X-Men: Apocalypse (2016)
Ik mag mezelf zeker geen fanboy noemen (al kijk ik wel alle films en ook series als The Flash en Arrow), maar als ik even een knuppel in het comic-hok mag gooien: Marvels snelheidsduivel Quicksilver is een speedster waar DC Comics’ The Flash behoorlijk jaloers op mag zijn. Daarbij moet ik wel melden dat ik de X-Men-franchise (met uitzondering van het ‘originele’ deel 3: The Last Stand) nog altijd de beste comic-franchise around vind, en dat is door X-Men: Apocalypse nogmaals bevestigd. Mede doordat ze in X-Men: Days of Future Past de mogelijkheid tot alternatieve tijdlijnen hebben geopend, ben ik bij deze films het meest bereid m’n ‘disbelief‘ te ‘suspenden‘, waardoor wat mij betreft vrijwel alles mogelijk is. Misschien wel des te opmerkelijk dat ze juist dán, naast wederom geweldige CGI en gruwelijk veel actie, met iets groots metafysisch komen, gekoppeld aan alledaagse menselijke emoties…
Het verhaal
Nadat Wolverine in Days of Future Past in het jaar 1973 de tijdlijn nogal veranderd heeft, zijn we nu tien jaar verder, als in een ingestorte piramide in Caïro door een wat toevallige actie misschien wel de allereerste mutant uit z’n langdurige ‘slaap’ wordt gehaald. Deze En Sabah Nur (Oscar Isaac!) zag je in de ‘after the credits‘-scène van de vorige X-Men-film al, en nu blijkt hij een mythologisch figuur waar mogelijk een bijbelverhaal op gebaseerd is. Na z’n ontwaken ziet hij dat de mensheid maar slappe leiders volgt, en hij is vrij snel zeker dat er een soort apocalyps moet volgen om de aarde weer te bevolken met de sterkste mensen (en mutanten). Het humanisme heeft ons nogal verzwakt, in zijn ogen.
Hiervoor gaat hij op zoek naar andere mutanten, die hij wat extra power geeft, en zo ontstaat in elk geval vrij verrassend één hoofdkarakter uit de ‘originele’ X-Men-trilogie die tussen 2000 en 2006 uitgebracht werd. Ondertussen worstelt Raven/Mystique (Jennifer Lawrence) met haar recentelijk verworven heldenstatus, terwijl Alex (Lucas Till) z’n broer Scott Summers (Tye – Mud, The Tree of Life – Sheridan) introduceert in Charles Xaviers school voor mutantenjongeren. Scott blijkt nogal last van z’n ogen te hebben, waardoor hij af en toe ongecontroleerde laserstralen uit z’n ogen schiet. Maar gelukkig is hij niet de enige mutant die z’n krachten wat moeilijk onder controle houdt, want ook de jonge Jean Grey (Sophie – Game of Thrones – Turner) weet haar hoofd maar moeilijk onder controle te krijgen. En daarin schuilt ook wel een mooie metafoor, die de film uiteindelijk niet alleen ontzettend vet laat eindigen, maar wat de film (en hele franchise?) juist die onverwachte menselijke laag geeft…
Contradictie?
Maar spreek ik mezelf daar niet tegen, of is het juist de grootste verdienste van de makers achter de X-Men dat je je aan de ene kant makkelijker mee laat voeren in alle ogenschijnlijke quatsch, juist omdát zo’n beetje alle superhelden worstelen met dingen waar wij allen af en toe mee worstelen? Natuurlijk wordt dat hier ontzettend vergroot en aangezet met allerlei superkrachten, maar bij elke actie wordt best opzichtig toch gewezen op de te maken keuze tussen het goede en het slechte. Maar waar dat in elke X-Men-film – vooral in de karakters van Magneto/Erik (Michael Fassbender) en Mystique – de ‘grotere boodschap’ is, hier wordt dat volgens mij het verste en mogelijk interessantste doorgevoerd. Iets wat overigens in de voice over in de openingsscène (zo’n 3500 BC) al wordt aangekondigd, en wat in ietwat afgezwakte vorm ook dé belangrijkste zin in het Spider-Man-universum is.
