Jack Reacher: Never Go Back (2016)
Tom Cruise is terug in een rol die aardig op z’n lijf geschreven is: die van de zelfbewuste actieheld met het hart op de juiste plaats. En inderdaad, de Jack Reacher-verhalen van Lee Child (dit is de tweede film gebaseerd op zijn boeken, na het origineel uit 2012) hanteren de in Westerns vaak gebruikte formule van de held die vrij belangeloos opkomt voor ‘het goede’. En dit tweede deel, nu geregisseerd door Edward – Glory, Blood Diamond – Zwick, is wat minder origineel en heeft al wat ‘last’ van zo’n ‘serie-gevoel’, maar is nog altijd een degelijk gemaakte actiethriller. Maar waar ik die eerste verfilming de beste actiefilm van 2012 vond, daar zal deze dat niet van dit jaar worden, verwacht ik. Al is deze gelukkig wel een keer goed gemarket, doordat er flink wat shots uit de trailer (die ik eigenlijk altijd zó goed onthoud dat ik van echt goede films geen trailers meer kan/wil zien) totaal niet in de film zitten, terwijl ze wel degelijk in Jack Reachers wereld passen. Als in: die wereld is breder dan wat je ziet, wat wel past bij een franchise gebaseerd op een boekenserie…
Het verhaal
Jack Reacher (Cruise) is een voormalig majoor uit het Amerikaanse leger die na een traumatische ervaring het militaire leven vaarwel heeft gezegd. Toch heeft hij nog altijd contact met majoor Susan Turner (Cobie – The Avengers – Smulders), want in al z’n vrije tijd (inderdaad: vraag jezelf niet teveel af waar hij dat leven van betaalt) blijft ie als soort vigilante achter slechteriken aan zitten. Deze Turner zelf is ook met een groots onderzoek binnen het Amerikaanse leger bezig, maar dan ineens wordt ze beschuldigd van spionage. Daarbij weet je overigens direct al dat ze erin is geluisd, omdat ze te dicht bij een waarheid kwam die enkele hooggeplaatste militairen niet openbaar gemaakt willen zien worden.
Reacher bevrijdt haar vrij spectaculair, maar in een andere verhaallijn hebben we al meegekregen dat hij zelf mogelijk de vader is van de vijftienjarige Samantha (Danika Yarosh), en dat haalt wat ongemakkelijke gevoelens in hem naar boven. Niet veel later zijn de bad guys ook op de hoogte van haar bestaan en moet het kersverse nieuwe trio niet alleen aan hen ontsnappen, maar ondertussen ook een militair complot zien op te lossen, zodat ze hun namen kunnen zuiveren…
Oppervlakkige focus?
Daarin zit natuurlijk iets interessants, in zo’n complot binnen het Amerikaanse leger. Maar als kritisch volger van dat land en hoe ze de wereld naar hun hand zetten, ben ik daarom waarschijnlijk wel wat kritischer dan een gemiddelde kijker. De intriges in de film blijven namelijk enkel aan de oppervlakte, door de slechteriken vooral neer te zetten als een Blackwater-achtige organisatie die is ingehuurd door het Amerikaanse leger. En het is zeker nodig om zware kritiek te plaatsen bij het privatiseren van taken die ooit voorbehouden waren aan een overheidsinstelling als het leger, want partijen als Titan en CACI konden daardoor ooit zo schofterig te werk gaan in Abu Ghraib zonder angst te hebben om voor een militaire rechtbank te moeten verschijnen. Maar als je kritiek wilt hebben op ‘het systeem’, moet je dan niet ook de duivelse redenen waarom we überhaupt oorlog voeren aankaarten, zoals bijvoorbeeld wel (alhoewel ook te terloops) gebeurde in Todd Phillips War Dogs? Als in: als door zulke films het grote publiek enkel gewezen wordt op die contractors, dan is het daarna makkelijker om de dieperliggende reden voor al die oorlog in de wereld onbehandeld te laten, want heeft het grote publiek hun aandachtsspanne dan niet op opgesoupeerd aan die oppervlakkigere factoren?
