Ender’s Game (2013)
Ender’s Game is qua protagonist nogal een aparte science-fiction film, want de persoon die ‘ons mensen’ moet redden van een dreigende aanval van een buitenaards ras is een jaar of 14 oud. Dat roept direct wat ‘grotere’ vragen op natuurlijk, maar ondanks de vrij interessante en rustige opbouw, met zeker ook een aardige verrassing richting het einde, vraag ik me toch af of je het boek – waarop de film gebaseerd is – gelezen moet hebben om deze film echt geweldig te vinden. Je ‘voelt’ het filosofische potentieel van het originele verhaal namelijk wel, maar juist dát wordt uiteindelijk nogal snel afgeraffeld.
Of zou dit het eerste deel van een franchise zijn..?
Het verhaal
Ender Wiggin (Asa – The Boy in The Striped Pyjamas, Hugo – Butterfield) is als derde kind in een wat distopische toekomst niet echt gewenst. Toch blijkt al snel dat hij ‘speciaal’ is, want hij verslaat z’n grotere tegenstanders niet alleen in talloze games, maar hij is fysiek ook een stuk gevaarlijker dan je op het eerste oog zou denken. Ender zit op een speciale opleiding, waar kinderen worden getraind om soldaten, officiers, kolonels en zelfs commandanten te worden. Het verhaal wil namelijk dat de gaming-kwaliteiten van kinderen, maar ook hun onconventionele oplossingen, ervoor zorgen dat zij mogelijk wél in de hoofden van de zogenaamde Formics (het buitenaardse ras) kunnen kruipen om ze uiteindelijk te verslaan. Want na een grote aanval zo’n 50 jaar geleden is iedereen ervan overtuigd dat er binnenkort een nog veel grotere aanval zal volgen. Om dat te voorkomen wil de volwassen leiding, vooral in de vorm van Colonel Graff (Harrison Ford), een zogenaamde pre-emptive strike uitvoeren. En hier blijkt Ender dus een nogal grote rol in te hebben…
Raar maar waar?
Inderdaad, het vrij belachelijke aan het gegeven dat kinderen strategisch zoveel geschikter zouden zijn zou zo uit de fantasie van een kind kunnen komen. Je voelt tijdens de film ook wel aan dat hier misschien wel eens iets anders achter zou kunnen zitten, maar toen ik na het zien van de film me wat in het originele boek ging verdiepen, lijkt er in het boek toch wel flink wat ‘meer’ te zitten dan ik zo uit de film haalde. Mogelijk is een – SPOILER ALERT – hier op z’n plaats, want ook al beschrijf ik hier vooral een veelgehoorde interpretatie van het boek (en niet mijn interpretatie van de film), waarschijnlijk wil je dat vóór het zien van de film niet weten. De gehoorde interpretatie is namelijk dat het boek eigenlijk een in het hoofd van een mishandeld kind gevormd verhaal verwoordt. Want Ender is namelijk zowel dader als slachtoffer, schijnbaar passend bij een mishandeld kind dat zowel liefde als heel veel pijn vanuit dezelfde bron ontvangen heeft. En in de film is Ender inderdaad speciaal en wordt hij door alle volwassenen, buiten z’n eigen familie, ook zo gezien. Een beetje zoals Harry Potter, maar waar Harry als gevolg hiervan wat gedwee is en tegen z’n zin in een held wordt, wil Ender vanaf het allereerste begin de beste zijn – EINDE SPOILER ALERT.
Grijs…
Daar wordt de film best interessant, omdat je Ender echt wel ziet worstelen met een agressie die in hem huist. Helaas krijgt dit niet echt veel aandacht in het verhaal, maar het lijkt sowieso dat Gavin – Tsotsi, X-Men Origins: Wolverine – Hood een flink deel van de diepgang die schijnbaar in het boek zit niet naar het witte doek heeft weten te vertalen. Over het boek is namelijk letterlijk een collectie van essays uitgebracht met als titel “Ender’s Game and Philosophy“, waarin diverse interpretaties van het boek zijn gecombineerd. Ik verwacht weinig extra essays naar aanleiding van deze film, om eerlijk te zijn. De film opent overigens wel met een interessante quote over het begrijpen van je vijand, en dat op het moment dat je je vijand écht begrijpt – wat nodig is om hem te kunnen verslaan? – je juist ook liefde voor hem voelt. Maar die quote zal wel letterlijk uit het boek komen, verwacht ik.
Cast
Mogelijk vanwege de populariteit van het boek, of het succes van Hoods doorbraakfilm Tsotsi, maar de cast bevat nogal wat opvallende namen. Naast Butterfield, wiens ogenschijnlijk te lichte fysiek wel degelijk een functie heeft in de film, zien we een paar van de interessantste nieuwe jonge acteurs. Moises Arias viel me als Biaggio al geweldig op in The Kings of Summer, en Hailee Steinfeld werd drie jaar geleden al genomineerd voor een Oscar voor haar bijrol in True Grit. Abigail – Little Miss Sunshine – Breslin is in het echt al bijna volwassen, en past ook wel als de wat bezorgde oudere zus van Ender.
Naast de vele kindacteurs valt naast Ford ook de tweevoudig Oscargenomineerde Viola Davis op, die jij mogelijk kent uit Doubt of The Help. Haar rol had wat mij betreft wel wat groter gemogen, juist omdat haar karakter wat ‘speelt’ met de twijfel in Ender zelf. Dat had de film wat meer en beter drama kunnen geven, al had ik vooraf helemaal niet verwacht dat dit er überhaupt in zou zitten. Maar meer van haar en Ender had de film nog wat menselijker gemaakt. Als laatste wil ik Ben Kingsley nog even noemen, want zijn getattooeerde gezicht is op z’n minst opvallend. Z’n rol is wat klein, maar toch…
Final credits
Ondanks dat ik me zeker vermaakt heb, misschien wel vanwege die rustige opbouw of die geweldige 2D-beelden, voelt de film uiteindelijk toch een klein beetje als een gemiste kans. Zeker vanwege de te makkelijk uitgevoerde afwikkeling, ook qua motivatie e.d. Had daar iets meer ‘ruimte’ gegeven aan karakterontwikkeling, en dan had dit écht richting een interessante film kunnen gaan. Maar misschien is Ender’s Game daadwerkelijk het eerste deel van een nieuwe franchise en wordt na de volgende film(s) ineens zeer duidelijk wat de belangrijke rol van dit eerste deel was. Het belang dat bijvoorbeeld een Andrew O’Hehir (ja, hem noem ik vaker) uit deze film haalde ontging mij echter vrijwel volledig. Maar ja, ik heb – in tegenstelling tot O’Hehir – het boek dan ook niet gelezen.