Love & Mercy (2014)
Het feit dat Love & Mercy, een film over het leven van Beach Boys-‘genie’ Brian Wilson, vooral excelleert in de scènes in de opnamestudio, waarin je als kijker langzaam ontdekt welk geweldig nummer hij nu weer zó heeft ‘uitgekleed’ dat hij het met topmuzikanten weer deeltje voor deeltje opbouwt, totdat je ineens hoort welk nummer het is, kan doen vermoeden dat deze film enkel interessant is voor fans van de Beach Boys. Dat is echter niet zo, want in dit geweldige jaar voor muziekfilms en -documentaires, biedt regisseur Bill Pohlad ook een geweldige kijk in het hoofd van Wilson, waarbij je je langzaam beseft dat zijn jongensachtige onzekerheid waarschijnlijk cruciaal was om muziek te maken die 50 jaar later nog altijd als ontzettend invloedrijk wordt gezien.
En dan heb ik het nog eens niet gehad over de prachtig gedeelde rol van Paul Dano en John Cusack, de ongemerkt zeer verrassende Elizabeth Banks en een zéér kwaadmakende en creepy Paul Giamatti…
Het verhaal
Heel soepel wisselend tussen twee tijdlijnen vertelt Love & Mercy dus vooral over het muzikale en psychische leven van de door critici alom geprezen Brian Wilson, één van de drie broers in de Beach Boys en degene die al die ongelooflijk ingenieuze melodieën bedacht (luister naar bv. God Only Knows of Good Vibrations voor het bewijs). Maar hier komen we er echter achter dat de jonge Wilson (Dano) vooral met alle geluiden en stemmen in z’n hoofd trachtte om te gaan door ze om te zetten in muziek. Natuurlijk een prachtige en dramatische manier om kunst te maken, maar dan wel gezet tegen een achtergrond van een ontzettend dominante en lompe vader én een steeds commerciëler wordende muziekindustrie.
Als volwassene blijkt Wilson (Cusack) echter pas amper hersteld van een nervous breakdown als hij de charmante Cadillac-verkoopster Melinda (Banks) ontmoet, die zonder te weten wie hij is direct geïntrigeerd raakt door deze eerlijke maar kwetsbare man. Langzaam maar zeker komen we er als kijker achter waarom zijn herstel zo moeizaam verloopt, maar gelijktijdig switcht de film continu terug naar de periode waarin Wilson in de studio aan het werken is aan Pet Sounds: het album waarmee de Beach Boys menig ’top-5 aller tijden’-albumlijstje haalden.
Onzekere creativiteit…
De film lijkt bewust niet te proberen een diepgaande analyse te maken van z’n psychische problemen. We verlaten de jonge Brian op het moment dat de stemmen en geluiden in z’n hoofd steeds duisterder worden en komen een paar jaar na z’n breakdown terug bij de volwassen Brian, op een moment dat hij sterk onder invloed staat van psycholoog, diëtist en voogd Eugene Landy, die overigens een sterk staaltje projectie tentoonspreidt. Koppel dat aan z’n enorm lompe en strenge vader, die zeer veel invloed had op Wilson, en dan zie je dus dat hij een groot deel van z’n leven overschaduwd werd door dominante mannen. Mogelijk zou een psycholoog daar iets van een verklaring voor z’n problemen in kunnen vinden, maar wat de film vooral toont is dat hij als creatieveling misschien wel kinds moest blijven om zo’n prachtige kunst te maken, maar dat de keerzijde daarvan was dat hij een nogal makkelijke speelbal van eerdergenoemde dominantie én verleidingen was. Totdat hij Melinda ontmoette althans, wat de film een romantisch-dramatische ‘hook‘ geeft die de tagline “his music shaped our lives. love saved his.” valideert. Daarnaast deed de rol van z’n pa me wel terugdenken aan hoe Amy Winehouse’ vaders rol wordt neergezet in Amy, maar dan nog wat wraakzuchtiger. Daarnaast zal Wilsons neef Mike Love deels ook wel een metafoor zijn voor de rationele commercie, en daar had mogelijk iets meer uit gehaald kunnen worden. Zeker inzake de thematiek van het nummer Hang On To Your Ego, daar had ik best wel meer discussie over of aandacht voor gewild, maar dat is mogelijk té persoonlijk, als in: daar ligt mijn interesse nogal, maar weet niet hoe dat met die van jou gesteld is…
