After Earth (2013)

After Earth heeft de geruchten dat Will Smith, die ook met het idee voor deze film kwam én ‘m produceerde, een scientology-aanhanger is alleen maar doen toenemen. En ik moet zeggen: de film bevat ook een aantal niet-te-missen spirituele boodschappen die nogal in your face worden gegooid, ook door regisseur M. Night Shyamalan. Maar uiteindelijk is deze film – die door Smith deels is opgezet om z’n zoon Jaden een podium te geven om door te breken (wat helaas niet echt lukt) – daardoor eerder een erg voorspelbare kinderfilm geworden met een aardig hoge production value, en niet die interessante dystopische post-apocalyptische film waar ik vooraf op hoopte. Ondanks dat Shyamalan wel een aantal licht intrigerende en/of herkenbare thema’s aanhaalt…

Het verhaal
1000 Jaar nadat de mensheid de Aarde heeft verlaten, omdat we deze compleet vernield hebben, verblijft onze soort op Nova Prime, een planeet ergens ver, ver weg. Een best ideale planeet, ware het niet dat de oorspronkelijke bewoners niet zo blij waren met de mensen en zogenaamde “ursa’s” hebben achtergelaten: grote monsterlijke beesten die bijna blind zijn, maar een gruwelijk goed reukvermogen hebben, waarmee ze onze angstferomonen weten te ruiken, en daarmee ons als het ware kunnen ‘zien’. Aangezien we schijnbaar geen vuurwapens meer hebben in de toekomst is het dus zaak om je angsten te overwinnen, om zo die monsters van dichtbij met een futuristisch zwaard te kunnen verslaan. En laat generaal Cypher Raige (Will Smith, en wat een naam ja!) nu het beste zijn in dit zogenaamde ‘ghosten‘, dus hij is dé held van de Rangers.

Lullig voor z’n zoontje Kitai (Jaden Smith), want dat zorgt er enkel voor dat het nóg lastiger wordt om in z’n vaders voetsporen te treden. Zeker als hij met z’n vader (en een meegenomen ’trainings-ursa’) de enige overlevenden zijn na een crash van hun ruimteschip, natuurlijk geheel toevallig op de inmiddels voor mensen vijandige Aarde. Koppel dat aan een zich langzaam onthullend trauma als gevolg van een incident jaren geleden, en je hebt de basis voor een sterk vader-zoon ‘coming of age‘-verhaal, mits je het subtiel en gedoseerd aanpakt. En juist daar gaat het helaas mis met After Earth.

Over-the-top
Meer ga ik niet over het verhaal vertellen, enkel dat het een voorspelbaarheid heeft die je dus van kinderfilms kunt herkennen. Thematisch gezien zal ik in de volgende alinea even kort door de bocht gaan, maar hier wil ik het eerst over Jaden Smith hebben. Je hebt namelijk al snel door dat Kitai van het irritante wijsneuzerige en niet-luisterende klotemanneke zal moeten veranderen in een kerel, in iemand waar z’n pa trots op is. En daarvoor is dus contrast nodig. Om dat contrast te creëren heeft Shyamalan er echter voor gekozen om hem zó over-the-top emotioneel te laten acteren, dat sommige IMDb-bezoekers hem de slechtste kindacteur ooit noemen. Dat is ie zeker niet (zie bijvoorbeeld The Karate Kid), maar ik vind het wel apart dat ik de eerste helft van de film zo’n hekel aan z’n karakter kreeg, dat ik eigenlijk hoopte dat die ursa hem snel zou vinden en een goede les zou leren. En dat vind ik wel een fout van Shyamalan. Misschien dat hij wat angstig was om de zoon van de grote ster te hard aan te pakken, zeker omdat die ster deze film juist wilde gebruiken om z’n zoon een goede push te geven als acteur? Of mogelijk is het simpeler en wilde Shyamalan echt (bewust of onbewust?) een kinderfilm maken, met overdreven duidelijk neergezette karakters en overduidelijke boodschappen te over…

Licht intrigerend, of zoek ik nou teveel?
SPOILER ALERT – Toen ik na afloop van After Earth mijn interpretatie op een vriendin van me losliet, reageerde ze met: “Hey, als je het zo zegt, dan lijkt het ineens wél wat!“, waarmee ik ook wil aangeven dat de film bij de meeste mensen nogal teleurstellend over kwam. Als je het verhaal namelijk ‘kaal’ bekijkt, dan lijken Smith en Shyamalan namelijk te willen zeggen dat om angst (wat je kunt zien als de basis van misschien wel alle ellende in de wereld, denk aan angst om minder gevonden te worden (waardoor je mogelijk materialistisch of over-ambitieus wordt), of angst om niet goed genoeg te zijn (ego-ding), et cetera) te overwinnen, je deze angst moet leren onderdrukken, zodat je de metaforische monsters kunt verslaan. En pas dán kun je echt liefde toelaten. – EINDE SPOILER ALERT
Best een interessant thema inderdaad, maar ten eerste wordt dat nergens subtiel dieper uitgewerkt, en daarnaast word je er te vaak aan herinnerd om niet al te veel na te gaan denken. Doe je dat wel, dan bemerk je direct dat de film teveel onlogische zaken bevat, zoals het feit dat elke nacht de temperatuur op Aarde ver onder nul komt, maar de tropische planten daar schijnbaar wél tegen kunnen (of zou de natuur zó sterk zijn, als wij ons er maar niet mee bemoeien?). Of dat er hot spots bestaan waar Kitai ‘s nachts kan overleven, maar waar al die gevaarlijke dieren schijnbaar niet van op de hoogte zijn..? Ook dit sterkt mijn gedachte dat After Earth als kinderfilm waarschijnlijk wel werkt, want kinderen zullen zich hier minder snel aan storen, verwacht ik. Ook komt de film af en toe erg fragmentarisch over, wat erop lijkt te wijzen dat er te veel en soms te lukraak korte scènes uit zijn geknipt.

Final credits
Nee, Shyamalan zal met After Earth de schade die hij zichzelf heeft aangedaan met The Last Airbender zeker niet volledig wegpoetsen. Qua thematiek zitten er wel degelijk interessante dingen in (ook over hoe we allemaal onze eigen illusie creëren waar we in geloven, maar soms wel vergeten dat dit een illusie is), waardoor ik één of twee keer echt iets van herkenning voelde, maar uiteindelijk legt Shyamalan het er allemaal veel te dik bovenop. Ook de link met The Happening is er zeker, maar daarin keerde de natuur zich nog veel ‘letterlijkerder’ tegen de mensheid. Maar als je een film in dit genre wilt zien, dan is Oblivion (overigens met de openlijke scientology-aanhanger Tom Cruise) een stuk interessanter, omdat die heel wat meer mysterie bevat (of bij elkaar heeft gejat…).
Okay, om toch met iets positiefs af te sluiten: de production design van de wooncomplexen op Nova Prime ziet er wel strak en doordacht uit, dat zeker wel…

IMDb: http://www.imdb.com/title/tt1815862