Carnage (2011)
Oh, wat heb ik af en toe lekker ongemakkelijk maar net zo vaak gewoon luid hardop gelachen om Carnage, de nieuwe van Roman Polanski met in de hoofdrollen Jodie Foster, Kate Winslet, John C. Reilly en Christoph Waltz. Misschien is het meest treffende woord in deze wel “compact”, omdat alles (op de begin- en eindshots na) zich in het appartement van één van de stellen afspeelt, omdat de film slechts 79 minuten duurt, omdat de camera af en toe bijna letterlijk ‘in their faces’ zit, maar zeker ook omdat je ziet wat er gebeurt als het ‘compacte’ van de ‘beschaving’ losgelaten wordt…
Na een ruzie tussen hun zoontjes, waarbij de één de ander met een stuk hout heeft geslagen, besluiten de ouders op een beschaafde manier gezamenlijk een verklaring op te stellen om het verzekeringstechnisch allemaal netjes op te kunnen lossen. Zo gezegd, zo gedaan, denk je dan, maar net voordat de Cowans (Winslet en Waltz) de lift instappen maakt één van de Longstreets (Foster en Reilly) een opmerking waar de Cowans toch op moeten reageren, en daardoor belanden de vier met een kopje koffie en een cobbler (een soort bodemloze taart) op de bank. Wat zich dan ontspint is een gesprek tussen de vier dat eigenlijk van kwaad naar erger gaat, en waar je telkens een stukje ‘beschaving’ vanaf ziet brokkelen. Vooral bij Jodie Fosters Penelope zie je vanaf het begin al dat haar sociale betrokkenheid bij Soedan en Tibet waarschijnlijk een flinke berg persoonlijke frustratie verbergt, en mogelijk dat Polanski daarom ook vooral bij close-ups van haar extra dichtbij komt.
Christoph – Inglourious Basterds – Waltz speelt Alan Cowan, een irritante advocaat die eigenlijk helemaal niet geïnteresseerd is in deze ontmoeting en de opvoeding van z’n zoon niet al te serieus neemt (“He’s a maniac!“). Langzaam wordt duidelijk dat alle vier de ouders zo hun eigen belangen dienen, en hoe meer ruzie en uiteindelijk alcohol in ’t spel is, des te duidelijker dat ook wordt. Het conflict beperkt zich namelijk niet tot een conflict tussen twee stellen, maar ook de stellen onderling blijken toch niet zo ‘voorkomend’ te zijn als je in eerste instantie dacht.
Een film als deze valt of staat natuurlijk bij/door de kwaliteit van de acteurs. We zitten namelijk zo dicht op hun huid dat het spelen van de rol extra moeilijk zal zijn geweest. Daarnaast switch je als kijker diverse malen van het ene naar het andere karakter, totdat je erachter komt dat ze allemaal nogal ‘verrot’ zijn, maar daarmee ook menselijker. In het begin zul je vooral Alan (Waltz) haten, die de desinteresse in ’t gesprek het duidelijkste laat blijken door continu met z’n collega’s, baas en klant te telefoneren (een farmaceutisch bedrijf dat negatieve publiciteit rondom een succesvol medicijn moet zien te voorkomen). Maar ook de bij voorbaat wat sympathiekere Longstreets komen niet onder Polanski’s demasqué uit. Het ‘breken’ van Penelope (Foster) zie je redelijk goed aankomen, maar ook Micheal (Reilly) blijkt nogal wat dingen opgekropt te hebben. En Kate Winslet zet een verrassend volwassen (lees: oude) en té opgedirkte vrouw neer, dus dat haar precies datgene overkomt wat ik niet zal verklappen is des te treffender.
Natuurlijk verdient Polanski net zoveel en misschien nog wel meer credits. Hij is inmiddels 78 en toont net als mr. Eastwood hoe fijn het is om een ‘baan’ te vinden waar je op je 67e niet graag van pensioneert. Wat lijkt me dat heerlijk. Jammer dat hij vanwege die rechtszaak uit de jaren 70 nog altijd de VS niet in ‘kan’. Die beperking hebben ze in de film overigens goed opgelost, want het appartement is nagebouwd in Parijs, en het uitzicht dat je vanuit de ramen ziet (van een betere buurt in Brooklyn) is er naderhand digitaal, maar geheel onopvallend, aan toegevoegd. Vraag ik me alleen nog af of hij de second unit die shots van die spelende kinderen aan de East River heeft laten maken, of dat dat ook voor een greenscreen is gedaan…
Yes, ik heb erg goed genoten van deze film. Zeker omdat het een sterk beeld geeft van hoe wij als mensen écht in elkaar zitten als we even dat laagje beschaving loslaten. Polanski weet dat op een paar kleine momentjes na gruwelijk realistisch neer te zetten, natuurlijk sterk geholpen door het Franse toneelstuk dat als basis diende voor het verhaal. In dit toneelstuk, dat op Broadway (o.a.) werd vertolkt door James Gandolfini, Jeff Daniels, Hope Davis en Marcia Gay Harden, werd reeds afgevraagd in hoeverre oordelen over andermans manier van opvoeden überhaupt effectief is. Maakster Yasmina Reza schreef samen met Polanski het scenario voor de film, en Polanski voegde er nog een aantal cinematische elementen aan toe, wat van Carnage een ontzettend onderhoudende film maakt. Let overigens wel op tijdens de aftiteling, want die shots zitten er niet voor niets in…