ik daarom nu serieus bijna alsof ik Arnold wil bedanken voor deze film? Hoe goed ik het me ook kan voorstellen, dat deze rauwheid voor sommigen té heftig kan zijn…