Alien (1979)
Met de aanstaande release van Prometheus vond ik ’t toch wel eens tijd om de Alien-quadrilogie nou eens goed te bekijken. Gisteren was het zover, en ik kwam er tijdens ’t kijken van deze vier films achter dat ik dit eerste deel in elk geval nooit helemaal gezien had (en van de overige delen ook enkel stukken uit Alien: Resurrection op TV). Natuurlijk kende ik de ‘geboortescène’ met John Hurt wel, wist ik wie de uiteindelijke ‘winnaar’/overlever zou worden, is veel uit de film later door ‘mindere’ filmmakers gejat, doen sommige decors nogal ouderwets aan en is ’t tempo naar hedendaagse maatstaven ontzettend traag, toch is en blijft Alien one hell of a sci fi classic..!
Maar zonder bovenstaande kennis vooraf (over de geboortescène en miss Weaver) was de film nóg indrukwekkender geweest, dat zeker. Ik kan me dan ook voorstellen hoe heftig deze film ontvangen zal zijn bij z’n initiële release. Maar dat was in ’79/’80, en toen was ik in elk geval nog veel te jong om deze film direct te zien. De delen daarna heb ik dan ook nooit gekeken omdat ik dit eerste deel gemist had, en eerlijk gezegd ontdekte ik de potentiële kracht van science fiction ook pas veel later.
Kort ’t verhaal: de Nostromo is een schip dat op een verre planeet grondstoffen heeft gedolven, en de crew ligt in ‘cryo’-slaap de lange reis terug naar de aarde te overbruggen. Halverwege wekt scheepscomputer ‘Mother’ ze echter, omdat ze een SOS-signaal heeft opgevangen op ’n planeet waar ze ongeveer voorbij komen. De crew, bestaande uit redelijk doorgewinterde mijnwerkers wier motivatie uit hun loon en eventuele bonussen bestaat, heeft er eigenlijk niet zoveel zin in, maar eenmaal aangekomen op de planeet ontdekken ze een gecrasht ruimteschip met aan boord niet alleen een gefossiliseerde ‘stuurman’ met z’n borstkas opengereten, maar ook “leerachtige eieren”. Als één van de eieren opent en de ‘facehugger’ zich op de helm van Kane (John Hurt) vastgrijpt weet je het al: dat uur dat ze bijna hebben gebruikt om bij dit punt te komen was om geweldig rustig een creapy sfeer neer te zetten, en nu gaat ’t los…
Dat los gaan laat echter nog kort op zich wachten, maar als ’t dan eenmaal ‘los gaat’, dan sterven er, soms tegen het terloopse aan, nogal wat grote namen, terwijl die ene jonge vrouw de dans maar blijft ontspringen en de film steeds meer naar zich toe begint te trekken.
Yes, Alien is zo’n film die ik natuurlijk ’toen’ had moeten zien, want ik voel me bijna als een volwassen man die net z’n rijbewijs heeft gehaald en nu de straat op mag, terwijl m’n leeftijdsgenoten al lang volleerd chauffeurs zijn. Als in: ik heb nog een initiële ‘awe’ voor deze film, maar heb nog helemaal niet de tijd gehad om de film echt te laten bezinken, of er met vrienden lang en breed over te praten. Met andere woorden: hoe dien ik deze film te plaatsen ten opzichte van bv. The Thing, maar ook Star Wars..? En waarom dacht ik tijdens het kijken een paar keer aan Jaws? En zit er niet ook een ongemakkelijke seksuele ondertoon in de film, want die ‘gezichtsknuffelaar’ die uit dat ei komt bevrucht letterlijk een man, waarna er nogal luguber een kleine alien groeit in het lichaam van een man. Daar zal toch ook wel een interessante theorie achter zitten? Want Ridley Scott toonde in z’n tweede film (!) al aan een visionair filmmaker te zijn, dat is wel duidelijk…
Om af te sluiten nóg een compliment, wat ik niet direct voelde en toont dat ik ook niet vrij ben van invloed van hedendaagse conventionaliteit en risicoloze films. Ik wilde namelijk wat sneller antwoorden. Meerdere keren dacht ik de makers te slim af te zijn door vragen te stellen waar men niet over nagedacht leek te hebben, maar elke keer kreeg ik de deksel op m’n wijsneus, doordat die vragen later, soms via een omweg, wél beantwoord werden.
Yes, zeer veel respect voor deze classic, en ik ben ‘bang’ dat ik nog zoveel níet gezien heb…
Hoi Olle, ja die production design was enorm revolutionair en gaf het nieuwe space marines concept een look die in honderden films en vooral games werd gekopieerd.
ik ben het eens met Elwin; een zeer scherpe uiteenzetting! Wat mij daarnaast vanaf de eerste seconde aantrok in Aliens is het production design. Het ontwerp van de wapens, architectuur, kleding, machines, voertuigen(!), etc. Net als bij Star Wars krijg je het gevoel dat het er niet anders uit heeft kúnnen zien. Dat versterkt de geloofwaardigheid en sleurt het je mee. Vakwerk!
hoi Fabe
Ik ben juist van mening dat Aliens een vollere filmervaring is dan Alien. Los van het feit dat ik beide meesterwerken vind.