Maar zoals wel vaker kan ik me goed voorstellen dat jij hier totaal niet op zit te wachten, op dit soort kritiek, maar het zorgde er wel voor dat m’n bioscoopbeleving me achteraf dus ietwat teleurstelde. Zoals ik al zei is de film zelf gewoon goed gemaakt en degelijk hoor, maar dat blijft dus wel hangen op een makkelijk te ‘consumeren’ niveau.
Cast & crew
Cruise heeft met de Mission: Impossible-franchise en het eerste deel allang aangetoond nog altijd een begenadigd actieacteur te zijn. Ook hier zijn de gevechten weer stevig, hard en lekker rauw, en daarmee poetst hij bij mij alle negativiteit rondom z’n Scientology-waanzin wel wat weg. Mocht je overigens wat meer nuance bij dat Scientology-verhaal willen, kijk dan de documentaire Going Clear maar eens, waarin goed geïnsinueerd wordt waarom hij daar zo verknocht aan is (of moet zijn?), wat hem in mijn ogen ook menselijker maakt. Ik had hem volgens mij trouwens nog nooit een (potentiële) vader zien spelen, en die emoties bij hem zien voelde mogelijk daarom wel wat onwennig aan. Naast Cruise weet Smulders overigens ook een aardige kont te schoppen, iets wat ze in haar ietwat vergelijkbare rol als S.H.I.E.L.D.-agent in de Avengers-franchise (tot nu toe) nog wat minder hoefde. Voor de rest zit er weinig spectaculairs in de cast, want ook hun grootste tegenstander, ietwat generiek “The Hunter” genoemd op de aftiteling (wat lang niet zo’n existentiële ondertoon heeft als in bijvoorbeeld Drive, waarin Ryan Gosling ook enkel als “Driver” wordt gecredit), lijkt wel verdomd veel op de bad guy uit het eerste deel; hoe hard Patrick Heusinger ook z’n best doet om Jai Courtney te evenaren, en daarin ook bijna slaagt. Opvallendste aan Heusinger is dat hij overigens wel al bijrollen speelde in prachtige films als Black Swan en Frances Ha!
Zwick werkte eerder met Cruise samen bij The Last Samurai, en gezien de rest van z’n oeuvre had ik hem wel een ietwat diepere kritische kijk toebedicht. Glory, Blood Diamond en ook Defiance waren goed kritische films, maar hier werkt die oppervlakkige kritiek dus ook wat verdoezelend voor iets diepers. Het is trouwens logischer om te vermoeden dat dit aan het bronmateriaal van Lee Child ligt hoor, en dat Zwick gewoon weer eens wat simpelers wilde maken na films als Love and Other Drugs en het wat ongeziene Pawn Sacrifice..? Zwick werd bij het schrijven van het scenario overigens bijgestaan door z’n long time collaborator Marshall Herskovitz en door Richard Wenk, die gezien z’n filmografie (met o.a. 16 Blocks, The Mechanic, The Expendables 2 en The Magnificent Seven) een ideale schrijver voor commerciële studio’s lijkt te zijn…
Final credits
Damn, ik merk dat ik nogal wat aan het namedroppen ben en ik niet veel positievers heb gezegd dan dat het een degelijk gemaakte actiethriller is, en mogelijk doe ik de film daarmee wel ietwat tekort. Ik voelde na afloop op de fiets echt wel wat adrenaline hoor, en qua escapisme biedt de film waarschijnlijk precies wat je verwacht. Dat ik dan kritischer word als ik naderhand teveel ga nadenken over motivaties, diepgang, e.d., daar hoef jij natuurlijk helemaal geen ‘last’ van te hebben.
Het enige waar ik de makers wel voor wil waarschuwen (wat waarschijnlijk totaal nutteloos is hoor), is dat het ‘serie-gevoel’ – dat ik had bij dit tweede deel – deze franchise waarschijnlijk sneller en meer zal schaden dan die zeer goede andere franchise waarin Cruise inmiddels al vijf keer te zien is geweest.