Persoonlijke noot
Misschien moet ik sowieso nog even duidelijk maken dat ik al hele lange tijd fan ben van de Beach Boys. Mogelijk omdat ik vrijwel alles uit die tijd in de Amerikaanse geschiedenis met grotere interesse volg. Denk aan bijvoorbeeld Lenny Bruce, JFK, Woodstock, Elvis Presley, Back to the Future en de Beat-generatie met Kerouac, Ginsberg, Burroughs e.a. Daarnaast maakte ik met wat vrienden eind jaren 80 (of begin jaren 90) onze eigen skimboards, waarvan we er één hebben laten beschilderen en beschrijven met het eerste couplet van Surfin’ USA. Dus dat ik vooraf sowieso al verwachtte dat dit wel eens één van mijn favoriete films van het jaar zou gaan worden, dat zal geen verrassing zijn. Maar dat de film – naast wat lichte kritiekpuntjes – zo goed blijft hangen dat ik nu al een paar dagen Good Vibrations, Wouldn’t It Be Nice en God Only Knows in m’n hoofd hoor tetteren, dat had ik ook weer niet verwacht. Ben dan ook benieuwd of deze film bij de aankomende Oscaruitreiking wat nominaties in de wacht weet te slepen, waarbij ik dan vooral aan Cusack, Dano, Banks en mogelijk zelfs Giamatti denk.
Crew & cast
Als regisseur is Pohlad mogelijk wat onervaren, wat ook een klein beetje voelbaar is in de dramatische spanningsboog, maar als producent werkte hij eerder al mee aan onder andere Wild, 12 Years a Slave, The Tree of Life, Fair Game, Food, Inc, Into the Wild, Fur en Brokeback Mountain, om even een gruwelijk imponerend lijstje te tonen. Daarnaast is de muziek van Atticus – Gone Girl, The Social Network – Ross erg goed verweven met de sound design, dus ik verwacht dat op ‘geluidsvlak’ mogelijk ook wel een Oscarnominatie mogelijk is.
Qua acteerwerk heb ik Dano en Cusack al aardig geprezen, want wat me meerdere keren opviel was hoe ze af en toe vergelijkbare trekjes aan het karakter hebben toegevoegd, waaronder ook een kwetsbaar ogende dromerigheid in hun blik, wat bij mij ook direct het gevoel opriep dat die man vooral beschermd diende te worden tegen de veel te harde wereld waarin hij verkeerde, vooral gepersonifieerd door Giamatti’s rol, die af en toe het bloed onder je nagels vandaan haalt. En in die rol krijgt ie zeer sterk tegenspel van Elizabeth – The Hunger Games: Catching Fire, Zack and Miri Make a Porno – Banks, zowel inhoudelijk als acteertechnisch.
Final credits
Ja, ik ben zeer enthousiast over Love & Mercy. Als je dan ook nog leest dat de studio waarin de jonge Wilson in de film het album Pet Sounds aan het opnemen is de échte opnamestudio is waar dat ooit in gebeurde, met ook échte muzikanten (dus geen acteurs), dan stijgt m’n enthousiasme alleen maar. Verder is het quiz-achtige van het ontdekken welk nummer hij uit losse stukjes op aan het bouwen is sowieso geweldig voor muziekliefhebbers.
En mogelijk is het levensverhaal dan iets minder direct verweven met de muziek zoals in Amy, deze film is weer wat interessanter vanwege Wilsons geniale gekte.
Aanrader..!