John Carter (2012)
Tja, voordat ik John Carter afgelopen maandag in een IMAX-zaal zag had ik er vrijwel alleen slechte dingen over gehoord. ’t Feit dat de film meer dan 200 miljoen dollar heeft gekost, gecombineerd met ’t feit dat het oorspronkelijke verhaal van Edgar Rice Burroughs al door heel veel films als inspiratiebron is gebruikt (James Cameron heeft letterlijk gezegd dat hij voor Avatar veel inspiratie uit Burroughs’ John Carter-verhalen heeft gehaald), heeft ervoor gezorgd dat iedereen extra kritisch is geworden. En dat is nogal lullig voor een film die er qua visual fx geweldig uit ziet, maar qua verhaal en logica inderdaad beter had gepast in een Barbarella-achtige film. In elk geval in een film die zichzelf wat minder serieus had genomen, want daar gaat het uiteindelijk helaas toch mis…
John Carter is een gedeserteerde cavalerist uit de Amerikaanse burgeroorlog die het trauma van ’t verlies van z’n vrouw en kind tracht te verwerken door verwoed op zoek te gaan naar een legendarische grot vol met goud. Als hij die grot eindelijk gevonden heeft gebeurt er echter iets onverwachts, want ineens verschijnt er een raar wezen uit ’t niets en voordat Johnny ’t weet wordt hij wakker op Barsoom, de naam die Burroughs in z’n verhalen aan Mars gaf. En aangezien het verhaal in 1912 is geschreven, vér voordat we een rover naar die planeet stuurden en ook vér voordat we wisten dat er geen (menselijk) leven mogelijk was, is het niet zo raar dat John daar wél kan ademen.
John wordt opgemerkt door de Tharks, een aparte vierarmige soort die je meteen aan Jar Jar Binks uit Star Wars zal doen denken, maar net zo goed overeenkomsten vertoont met de Na’vi uit Avatar. Via een drankje dat je kunt vergelijken met het ‘oorvisje’ uit The Hitchhiker’s Guido to the Galaxy kan John ze ineens wel verstaan, en het wordt al snel duidelijk dat er op Barsoom vooral een strijd woedt tussen Zodanga en Helium. Ook daar zul je wel een metafoor in kunnen zien, waarbij de Tharks voor de indianen staan, Zodanga voor de outlaws die regels aan hun laarzen lappen en Helium als de settlers die ‘gewoon’ een goed leven willen leiden. Overigens niet het enige moment dat ik aan ’n western moest denken.
Het zal geen verrassing zijn dat John bij deze strijd betrokken raakt en het is ook al vrij snel duidelijk hoe deze strijd af gaat lopen…
Qua logica moet je wel wat dingen voor lief nemen. Zwaardgevechten in een wereld waarin ze ‘op licht’ kunnen vliegen en zeer vernuftige andere wapens hebben? Een mens die de ‘goden’ van Mars (de Therns) nogal snel en makkelijk te slim af is? Maar zoals ik hierboven al zei: deze film is zeker niet ‘kritiek-proof’. Ik moet echter ook eerlijk toegeven dat het met lage verwachtingen toch ook een behoorlijk vermakelijke film is geworden. Natuurlijk is dat een zwaktebod, maar bij een film die al bij voorbaat door velen was afgeschreven voel ik ook wel wat medelijden. Zeker als je weet dat regisseur Andrew Stanton ons pareltjes heeft gegeven als WALL-E en Finding Nemo. Maar ja, dat kan jouw kritiek op deze film ook juist vergroten, want hij kan het dus veel beter. En ik begrijp al die kritiek ook zeker wel, want Stanton had echt veel meer moeten doen met dit oer-science fiction-verhaal. Had het bijvoorbeeld over een campy cultboeg gegooid (vandaar Barbarella hierboven), zeker omdat je vooraf al kon weten dat al dat gejat door de Star Wars‘en, Star Treks en Avatars van recenter tijden in een ‘serieus’ verhaal tegen je kan gaan werken. Voor een film waar zoveel geld in is gestoken hebben ze wel een (arrogant?) risico gelopen. Als je dan risico wilt lopen, had dat dan qua aanpak gedaan…
Mocht je de verhalen van Burroughs kennen, dan zul je waarschijnlijk nóg kritischer zijn, want schijnbaar is de adaptatie ook nogal kort-door-de-bocht geweest. Bepaalde intrigerende zaken uit het originele verhaal zijn hier verdwenen, terwijl er wat dingen zijn toegevoegd (de Therns o.a.) die het verhaal niet beter hebben gemaakt. Goden die er egocentrisch plezier in scheppen om ‘onderdanen’ te pesten? Lijkt me eerder menselijk dan goddelijk, if you ask me. Ik had tijdens de film ook meermalen het gevoel dat bepaalde verhaallijntjes veel meer uitgediept hadden kunnen (en moeten) worden, en ik neem aan dat Disney vooraf ook wel gedacht heeft dat dit een fijne winstgevende nieuwe franchise had kunnen worden. Maar als ze dan niet camp durven te gaan, hadden ze voor dit eerste deel dan niet veel beter kunnen focussen op één wat logischer verhaallijn, die ze dan wat dieper hadden kunnen uitwerken..?
Mocht je trouwens helemaal niet weten wie Burroughs was, dan zul je ‘m zeker kennen van die andere held van hem, die in een vreemde wereld terechtkomt en ons daar in tientallen films al mee heeft vermaakt. Zijn naam: Tarzan. Misschien hadden de mensen bij Disney ook wat harder moeten nadenken waarom er van de John Carter-boeken nog vrijwel nooit een film is gemaakt, voordat ze één van de duurste films ooit gingen maken…