Trance (2013)

Nee, deze deed het helaas niet helemaal voor mij. Mogelijk waren m’n verwachtingen voor de nieuwe Danny – Shallow Grave, Trainspotting, A Life Less Ordinary, 28 Days Later, Millions, The Beach, Sunshine, Slumdog Millionaire, 127 Hours – Boyle wel wat té hoog, maar volgens mij stelde hij me eerder nooit teleur. Niet dat Trance een mislukte film is, want vermakelijk is ie zeker, maar voel je niet iets té duidelijk dat Boyle deze film draaide als een soort duistere tegenhanger van z’n vrolijke en opbeurende werk voor de openingsceremonie van de Olympische Spelen van vorig jaar, en dat het daarom aanvoelt alsof hij het project niet al te belangrijk vond..?
En daardoor is het jammer dat je je deze film over herinneringen waarschijnlijk niet al te lang zult herinneren. Ondanks de zeer grote hoeveelheid plottwists en -trucjes…

Het verhaal
James – Welcome to the Punch – McAvoy speelt Simon, medewerker van een exclusief Londens veilinghuis en verantwoordelijk voor de bewaking van de geveilde stukken. Helaas is hij ook “mildly” verslaafd aan gokken en daarmee een makkelijke prooi voor eenieder met snode plannen in de kunstwereld. In de zeer energieke openingsscène legt Simon overigens perfect uit hoe de beveiliging werkt, maar aan wie hij dat vertelt – naast letterlijk aan ons als kijkers – is niet helemaal duidelijk. En dat is zeker niet de enige keer dat Boyle jou als kijker bewust en/of gekunsteld tracht te verwarren.

De verwarring neemt namelijk vreemdere vormen aan door de introductie van hypnotherapeute Elizabeth (Rosario Dawson). Simon raakt namelijk betrokken bij de verdwijning van een schilderij, maar door een klap op z’n hoofd is ie z’n geheugen kwijt. Door hypnose probeert hij achter de plek te komen waar hij het schilderij verborgen heeft, maar al snel blijkt dat de verhoudingen tussen Simon, Elizabeth en oppercrimineel Franck (Vincent Cassel) wat ingewikkelder liggen dan je op voorhand dacht. En dat is zeker niet de laatste keer dat Boyle jou als kijker bewust en/of gekunsteld tracht te verwarren…

Lastige identificatie..?
Ik weet niet zeker of het mij nog altijd beperkt in mijn beleving, maar ik voel wel altijd een drang om me te identificeren met één van de hoofdkarakters in een film. Het beperkende daaraan is dat ik dan mogelijk te weinig afstand neem van een karakter om zo al zijn of haar motieven duidelijker/objectiever te kunnen inschatten, zien en/of beoordelen.

Maar het zal je niet onbekend in de oren klinken als ik vertel dat het fijn is als je je mee laten voeren door één van de hoofdrolspelers. Ik typte hierboven echter niet voor niets iets over de verwarring die Boyle probeert te zaaien in en met deze film. En dat versterkt hij door de motivatie van de diverse karakters zó flexibel te maken, dat het als kijker erg lastig wordt om je achter bijvoorbeeld Simon, Franck of Elizabeth te scharen. Dat is waarschijnlijk ook de reden dat de film me zeker wel pakte, maar nergens echt meesleepte. Het is leuk hoe de karakters af en toe van motivatie lijken te switchen, en het is natuurlijk erg interessant om je af te vragen wat nou hypnose, werkelijkheid, droom of illusie is. Zo interessant zelfs, dat collega-recensenten films als Inception en zelfs Hitchcocks Spellbound in hun reviews noemen, maar die kwaliteit heeft Trance toch bij lange na niet..? Want zeker door de vele twists en motivatie-switches is het dus lastig identificeren, wat inderdaad verwarrend werkt, maar wat er ook voor zorgde dat het me allemaal niet zoveel uit maakte wat er ging gebeuren. En dat is toch wel aardig funest voor de kijkervaring…

Cast
James McAvoy is aardig bezig de laatste tijd, in elk geval qua bereik. In Welcome to the Punch mocht ie al een wat rauwere kant laten zien, en zonder al te veel te verklappen toont ie hier ook best wat uiteenlopende karakters neer te kunnen zetten. Dat Vincent Cassel een gluiperd neer kan zetten komt natuurlijk niet als verrassing, maar dat doet niets af aan het feit dat de rol van Franck hem aardig op het lijf is geschreven. Meest opvallende rol is echter die van Rosario Dawson, die mooi ‘ouder’ wordt, maar nog altijd net zo prachtig is als toen ze Naturelle speelde in 25th Hour. Maar mogelijk ken jij haar wel van bijvoorbeeld Kids, Sin City, Death Proof, of van haar rol in Oliver Stone’s Alexander, waarin ze een geweldig sensuele en rauwe seksscène heeft met Colin Farrell. En laat haar rol in Trance door velen ook enkel beoordeeld worden op één weliswaar functionele maar ook wat makkelijke naaktscène, terwijl ze toch veel meer biedt dan dat. Want is zij stiekem niet gewoon de drijvende kracht achter deze film..?

Final credits
Boyle is goed op dreef, vooral visueel gezien. En waar velen z’n vele plottwists enorm verrassend vinden, daar vond ik – mogelijk door de bewust gecreëerde verwarring – het allemaal net niet boeiend genoeg, waardoor ik dus niet zo onder de indruk ben van deze film. Ik dacht naderhand wel dat ik de film direct nog een keer wilde kijken om wat dingen te checken, maar ik vrees dat ie dan (nog altijd) niet zo geweldig zal zijn als ik had gehoopt. Boyle lijkt meer aandacht besteed te hebben aan het verwarren van jou als kijker dan aan het maken van ’n film die écht vet is, want ook die intense visuele stijl wordt vooral ingezet om jou te overrompelen, en dat vind ik toch een wat rare motivatie om een film te maken. Net zoals het maken van een film als een uitlaatklep voor je duistere kant, omdat je die bij ander gelijktijdig werk niet kunt gebruiken, ook het gevoel oproept dat de maker andere en belangrijkere zaken aan z’n hoofd had.
En mogelijk voelt de film daardoor wel lichtelijk onbevredigend aan..?

IMDb: http://www.imdb.com/title/tt1924429