The Hateful Eight (2015)
Het eerste dat ik schreef na het zien van Tarantino’s The Hateful Eight was: “Sow, eindelijk houdt Tarantino zich weer wat in qua platte coolheid, al is Greg Nicotero’s niet voor niets ingehuurd als special fx make-up artist.” Daarna voelde ik vooral weer het ‘probleem’ dat ik inmiddels met vrijwel elke Tarantino-film heb: hij refereert ontzettend veel aan films van zijn grote helden, waardoor hij best wat symboliek ‘leent’ uit andere films, maar uiteindelijk lijkt hij de diepere betekenis achter die geleende symbolen niet echt door te hebben, want zoeken naar iets van ‘betekenis’ in zijn films is toch vaak onbevredigend.
Maar toen ik The Hateful Eight voor de tweede keer zag gisteravond, zat ik er wel weer direct vrij goed in én zag ik ineens dat het scenario best gaaf in elkaar steekt, omdat er behoorlijk wat vooraankondigingen in het verhaal verwerkt zitten, die er af en toe ook een leuke puzzel van maken…
Het verhaal
Na een paar prachtige shots van de weidse en besneeuwde vlaktes en bergkammen van Wyoming zien we een Jezusbeeld aan een kruis hangen, waar zo lang bij wordt stilgestaan dat het wel symbolisch moet zijn. In de achtergrond komt een koets met zes paarden aangestormd, en niet veel na het passeren van het Jezusbeeld zit er ineens iemand op het pad, op een stapel lijken. Deze majoor Marquis Warren (Samuel L. Jackson) wil maar wat graag met de koets mee, omdat z’n eigen paard de gure omstandigheden niet overleefd heeft. Om mee te kunnen rijden moet hij echter eerst het vertrouwen winnen van passagier en mede-premiejager John Ruth (Kurt Russell), die samen met z’n laatste vangst Daisy Domergue (Jennifer Jason Leigh) naar Red Rock wil, om daar z’n premie op te strijken en haar op te hangen. Eenmaal in de koets voelen we direct al de raciale spanningen, want Daisy is helemaal niet zo blij dat die “nigger” (excusez le mot, maar je weet hoe graag Tarantino het n-woord gebruikt; hier overigens minder gratuit dan in Django Unchained) mee mag, maar na een goede elleboog van Ruth in haar gezicht houdt ze zich weer wat rustiger. Niet veel later komen ze in het gure weer nóg een eenzame wandelaar tegen. Deze Chris Mannix (Walton Goggins) zegt de nieuwe sheriff van Red Rock te zijn, maar ook zijn paard is niet meer.
Omdat de sneeuwstorm, waarin ze dreigen terecht te komen, maar niet ophoudt, besluiten ze te schuilen bij Minie’s Haberdashery, een pleisterplaats in de middle of snowy nowhere. Ruth én Warren zijn direct wat achterdochtig als niet Minnie maar de Mexicaanse ‘Bob’ (Demián Bichir) hen begroet, maar niet veel later zijn onze passagiers, én koetsier OB (James Parks), zich aan het opwarmen in de herberg, waar de rest van het verhaal zich vrij rustig maar niet minder spannend ontspint. Zeker gezien de aanwezigheid van een zwarten-hatende-ex-Zuiderlijke-generaal (Bruce Dern), een gelukkig net niet teveel op Christoph Waltz-lijkende Engelse beul (Tim Roth) en een stille cowboy (Michael Madsen). Ruths achterdocht neemt nog grotere vormen aan als niet iedereen een overtuigend ‘afkomstverhaal’ lijkt te kunnen overleggen, en vooral de eerste twee uur (!) van de film ontvouwt zich een behoorlijk beklemmende whodunnit (of eerder een “whosgonnadoit“). Wat daarna volgt was een goede reden om Nicotero in te huren, want uiteindelijk gaat al dat bloed natuurlijk wel vloeien…
Hoopvol rustig
In de reguliere Nederlandse bioscopen draait de 167 minuten-versie van deze film. Tarantino heeft in Amerika een soort ‘road show’ gemaakt van de 70mm-versie (waarop de film is geschoten), met daarbij een klassieke introductie en pauze, en die is in totaal nog zo’n 20 minuten langer, inclusief pauze, wat zelfgemaakte trailers en een paar extra scènes die schijnbaar voor het verhaal niet al te belangrijk waren. De lange aanloop is deels nodig om de vele karakters te introduceren, maar het geeft de film ook de ademruimte die zo vaak mist in hedendaagse films. Ik denk dat een deel van de spanning wel komt doordat je dus wat tot rust komt (om even te overdrijven), terwijl je wel degelijk mee gaat in de paranoia van de film. Dat wordt goed aangezet door de musical score van grootmeester Ennio Morricone, die naast het componeren van ongeveer 25 originele minuten score ook drie niet gebruikte nummers uit z’n The Thing– en één nummer uit z’n Exorcist II-score heeft gebruikt.
Die ‘rust’ zorgde er echter ook voor dat een schattig 16-jarige meisje dat naast me plaatsnam zich het eerste uur enorm leek te vervelen. Een verveling die aan het eind, dus na het ook zeer grove geweld, niet geheel weggenomen leek. Ik voelde die verveling totaal niet, maar kreeg door die rust dus wel wat hoop dat dit meer ruimte zou bieden aan het creëren van meer dan enkel cool vermaak, zeker ook gezien dat duidelijke symbool aan het begin.
Maar helaas..?
