99 Homes (2014)

Als je je even goed kwaad wilt maken en wilt weten waarom er nogal een politieke revolutie nodig is aan de overkant van de Atlantische Oceaan, dan hoef je eigenlijk alleen maar deze nieuwe van held Ramin – Man Push Cart, Goodbye Solo – Bahrani te kijken: een goed (doch ook overduidelijk) genuanceerde film over de vele huisuitzettingen naar aanleiding van de door gluiperige banken veroorzaakte financiële crisis en de mensen die daar weer grof aan verdienden. Met een paar zeer sterke acteerprestaties, vooral van Michael Shannon, al had ik wel even nodig om Andrew Garfields The Amazing Spider-Man-‘sterrenstatus’ los te laten…

Het verhaal
Het is 2010 en Dennis Nash (Garfield), een hardwerkende bouwvakker, voelt de gevolgen van de Amerikaanse huizencrisis nogal stevig. Z’n werk is allesbehalve zeker, en daardoor heeft hij al een paar maanden geen afbetaling kunnen doen voor een lening die hij aanging (met z’n huis als onderpand) om gereedschap e.d. te kopen. Voordat hij überhaupt de ernst van de zaak door heeft beslist de rechter in z’n nadeel en staat vastgoedmakelaar Rick Carver (Shannon) met twee mensen van de Orlando sheriffs department voor z’n deur en hebben hij en z’n moeder (Laura Dern) twee minuten om hun spullen te pakken. Nog volledig verbouwereerd vanwege de harteloze werkwijze van Carver en z’n sheriffs worden ze naar de stoep verwezen en wordt het huis leeggehaald. Niet veel later wordt het drama nog groter als Nash’ zoontje Conner (Noah Lomax) uit de schoolbus stapt en ze gedrieën maar een motel moeten zoeken, waar ze met hun pickup-lading spullen terecht kunnen.

Je voelt Nash’ woede dan waarschijnlijk al net zo stevig als ik dat deed, maar als ook nog eens blijkt dat de huisuitzetters flink wat van z’n gereedschap hebben gejat, dan moet hij wel verhaal gaan halen bij Carvers makelaarskantoor. Voordat het daar helemaal uit de hand loopt biedt Carver Nash echter een klus aan, en om te laten zien wat voor harde werker Carver uit huis heeft gezet wil Nash zich wel bewijzen. Als dat allemaal vrij goed gaat, belandt Nash ineens half aan de andere kant van het verhaal, en dan zijn komen de verleidingen van het grote geld ook zijn kant op…

Nuance
Ja, het knappe aan 99 Homes is dat je alle woede wel voelt die Nash ook terecht voelt inzake de onmenselijke koudheid van Carver en z’n mannen, maar zo simpel zwart-wit laat Bahrani het verhaal niet doorsijpelen. Natuurlijk heeft Nash twijfels bij z’n werk, maar uiteindelijk zijn Carvers motieven ook niet zomaar weg te zetten als ‘slecht’. Als in: die koudheid wordt wel wat ‘vermenselijkt’, maar is het uiteindelijk niet het fucked up-systeem dat zó onmenselijk is dat er geen ruimte is voor empathie..? Of zoals Kris Kristofferson dat zo mega-treffend in het veel te weinig geziene Fast Food Nation (van Richard – Boyhood – Linklater) zegt: “This isn’t about good people versus bad people. It’s about the machine that’s taken over this country. It’s like something out of science fiction.” Waarbij de machine natuurlijk duidelijk voor “geld” staat, en als dat het systeem heeft overgenomen, dan zijn er toch veel mensen die zich daarachter verschuilen. Wat het is toch een voldongen feit dat de economie móet groeien en geld maken dus heilig is..?

Cast & crew
Zoals ik al liet doorschemeren, ik moest wel even wennen om Garfield als een blue collar-arbeider te zien, maar ik begrijp ook wel dat men een goede acteur nodig had voor deze rol. Voor sommigen zal hij de rol mogelijk iets te ‘soft’ spelen, maar dat past natuurlijk ook wel bij z’n karakter. Mogelijk dat er betere acteurs waren geweest voor deze rol, waarbij ik nu ineens aan Macon – Blue Ruin – Blair moet denken, maar mogelijk dat Garfield ook wel lichtjes voor z’n naam gekozen is. Daarnaast is z’n speelsheid wel weer effectief in de scènes met z’n zoontje. Laura Dern voelt wat ‘raar’ aan als moeder van Nash, maar dat wordt in haar eerste zin al redelijk bevredigend opgelost door haar iets in de strekking als “I was so young when I had you” te laten zeggen. Michael Shannon is wederom geweldig, zoals ie dat volgens mij in elke rol waarin ik hem gezien heb al was. Denk aan Take Shelter, Shotgun Stories, My Son, My Son, What Have Ye Done, Revolutionary Road, The Bad Lieutenant: Port of Call – New Orleans, The Iceman en zelfs Man of Steel, terwijl ik zojuist dus pas ontdekte dat hij ooit z’n eerste rolletje had in Groundhog Day (!!).
Maar de wens deze Carver iets aan te doen voelde ik vrijwel direct, en ook al wordt z’n karakter naar het eind toe wel iets ‘platter’, ergens blijft er wel iets gevaarlijk intrigerends aan z’n karakter plakken, en dat houdt de film aardig dubbel/cynisch. Wat natuurlijk grotendeels de verdienste is van regisseur Bahrani, die het scenario schreef met Amir Naderi. Van Bahrani zag ik ooit het prachtige daklozendrama Man Push Cart, waar ik toentertijd volgens mij ook een mega-lovende recensie van Roger Ebert van las. En dat Bahrani daar waarschijnlijk veel aan gehad heeft, mogelijk is dat wel de reden dat hij deze film bij de aftiteling ook opdraagt aan deze op mijn verjaardag in 2013 overleden recensent.

Final credits
Richting het einde was ik even bang dat Nash’ ‘verlossing’ iets te simpel opgelost zou worden, maar dat werd ’t niet. Nu kun je – als je alles heel rationeel bekijkt – wel wat kanttekeningen bij het einde van de film plaatsen, maar gelukkig heb ik daar nooit (meer) zoveel last van. Ik prijs deze film vooral omdat hij niet alleen het donkergrijze van deze wereld invoelbaar maakt, maar dat ie dat ook nog in een vrij spannend verhaal heeft weten te gieten. En mogelijk zitten er inderdaad wel een paar duidelijke overlappingen met Oliver Stone’s Wall Street in, maar ik denk vooral dat liefhebbers van de serieuzere, ‘betere’ film, goed zullen genieten van alles wat deze film laat zien, en voelen. Wat waarschijnlijk ook de reden was dat Pathé hem als PAC-film vertoonde…
En dus inderdaad: #FeeltheBern!

IMDb: http://www.imdb.com/title/tt2891174