Soylent Green (1973)

Toen ik vorige week wat achtergrondinformatie zocht bij Looper kwam ik de naam van deze sci-fi-film uit 1973 al tegen, en gisteravond zag ik inderdaad wel ’n aardige overeenkomst. Ik vroeg me echter direct af of Looper over 30 jaar ook zo ‘schattig’ over komt als Soylent Green, want doordat de techniek in het geschetste toekomstbeeld nogal knullig over komt (leuk zo’n hypermodern Pong-videospel in 2022, zo groot als ’n pinautomaat) kun je de film nu zo ‘weglachen’. Maar als je je verplaatst naar de tijd waarin deze film verscheen, dan voel je wel hoe rauw deze film toen moet zijn aankomen. En buiten de techniek zijn er andere bepaalde dingen toch ook wel aardig uitgekomen, naast ’t feit dat de film ’n stevige extra (en belangrijke) lading kreeg doordat het de laatste rol was van ’n begenadigd acteur…

2022…
Het verhaal speelt zich af in Manhattan in 2022. Met ’n bevolking van 40 miljoen mensen op een eiland van 22 bij 4,5km natuurlijk ’n aardige hel. De helft van de mensen heeft geen werk, door het broeikaseffect (dat wisten ze toen dus al?) is het continu veel te warm, door bodemverontreiniging en andere vervuiling is de hele aarde zo goed als onvruchtbaar geworden, en daardoor is de Soylent Corporation misschien wel ’t machtigste bedrijf ter wereld. Zij produceren namelijk kunstmatig voedsel, verkregen uit het plankton dat uit de oceanen wordt gevist. Althans: dat is wat de bevolking verteld wordt. En in die wereld moet politie-inspecteur Thorn (Charlton Heston) de moord op één van Soylents directeuren onderzoeken, daarbij geholpen door Sol Roth, ’n rol van Edward – Scarlet Street, Double Indemnity – G. Robinson, één van de weinige nog levende mensen die zich nog kan herinneren hoe de wereld was waarin je vers fruit en vlees kon eten…

‘Meubilair’
Langzaam maar zeker komt Thorn erachter dat zijn onderzoek ‘hogerop’ niet zo op prijs wordt gesteld. Als kijker weten wij al dat er iets niet pluis is, want deze William R. Simonson (een rol van Joseph – Gaslight, Citizen Kane – Cotton) liet zich verdomd makkelijk omleggen. Terwijl hij toch ’n prachtig stuk meubilair had in de vorm van Shirl (Leigh Taylor-Young), ’n appartement met airconditioning, eerdergenoemd Pong-spelletje en zelfs af en toe vers fruit. Naast de grote kloof tussen arm en rijk (wat waarschijnlijk veel meer waarheid is geworden dan men vreesde) blijkt dat de schrijvers ook het lot van vrouwen in onze toekomst dus niet zo rooskleurig zagen, want Shirl heeft het als handelswaar (ze wordt echt “furniture” genoemd in de film) waarschijnlijk beter dan zo’n beetje alle andere vrouwen in deze dystopische film…

Wereldvoedselproblematiek
Soylent Green is gebaseerd op Make Room! Make Room! van Harry Harrison. Waar Harrison z’n verhaal initieel vooral zag als maatschappijkritiek op een ongeremde bevolkingsgroei, vertelde hij tijdens ’n interview in 2008 dat hij z’n verhaal vooral had geschreven om de gevolgen van onze overconsumptie op de wereldvoedselproblematiek als uitgangspunt had genomen. Wel verrassend dat hij de bad guy/corporation in ’t verhaal dan een naam gaf die was afgeleid van “soya” en “lentils” (linzen), twee producten die ’n deel van onze voedselproblematiek (lees: de overconsumptie van vlees) juist op kunnen lossen. But then again: mogelijk dat ik z’n quote uit dat interview uit z’n verband heb getrokken, al blijft het opmerkelijk dat in onze huidige samenleving de naam Soylent helemaal niet zou misstaan bij ’n duurzame voedselproducent ;).

Sci-fi classic
Okay, daar dwaal ik weer af, want zeker als sci-fi classic is Soylent Green wel degelijk interessant. De schrijvers zagen de toekomst niet rooskleurig, maar zagen hoe de maatschappij steeds verder af zou glijden, en hoe grote bedrijven uiteindelijk de volledige macht zouden krijgen, zonder enig respect voor het menselijk leven. Bij demonstraties worden vrij makkelijk scoops ingezet; grote vrachtwagens met scheppen voorop die demonstranten oppikken en achterin de laadbak kiepen. Waar deze mensen uiteindelijk naar afgevoerd werden weet ik niet, maar gezien de laatste acte van de film heb ik weinig hoop voor ze.

En daarmee kom ik ook bij die extra lading die de film kreeg doordat het de laatste rol was van Edward G. Robinson. In het echte leven ’n goede vriend van Charlton Heston, en mogelijk verklaart dat dat dit miscschien wel de enige film in Hestons carrière is waarin hij ’n traan liet zien (ik heb ze niet allemaal gezien, dus pin me hier niet op vast). Robinson wist namelijk dat hij binnenkort zou gaan sterven aan kanker, en dat maakte zijn laatste scène in de film extra aangrijpend, ook voor tegenspeler Heston…
Ja, Soylent Green heeft de tand des tijds qua technologie niet helemaal ongeschonden doorstaan, maar bevat zeker ’n aantal interessante thema’s, is ’n ouderwetse tegenhanger voor Looper, en bevat dus één van de betere scènes uit Charlton Hestons carrière. En alleen daarom al ’n must-see voor échte filmfreaks..?

IMDb: http://www.imdb.com/title/tt0070723