Want zeker gezien Tarantino’s eigen arrogantie (hij vindt zichzelf één van de beste regisseurs ter wereld) ben ik altijd extra geneigd om nog wat kritischer te zijn. Om dat te accentueren wat meer over dat kruis met dat Jezusbeeld aan het begin. Topregisseurs stoppen namelijk geen enkel shot in hun films dat geen betekenis heeft in het grotere verhaal dat ze willen vertellen. Dus als Tarantino zo’n regisseur is, waarom heeft hij dan dat langgerekte shot aan het begin van de film zitten? Wordt dit een film over gerechtigheid (mede gezien Tim Roths uitleg over beschaving vs. eigen rechter spelen een interessante optie), of biedt dat kruis een vooruitblik op een soort van ‘verlossing’ van aan het eind van de film? Het kan ook een verwijzing naar iets van (spirituele?) wederopstanding betekenen, of wil de vorm van de sneeuw op het hoofd van Jezus refereren aan de Ku Klux Klan-puntmutsen, en geeft Tarantino hiermee een aanzet richting door religie geaccepteerd racisme? Natuurlijk kan het ook ‘enkel’ een ode zijn aan het begin van The Big Red One van Sam Fuller, waar Tarantino een vrij groot van is. Of staan onze gehate acht symbool voor een wereld die zich nogal lomp ‘opgeofferd’ heeft zodat Amerika gered kon worden, maar waarvan dan?
Het jammere is: waarschijnlijk ben ik nu veel te ver aan het zoeken. Ik kan het ook gewoon gemist hebben hoor (wat ook zeker wel eens voor komt, wat film kijken voor mij nog altijd ook ‘uitdagend’ maakt), maar ik merk bij vrijwel alle Tarantino-films dat ik altijd hoop op ‘meer’ dan wat je ziet, maar daar eigenlijk ook elke keer weer in teleurgesteld word.
Cast
Ook al krijgt Tarantino het zeer vaak voor elkaar dat acteurs hun coolste rollen spelen in zijn films. Hij zorgde voor Travolta’s wederopstanding met Pulp Fiction, en Michael – Reservoir Dogs, Kill Bill – Madsen was zonder Tarantino allang veel verder afgegleden, verwacht ik. Ook hier is hij weer de minste acteur in het gezelschap, alhoewel ik dus één keer bang was dat Tim Roth een Christoph Waltz-imitatie ging doen gedurende de gehele film. Nu past Roths rol mogelijk bewust niet zo in de rest van het gezelschap, maar dat heeft niks met de acteerkwaliteiten van Roth te maken. Samuel L. Jackson is wel weer goed in vorm, wat mogelijk komt doordat hij al in vijf van de acht Tarantino-films te zien was (in Inglourious Basterds was ie enkel ‘uncredited‘ te horen als verteller) en ze elkaar gewoon erg goed liggen. De naam van zijn karakter – Marquis Warren – is overigens een hommage aan Charles Marquis Warren, een western-schrijver/producent/regisseur, vooral bekend vanwege z’n betrokkenheid bij de TV-serie Rawhide. Walton Goggings, meestal ingezet als rare malloot (zie daarvoor vooral z’n rol in American Ultra), lijkt hier deels ingezet om onze reacties als kijkers te verwoorden. Als in: zijn lekkere enthousiaste/verbaasde “Wow!!“-uitbarstingen (als reactie op onthullingen in de film) zijn mogelijk precies de reacties die Tarantino van ons als publiek wil, en dat geeft de film een paar goede ‘ontladingsmomenten’. Maar het is Jennifer Jason Leigh die aardig de kroon spant. Ze speelt af en toe behoorlijk met haar vrouw zijn, maar is op andere momenten mogelijk nog lomper dan de mannen om haar heen. Ze wordt door Tarantino ook meer als een van de mannen neergezet, iets wat in een van de vele dialogen ook een mooie extra laag krijgt. Daarnaast is Kurt Russell voor 98% van de film ook erg cool, alhoewel één van z’n uitspraken echt totaal niet over komt. Z’n “You only need to hang mean bastards, but mean bastards you need to hang.” heeft lichtjes de potentie zo’n ‘klassieke Tarantino-quote’ te worden, maar overall zitten er veel minder memorabele quotes in deze film, dan in Tarantino’s eerdere films. Waarbij hij ook een broertje dood lijkt te hebben aan authenticiteit, want volgens mij gebruikten ze de woorden “anyhoo” en “laissez faire” zeker nog niet in de VS in de 1870’s. Wat wel positiever is dan in bijvoorbeeld Django Unchained, is dat, hoe lomp het woord ook is, het gebruik van het woord “nigger” hier minder ‘rellerig’ wordt gebruikt. Dus minder om te shockeren, maar meer om de gruwelijke lompheid van de zuiderlijke karakters in de film te duiden…
Final credits
Net als de film is deze recensie ook wat lang. Sorry daarvoor, maar ik wilde iets uitleggen wat mogelijk ook samengevat had kunnen worden in twee korte reacties van mensen die ik gisteren een voorpremière van The Hateful Eight uit zag komen. De één vond ‘m “VET!“, de ander vond ‘m “toch wel wat tegenvallen“.
Ergens is het een beetje een opvolger van Reservoir Dogs, maar dan wat meer een soort Agatha Christie-achtige whodunnit. En ondanks de flinke hoeveelheid aan ‘rijke’ karakters vertelt ie dus eigenlijk een vrij klein verhaaltje, wat ik als compliment bedoel. Had ie in dat kleine verhaaltje iets van échte diepgang verwerkt, dan was dit een geweldige film geweest. Nu is het gewoon wederom een coole Tarantino-film, niet meer, maar zeker ook niet minder…