Richard Pryor: Omit the Logic (2013)
Heel diep gaat documentairemaakster Marina Zenovich niet in op Richard Pryors meest duistere kanten, maar dat al die lompe voorbeelden/verhalen over drank, drugs, vrouwen, wapens en zelfs zelfmoord die Pryor in z’n stand-up verwerkte écht uit z’n eigen leven gegrepen waren wist ik niet. En dat maakte deze documentaire voor mij vrij indrukwekkend, zeker omdat mijn beeld van Pryor nu een stuk ‘rijker’ is. Voor de echte Pryor-fans mogelijk net niet onthullend genoeg (er is veel archiefmateriaal gebruikt dat een zware fan waarschijnlijk al lang kent), maar voor het grote publiek een zeer interessante introductie in wie deze komiek was, en vooral ook hoe ‘groot’ hij was. Of zoals een vriend van Pryor aan het begin van de documentaire zegt: “The two most beautiful words in the world of comedy: Richard Pryor.“.
Het verhaal
Beginnend bij één van de meest dramatische momenten uit Pryors leven – het zichzelf in brand steken, wat een ‘drugsongelukje’ of toch een zelfmoordpoging was – vertelt de documentaire aan de hand van archiefbeelden en interviews met vele bekenden het leven van Pryor. En daarin duiken we niet alleen steeds verder in de duisternis die z’n leven kenmerkte, maar gaan we tegelijkertijd ook steeds verder terug in z’n leven, mogelijk om te ontdekken waar die duisternis ooit is ontstaan. Maar eigenlijk gaat Zenovich daar niet diep genoeg voor. De opgesomde feiten zijn bij vlagen gruwelijk (en) indrukwekkend, en als ‘gemiddeld fan’ van Pryor weet ik nu wel degelijk meer over hem. Maar wat me het meest verraste: het blijkt dus ook dat we dat mogelijk al vrijwel allemaal hadden kunnen weten als we hadden geweten dat we z’n stand-up-verhalen als waarheid aan mochten nemen…
Want niet alleen komen als z’n huwelijken (ik meen zeven stuks) en veel van z’n vriendinnen voorbij, de documentaire zit ook vol met Johnny Carson-interviews, stukken uit z’n shows, maar ook het interview met Barbara Walters in 1986 waarin hij zeer duidelijk, maar beperkt, over dat ‘brandincident’ praat. En op dat moment was ik al lang in awe. Zeker omdat ik in m’n hoofd Pryor nog altijd lichtelijk vergelijk met bv. Eddie Murphy, die ook wel stoere verhalen vertelt, maar daar voel je toch wel duidelijk dat dit geen authentieke/waargebeurde verhalen zijn. Pryor was volledig vrij, open en eerlijk, en mede daarom inderdaad één van de grootste ooit. Al vind ik het niet terecht dat hij de credits krijgt voor het voor het eerst gebruiken van het “N-word“, want deed Lenny Bruce dat zo’n decennium eerder niet al? Maar Pryors belang wordt zeker duidelijk in het stuk over z’n deelname aan een homorechtenmanifestatie in de Hollywood Bowl, waar hij het evenement een scherpte gaf waar weinigen tegen konden, door de volgende uitspraak: “When the n—— was burning down Watts, you motherfuckers was doing what you wanted to do on Hollywood Boulevard and didn’t give a shit about it. And kiss my happy rich black ass.“.
Zenovich
Marina Zenovich maakte eerder twee documentaires over Roman Polanski, waaronder Roman Polanski: Wanted and Desired. En ik meen dat Polanski daar uiteindelijk niet zo blij mee was, omdat die documentaire z’n geruchtmakende veroordeling voor pedofilie in de jaren 70 in Amerika weer oprakelde, waardoor hij gearresteerd werd toen hij in Zürich een filmprijs in ontvangst wilde gaan nemen. Maar dat waren voor Zenovich echte passieprojecten, terwijl ze voor deze documentaire over Pryor gevraagd werd. Dus mogelijk dat ze daarom net wat minder diep of ver ging dan een vrij strak verslag van de belangrijkste gebeurtenissen uit z’n leven.
Maar in haar verdediging: het was mogelijk ook wat lastig om nu achteraf alsnog in de psyche van Pryor te duiken, want hij stierf in 2005 aan de gevolgen van multiple sclerose, iets wat overigens niet geschuwd wordt in de documentaire…
Final credits
Ik kan wel zoeken naar kritiek, en dat Zenovich niet écht de diepte in gaat kun je haar mogelijk ook niet verwijten, maar ik was wel degelijk behoorlijk onder de indruk van het vertelde verhaal. Voor echte fans/kenners van Pryor misschien niet zó informatief, maar als fan wil je waarschijnlijk toch alles zien, of niet? Daarnaast is het voor het grote publiek een goede kijk in het leven van één van de beste stand-up comedians ooit, waarbij ook nog eens een shitload aan grote namen voorbijkomen. Denk aan Robin Williams, Quincy Jones, Dave Chappelle, Chevy Chase, Mel Brooks, Mike Epps, Johnny Carson, Pam Grier, Merv Griffin, Paul Schrader, George Lopez, Lily Tomlin, e.v.a., al dan niet in archiefmateriaal, maar ook verrassend veel als geïnterviewden.
Ja, niet moeilijk doen Filmofiel, gewoon aanraden deze..!