Predestination (2014)

Ten eerste: Back to the Future’s Dr. Emmett Brown zou zich het apelazarus schrikken van de tijdreisparadox(en) in Predestination. Daarnaast is het apart om een science-fiction film te zien die zich vooral in ons verleden afspeelt, wat alles wel wat intrigerender maakt. Alsof dat nog nodig was, met een script dat zo’n geweldige mindfuck is dat ik me afvraag of ze enkel een zo ingewikkeld mogelijke puzzel hebben willen creëren, of dat ze er écht iets mee willen zeggen. Zoals Christopher Nolan dat in mijn ogen vergelijkbaar én bevredigender wel deed met Interstellar.

Het verhaal
In een alternatief verleden – ik voelde heel even die Watchmen–vibe – heeft de zogenaamde Fizzle Bomber ergens eind jaren 70 een flinke bom doen ontploffen in New York, waarbij meer dan 11.000 doden vielen. En dat is de voornaamste reden waarom de zogenaamde Temporal Agent (Ethan Hawke) zo gemotiveerd is om z’n tijdreispolitiewerk tot een goed einde te brengen. Inderdaad: deze agent springt door de tijd heen om deze terrorist te stoppen. Aangekomen in een bar begin jaren 70 raakt hij in gesprek met een behoorlijk androgyne uitziende John, die zijn nogal opmerkelijke levensverhaal aan hem vertelt. En inderdaad, daarin wordt dat androgyne karakter vrij rechtlijnig maar niet minder opmerkelijk duidelijk. Deze persoon, die als The Unmarried Woman allerlei ‘biechtverhaaltjes’ schrijft in pulpblaadjes, is ooit als baby te vondeling gelegd. Daarna is ze opgegroeid als meisje dat nogal gepest werd, maar dat motiveerde haar wel om de beste van haar klas te worden. En dat trok dan weer de aandacht van ene Mr. Robertson (Noah Taylor), die in deze Jane (Sarah Snook) een ideale kandidaat zag voor z’n Space Corp., een bedrijf dat zegt troostmeisjes te ‘kweken’ voor astronauten die op lange ruimtereizen zich natuurlijk af en toe wel af dienen te moeten kunnen reageren.

Echt interessant..?
De agent – vermomd als barkeeper – hoort het hele verhaal natuurlijk aandachtig aan, maar zijn reactie naderhand is nogal opvallend. Wat volgt is een film die zo op en neer springt tussen verschillende tijden, dat een notitieblokje bijna nodig is om alles bij te houden. Maar dat was voor mij ook het punt om me af te vragen of ze nu écht iets interessants willen zeggen over menselijkheid en/of identiteit, of dat ze puur een gruwelijk ingewikkelde puzzel wilde maken. En daarin neig ik naar het laatste, wat de film nog altijd wel interessant maakt, maar als ik eerlijk ben: ik vrees dat de oplossing van de puzzel niet bevredigend genoeg is om de moeite die je ervoor moet doen te rechtvaardigen. En de reden daarvoor is dat ik het ‘hart’ van de film niet voelde…

Cast, crew & vergelijkbare films
Predestination is gebaseerd op het korte verhaal All You Zombies van Robert A. Heinlein, die overigens bekendheid verwierf doordat Paul Verhoeven zijn boek verwerkte tot Starship Troopers. Ik weet niet of het originele korte verhaal ook zoveel twists en lagen heeft als deze film van de broers Spierig, die zelf licht doorbraken met het mij tegenvallende Daybreakers. Net als hun debuutfilm Undead zeer vermakelijk qua blood & gore, maar nogal geforceerd interessant. Maar ook in Daybreakers werkte Ethan Hawke dus al samen met de Spierig Bros., terwijl hij met Predestination zijn toch al behoorlijk gevarieerde carrière nóg gevarieerder maakt. Want was hij – alleen in het afgelopen jaar al – niet te zien in prachtige drama’s als Before Midnight en Boyhood, maar ook een genrefilm als Sinister?
De rol van Jane/John wordt overigens gespeeld door de Australische nieuwkomer Sarah Snook, die hier een enorm bereik kan laten zien. Een vergelijking met een jonge Jodie Foster is snel gemaakt, maar die is eigenlijk puur op haar uiterlijk gebaseerd. Toch verwacht ik dat we van haar nog wel meer zullen horen binnenkort.

Natuurlijk roepen zulke films (overdreven) heftige reacties op als “something you’ve never seen“, maar die mensen hebben dan bijvoorbeeld Nacho Vigalondo’s Los cronocrimenes nooit gezien. Predestination heeft zeker een hogere production value (deze Australische productie zou zo uit Hollywood kunnen komen), maar ik denk dat die Spaanse film toch meer indruk maakte op mij. Juist omdat die minder de nadruk op de puzzel, maar meer op de eigen interpretatie durfde te leunen…

Final credits
Predestination gaat inzake de ‘willing suspension of disbelief‘ nogal ver, zeker ook omdat de implicaties van het ‘geloven’ in deze vorm van tijdreizen nogal groots aandoen. Helaas wordt die grootsheid echter niet gehaald, althans: niet in mijn ogen. De acteurs valt overigens niets te verwijten, en van de vele twists worden de meeste wel degelijk erg goed opgebouwd qua spanning. Dus ik snap het wel dat mensen na afloop van de film als eerste denken de beste mindfuck-film van het jaar gezien te hebben. Maar het is zeker niet de beste film van het jaar; het is een leuke puzzel die hint naar interessante en ‘grootse’ thema’s, maar dat niet inlost. Nu moet ik toegeven dat de grootsheid die ik bedoel, en waarvan ik mogelijk (teveel?) hoopte dat de film daarover zou gaan, ook wel zo ‘out there‘ is dat ik dat nog niet vaak écht bevredigend in een film heb gezien.
Behalve dan in Interstellar…

IMDb: http://www.imdb.com/title/tt2397535

P.S. Mogelijk de reden dat ik hoopte op iets ‘groots’, komt doordat ik niet lang geleden dit artikel las: The Egg.