Crew & cast
Bryan Singer brak ooit door met het fantastische The Usual Suspects, en maakte daarna nog aardig wat films, en in mijn ogen ook de vier (van de) beste X-Men-films tot nu toe: het ‘origineel’ in 2000, X2 in 2003, X-Men: Days of Future Past in 2014 (die heb ik in Zuid-Amerika gezien, vandaar geen recensie) en nu dus deze. Daarnaast schreef hij Days of Future Past niet, maar X-Men: First Class weer wel, samen met de andere drie die hij ook regisseerde. Dit keer werd hij op schrijfvlak bijgestaan door Simon Kinberg, die Days of Future Past juist wél schreef, maar van de overige X-Men-films enkel betrokken was bij de in mijn ogen minste van de originele trilogie: The Last Stand. Hier lijkt overigens een geweldige sneer naar te zitten in een scène, waarin vier van onze helden de bioscoop uitlopen waar ze net Star Wars: Return of the Jedi zagen, en één van de karakters meldt dat “part 3 always sucks” (o.i.d.). Of ze nu heel zelfkritisch een geintje met de film uithalen waar je net naar zit te kijken (na First Class en Days of Future Past is dit toch ook een beetje de derde film in de tweede trilogie (als je die X-Men Origins: Wolverine-film als mislukte ’tussenfilm’ tussen twee trilogieën kunt zien)), of dat ze op geweldige wijze mijn mening delen dat The Last Stand nogal tegenviel, dat weet ik niet, maar het zorgde bij de echte filmfreaks in de zaal wel voor flink wat gelach. Maar of Kinberg dit er zelf in heeft gedaan, of dat Singer dat toegevoegd heeft, dat weet ik niet. Kinberg schreef eerder overigens ook scenario’s voor onder andere xXx, Mr. & Mrs. Smith, Sherlock Holmes en This Means War, waarna hij als producent een Oscarnominatie kreeg voor The Martian.
Kijk hieronder naar de hoeveelheid getagde namen, en je krijgt een beeld van de enorme cast, wat gemeengoed lijkt te zijn in superheldenfilms. Ik ga ze zeker niet allemaal bespreken, maar ik wil toch zeker Sansa Stark, of sorry: Sophie Turner, er even uit lichten. Waar Turner in Game of Thrones nogal eens als weerloos en zielig slachtoffer wordt neergezet (alhoewel aflevering S06E04 daar verandering in heeft gebracht), daar is ze hier, als ontluikende Jean Grey, misschien wel het interessantste karakter. Want hetgeen wat mij betreft in The Last Stand niet lukte, dat vormt hier de perfecte climax van de film, ook nog eens gekoppeld aan juist iets menselijks als controle willen houden op alles in je leven…
Final credits
Ja, als ik zou gaan zoeken, dan zou ik best wel wat interessante en meer ‘spirituele’ en/of metafysische interpretaties kunnen vinden/opschrijven, maar hierin moet ik natuurlijk ook niet overdrijven. Ik vind het wel geweldig dat zo’n film, die in principe alle kanten op kan vliegen die men maar wil, juist ook ‘klein’ blijft door de worstelingen van de karakters te belichten. Daarnaast kunnen specifieke conspiracy nuts los gaan op de ‘waren goden kosmonauten?’-toer, maar als je wat van je ratio los kunt laten, mogelijk voel je dan wel iets soortgelijks als wat ik bij Interstellar voelde. Daarnaast zien we enkele karakters zich écht interessant ontwikkelen, terwijl er dus ook zeker één loyaal hoofdkarakter vrij verrassend geïntroduceerd wordt. En op ’technisch’ vlak is het geweldig hoe het aanvoelt dat alles wel ergens binnen een ‘groter’ verhaal blijft passen zonder echt te verwarren, iets wat ik bij The Avengers, Agents of S.H.I.E.L.D. en de Captain America-trilogie lastiger vind. Want waar ik vooraf nog vreesde voor verwarring, omdat de strijd met zo’n ontzettend sterk wezen als En Sabah Nur achteraf gezien toch eigenlijk wel genoemd had moeten worden in eerdere X-Men-films (wat nooit gebeurd is, naar mijn weten), daar wordt dat misschien wel net zo ‘goed’ opgelost als die vooraf ogenschijnlijk totaal oneerlijke strijd uit die DC-film van eerder dit jaar: Batman v Superman…
Wat een fijne recensie en ik ben blij dat ik niet de enige ben die van deze film genoten heeft en hem wel de moeite waard vond. Ben het vooral ook heel erg eens met het feit dat enkele karakters zich inderdaad echt heel goed ontwikkelen in deze film en dat ik Jean Grey misschien toch ook wel even bij mijn hoogtepunten had moeten noemen :)