The Broken Circle Breakdown (2012)
Flikken ze ’t gedomme weer hè, die Belgen, door wederom ’n film van behoorlijke wereldklasse af te leveren waar wij enkel jaloers op mogen zijn. Natuurlijk zijn er in ons land de afgelopen vijf jaar ook wel ’n paar zeer mooie films gemaakt (denk Kan door huid heen, 170 Hz, Hemel en Kauwboy (ik heb nog niet alles gezien, sorry)), maar waar wij ons – mogelijk door het ontbreken van ’n tax shelter? – vooral richten op films die veel mensen naar de bioscoop moeten trekken, en daarom voornamelijk boekverfilmingen of Hollywood-achtige formulefilms maken, daar maakt men in België authentieke en menselijke films. Al moeten ze – in mijn ogen – wel opletten met films als Zot van A., Loft, e.d.
Alleen dit jaar was ik al zwaar onder de indruk van bv. The Invader, lachte ik behoorlijk hard om Hasta la Vista! en zinderde bv. Rundskop ook nog altijd na. En dan komt de regisseur van De helaasheid der dingen nu met ’n zeer heftig en rijk verhaal, dat als het niet a-chronologisch was gemonteerd (denk Blue Valentine) mogelijk té zwaar was geweest. Maar het is niet enkel de montage waarin The Broken Circle Breakdown z’n klasse toont…
Het verhaal
Didier (Johan Heldenbergh) is zanger van ’n Belgisch bluegrass-bandje, en dat zorgt er eigenlijk direct al voor dat je je ‘veilig’ denkt mee te kunnen laten voeren in de emoties van het verhaal, omdat deze country-variant zo ver van ons (of in elk geval mijn) bed staat. Hij ontmoet de redelijk zwaar getatoeëerde Elise (Veerle Baetens), en ondanks dat later blijkt dat ze over wat belangrijke zaken nogal van ‘mening’ verschillen, zie je ze al snel knetterverliefd op elkaar worden. Mogelijk veel te snel raakt Elise zwanger, maar als Maybelle eenmaal geboren is vormen ze ’n bijna perfect gezinnetje. Door de eerdergenoemde a-chronologische montage weet je echter al dat Maybelle ernstig ziek wordt, en juist in hun omgang met de gevolgen hiervan blijken hun verschillen onoverbrugbaar…
Ik merk natuurlijk direct al dat het lastig is om niet teveel te zeggen. Ik wist vooraf niet meer dan wat ik hierboven beschreven heb, dus daar laat ik het verhaaltechnisch dan ook bij.
A-chronologisch
Ik weet niet of het de verdienste van regisseur Felix Van Groeningen of van editor Nico Leunen is, maar het door elkaar heen knippen van de tijdlijnen heeft mogelijk ’n nog beter effect dan het al had in eerdergenoemde Blue Valentine. Doordat de film op deze manier de zeer zware momenten afwisselt met bv. de vrolijk klinkende muziek van Didiers band of met beelden van hun initiële ontmoeting, toen alles nog prachtig en misschien wel té mooi was, zorgen ze ervoor dat de film ‘draaglijk’ blijft. Daarnaast mixen ze de verschillende tijdlijnen op verschillende manieren. De ene keer door in de hoofden van één van de karakters te duiken, maar andere keren wordt er juist met ’n harde knip geswitcht. En ook die ‘onzekerheid’ over welke overgangsvorm op dat moment gekozen is, dat trekt je nog dieper ’t verhaal in, omdat je hersenen – deels onbewust – net wat meer inspanning moeten leveren…
Overtuigd atheïst
En qua praise ben ik nog niet klaar, al is het volgende mogelijk nóg persoonlijker dan mijn recensies sowieso al zijn. Ik las namelijk dat Van Groeningen het in ’n interview letterlijk had over iets dat ik direct na afloop van de film ook dacht, dat sommige niet-gelovigen zijn veel drukker met geloof bezig dan veel gelovigen. In Van Groeningens woorden: “Didier is zo overtuigd atheïst dat het iets religieus wordt“. Dat was voor mij niet alleen ’n nogal indrukwekkende herkenning, maar mogelijk toont Van Groeningen hiermee ook onze noodzaak om juist in iets groters te geloven, omdat dat heel menselijks is…?
En waar ik initieel dacht dat The Broken Circle Breakdown thematisch gezien ’n mooie tegenhanger van Life of Pi was – al gaat die nog wat ‘grootser’ (en daardoor verrassender) met religie om – daar zie ik nu ook wel wat overeenkomsten, want Didiers tirade tegen ’t geloof en wat dat concreet voor zijn leven heeft betekend getuigt toch ook van de noodzaak tot duiding van iets waar hij anders enkel ’n bijna ondraaglijk rationeel antwoord op heeft. Ik zou die film van Ang Lee wel eens met Heldenbergh willen kijken, want in een ander interview las ik hoe sterk Didiers opvattingen bij Heldenberghs eigen opvattingen passen.
Dat is overigens niet zo raar, want de film is gebaseerd op ’n theaterstuk van Heldenbergh zelf. Hij speelt de hoofdrol dan ook met ogenschijnlijk gemak. Daarin krijgt hij geweldig tegenspel van de zeer fijne, sterke maar ook kwetsbare Veerle Baetens. M’n bewondering werd nóg groter toen ik pas in de aftiteling ontdekte dat ze alles zelf zongen, waarmee ze met gemak de prestatie van Joaquin Phoenix en Reese Witherspoon in Walk the Line evenaren. Daarbij vormt de muziek ook ’n prachtig en onlosmakelijk onderdeel van hun leven, wat één van de redenen was dat ik in ’n twee- of drietal scènes aardig wat vocht in m’n ogen voelde ontstaan…
Toch wat kritiek..?
Zoals je ziet was ik behoorlijk onder de indruk van The Broken Circle Breakdown, maar toch ben ik niet geheel kritiekloos. Zo hadden bepaalde zaken net wat subtieler gemogen. Mogelijk is dat ’n gevolg van ’t feit dat de film thematisch gezien ietwat té vol zit. Ook vond ik bovenstaande anti-geloof-houding van Didier iets te makkelijk en direct (alhoewel passend bij z’n karakter, dat dan weer wel). Daarnaast voelde ’t allerlaatste shot net wat te ‘makkelijk’ aan en werd ’t wat te terloops getoond om de gewenste impact te maken, denk ik.
Maar nogmaals: wat ben ik jaloers op de Belgische cinema..! En ik kan niet wachten op de Amerikaanse reacties op deze film…
Damn. Deze film is dagen blijven sudderen in mijn hoofd. En ik heb niet eens kinderen. Nog even en de belgen zijn beter als de scandinaviers. Maar ik heb jagten nog niet gezien!
Wie heeft hem gezien en is het een goeie film of is het niks
Mooie recensie of nie dan!
Mooie film waarbij ik een traantje heb gelaten.