Straight Time (1978)

Een film die me laat denken aan meesterwerken als Five Easy Pieces, Taxi Driver, Cool Hand Luke en zelfs Drive, is natuurlijk voor elk filmliefhebber een must. En dan ken ik genoeg mensen die nog veel meer van dit soort 70’ies-misplaatste-eenlingen-met-een-onvermijdbaar-lot-films kennen, die waarschijnlijk nog vele en betere links naar/met andere films weten te leggen (ik las bv. ook dat Michael Mann ooit een eerste versie van het script schreef, járen voordat hij zelf bv. Heat maakte), en weet ik ook dat ik er waarschijnlijk iets beter voor had moeten gaan zitten, want ik had direct door dat dit wel eens een ‘belangrijke’ film kon zijn, zeker met één van Dustin Hoffmans beste rollen.

Het verhaal
Max Dembo (Hoffman) is net ontslagen uit de gevangenis als hij al bijna mot krijgt met z’n reclasseringsambtenaar (een geweldige en licht sadistische M. Emmet Walsh). Maar hij lijkt z’n leven toch echt te willen beteren, zeker als hij daarmee dat prachtige meisje op het arbeidsbureau (Theresa Russell) kan imponeren. Want ergens zie je wel dat hij echt het juiste pad wil gaan volgen, ook al komen we er snel achter dat dit een vrijwel onhaalbare missie lijkt.

Max ziet de wereld als één groot corrupt systeem, waar hij net zo goed zijn piece van mag pakken. En ergens is het best raar dat we ons toch met hem willen blijven identificeren, ondanks dat eigenlijk elke keuze die hij maakt waarschijnlijk de foute is. Natuurlijk is dat de verdienste van Hoffmans presence, maar films over outsiders die worstelen om hun plek te zoeken in deze wereld, terwijl ze goed weten dat hun opvattingen niet stroken met wat de maatschappij van hen verlangt, dat soort films intrigeren me de laatste jaren des te meer. Je kunt heel zwart-wit denken dat hij “fout” is omdat hij de verkeerde keuzes maakt, maar ik ben blij dat ik die drang om zo snel ongenuanceerdheid te oordelen los heb kunnen laten. Soms gebeuren er zaken die ‘groter’ zijn, die buiten jouw controle vallen. Mogelijk doordat je zelf niet de juiste keuzes maakt, maar daar zit ook de mooie tragiek die van dit soort films klassiekers kan maken. En wederom is dit dus zo’n film die interessanter wordt, hoe meer ik er over typ.

Cast
Naast een geweldige Dustin Hoffman (ik denk dat ik alleen zijn rol in Lenny écht beter vond, maar dat komt mogelijk doordat dat misschien wel mijn nummer 1-film aller tijden is) toont Gary Busey’s rol ook wat voor geweldige acteur hij ooit was. Nu draaft hij enkel nog op in onbekende B-films, of zoals laatst in Piranha 3DD, en nu ik hem dus in Straight Time zag, voelde ik bijna iets van medelijden opkomen…
Naast een zeer jonge Kathy Bates valt dus M. Emmet Walsh op, maar vooral omdat hij bij mij ook aardig het bloed onder m’n nagels vandaan haalde. Harry Dean Stanton laat acteren wederom zó eenvoudig lijken, en ben blij dat hij nog wel altijd in goede films als Seven Psychopaths gecast wordt. Alhoewel ik The Last Stand dan niet helemaal begrijp, maar hem vergeef ik vrijwel alles.
Het enige mogelijk wat raar ‘gecaste’ karakter is dat van arbeidsbureaumedewerkster Jenny. Theresa Russell is juist zo’n intrigerende en dromerig prachtige meid, dat je je de hele film afvraagt wat ze in een klein ratje als Max zou kunnen zien. Maar mogelijk dat dit bijdraagt aan de tragiek van het verhaal, dat sommige zaken onvermijdelijk zijn, hoe mooi de droom ook is die je jezelf kunt voorhouden..?
En dat was overigens ook het moment dat ik aan Ryan Gosling en Cary Mulligan in Drive moest denken, waar deze film ook zeker invloed op gehad heeft…

Final credits
Zoals ik al opmerkte: hoe meer ik typ, hoe interessanter de film lijkt te worden. Over hoe Straight Time over het leven vóór de tralies gaat, maar dat gedoemd lijkt om weer vrijwillig of niet van ’traliekant’ te wisselen. In dat licht sluit ik af met een leuke discussie op IMDb, over de laatste zin in de film. Het discussiepunt is of hij nou “gonna” of “wanna” zegt, maar in mijn ogen betekent dit vrijwel hetzelfde. Max’ lot lijkt al van jongs af aan uitgestippeld, en dat weet ie, dus het verschil tussen iets willen dat gebeurt en weten dat het toch wel gaat gebeuren (omdat het lot dat nou eenmaal voor jou in petto heeft) is voor hem niet echt groot, en misschien ook wel helemaal niet belangrijk…
Zou Hoffman – die Max Dembo overigens als één van z’n favoriete rollen ziet – dat zinnetje daarom bewust zo mompelen..?

IMDb: http://www.imdb.com/title/tt0078326