In Camerons film zit naast bombastiek enorm veel verfijning, diepere gelaagdheid en opbouw.
Elke aktiescene wordt op een tergend spannende manier opgebouwd, het bliepje waarmee de sensors aliens registreren werkt
als een menotroom op je zenuwspieren, de uitbarstingen van geweld zijn op die manier veel effectiever en verre van onsubtiel.
De film kent meerdere sterke character arcs. Bishop die Ripley’s kapot gemaakte vertrouwen moet winnen, Bill Paxton die zijn ware aard onthult, maar
uiteindelijk strijdend en zijn angsten confronterend ten onder gaat. Dan heb je nog de constante strijd tussen machten aan de kant van de mensen.
Sowieso vind ik het twee acteerhoogtepunten uit de carrieres van Paxton en Henrikson.
Sigourney weaver was terecht genomineerd voor een oscar.
Ook emotioneel sterk vind ik de complete maternal theme die door de film heen loopt, waarbij uiteindelijk twee sterke vrouwen
tegenover elkaar staan en heel primair hun kroost willen beschermen. Dat blik-uitwissel moment voordat Ripley the Queens eieren kapot schiet. Tijdloos.
Verfijnd vind ik hoe de wereld van de Aliens is uitgewerkt tot een complete hierarchie met stijlconsistentie. Alleen als je ziet hoe
6 puppeteers de Queen laten tot leven komen. Dat is juist een verfijndheid in puppeteering die vandaag de dag in films zelden
tot niet meer terug komt.
De film kent tal van iconische momenten: hoe een expositiescene in het begin van de film zich openbaart als een dream sequence, maar
waarbij je als kijker dus toch al de info ontving die je nodig had voor de start van het verhaal. Bishop die na zijn klassieke opmerking:
“I may be syntetic but I am not stupid” door de supersmalle buis zich een weg naar buiten moet kruipen. Het Eindgevecht met de loader.
Bij Alien sluit ik me meer aan bij wat Scott zelf zei over zijn film, een als A verpakte spookhuisfilm. Hoe meesterlijk ik
hem ook vind uitgewerkt, ik ben van mening dat er in Aliens juist veel meer drama en confrontatie in de breedte zit, naast het
feit dat het 1 van de beste aktiefilms ooit gemaakt is.
ps:
Over Kubrick gesproken: Cameron stopte in zijn special edition ook een scene terug waarin een ode wordt gemaakt aan The Shining.
Hierin zien we een klein jongetje op de kolonie in een driewielertje rondrijden ;) Cameron is ook enorm beinvloed door 2001.
En ook al heeft Aliens tal van prachtig opgebouwde bombastische uitspattingen, Cameron neemt zijn SciFi serieus.
Van de hele gedachte achter de atmosfeer en het bewoonbaar maken van een onleefbare omgeving. De beperkingen die wapens
opleveren tegen een zeer geduchte vijand. Alle aktiescenes gaan nooit over the top. alle handelingen blijven gezien
de situatie plausibel. Alles is met respect voor realisme uitgewerkt.
Yes, dat driewielertje viel mij dus niet alleen op ;).
Van de gehele reeks is ‘Alien’ (1979) mijn favoriet, by far. Dit is de meest verfijnde, intelligente en kwalitatief hoogstaande film. Echt magistraal hoe subtiel het verhaal en de personages zich ontpoppen en onthullen. Duidelijk en positief beïnvloedt door Kubrick’s ‘2001 – A Space Odyssey'(1968). Scott spreek regelmatig vol lof over zijn grote voorbeeld Kubrick, m.b.t. zijn werk, met name ‘Alien’.
In Cameron’s ‘Aliens’ (1986) gaat alle subtiliteit en verfijning overboord en wordt vervangen door Hollywood actie en esthetiek. Ook de acteer kwaliteit daalt nogal wat. Maar toch, Cameron schept absoluut één van de ‘vetste’ 80s sci-fi movies.
De filmposter naast jouw tekst lijkt niet de originele tagline te bevatten, want deze bevat een flinke fout. Er staat – voor zover ik de kleine letters kan lezen – “In space no one can here you scream.” Erg merkwaardig, want er moet natuurlijk “hear” staan. Ik dacht ik meld het even, omdat je zelf doorgaans grondig te werk gaat.
:-)
p.s. Zo staat die van de director’s cut op IMDb:
http://www.imdb.com/media/rm3541932032/tt0078748
Dit was de laatste Alien-film die ik zag, ongeveer vanwege dezelfde redenen die jij aangeeft. Daardoor mist hij inderdaad wat impact, maar als de film dan nog blijft staan als een huis, weet je dat je een classic hebt. Deel twee vind ik zelf nog beter / leuker, mede omdat het allesbehalve een herhaaloefening is geworden.