Nocturnal Animals (2016)
Tom – A Single Man – Fords nieuwste is een goed gemaakte arthouse-puzzelfilm met een topcast, waarin drie verhaallijnen (waarvan één ‘dubbel-fictief’) op zo’n manier door elkaar heen verweven zijn dat ik zelf ook weer ambitieuzer werd. Met een veelzijdige Amy – Arrival – Adams, een gekwetste en wraak nemende Jake – Demolition, Nightcrawler – Gyllenhaal, de altijd interessante Michael – Take Shelter – Shannon, een goed suave Armie – The Social Network – Hammer en een bijna onherkenbare maar goed spelende Aaron – Kick-Ass – Taylor-Johnson. Dan vergeet ik bewust nog wat namen te noemen, en ergens mag je de main locatie van de film: West-Texas, ook wel als karakter opvoeren, zoals dat ook al kon in het geweldige Hell or High Water.
Het verhaal
Openend met een scène waar sommigen nogal over kunnen vallen (een performance van een aantal naakte oude vrouwen die in Fords woorden voor de manier staan waarop Europeanen Amerika zien: volgevreten, triest en uitgeput), zien we direct hoe de volwassen Susan Morrow (Adams) een nogal hoge pief is in de kunst-scene van Los Angeles. Een scène die me ook aan de perverse oppervlakkigheid uit The Neon Demon deed denken overigens.
Susan leeft in een enorme villa met haar man Hutton (Hammer), maar je voelt wel aan dat daar niet alles goed lijkt te gaan. Als hij voor een weekendje ‘zaken’ weg moet valt toevallig het manuscript van het boek van Susans ex Tony (Gyllenhaal) op de mat, getiteld Nocturnal Animals. Susan besluit om haar vrije weekend te gebruiken om dat maar eens door te lezen, en dan beginnen de drie verhaallijnen vrij moeiteloos door elkaar heen te lopen.
Naast de verhaallijn die ik hierboven beschreef denkt Susan ineens veel terug aan haar tijd met Tony, en hoe ze hem nogal lomp verlaten heeft. Langzaam maar zeker komt ze er echter ook achter dat Tony’s boek een soort therapeutische vertaling van zijn pijn van die verbroken relatie is, maar dan vertaald in een verhaal van een zwakke Edward (ook Gyllenhaal), die met z’n vrouw (Isla – Grimsby, Now You See Me – Fisher) en vrij irritante dochter (Ellie – Pride and Prejudice and Zombies – Bamber) door West-Texas rijdt en daar lastiggevallen worden door Ray (Taylor-Johnson) en z’n maten. Dat lastigvallen gaat nogal van kwaad tot erger, en dat zorgt er ook voor dat Susan af en toe het boek weg moet leggen omdat het nogal heftig verteld wordt. Het intrigeert haar echter ook in die mate dat ze door krijgt dat Tony mogelijk een stuk interessanter is geworden dan hoe hij 20 jaar geleden was, en langzaam lopen de verhalen steeds meer in elkaar over…
Contrasterend kunstzinnig
Het contrast tussen Susans kunstwereld en de wereld in Tony’s boek kan eigenlijk niet groter zijn. Ford – nog altijd beter bekend als modekoning dan als filmregisseur natuurlijk – heeft zijn commentaar op de kunstwereld nogal opmerkelijk vermengd met een subtiel wraakverhaal. In een interview vertelde hij ook dat hij tijdens de opnames van die openingsscène van die vrouwen ging houden, waardoor de opening een andere betekenis voor hem kreeg. Maar volgens mij zit daar ook ’n beetje m’n kritiek op de film: gaaf dat hij tijdens het maken open staat voor zo’n ‘organisch’ proces, maar het voelt ook een beetje alsof hij qua duidelijke essentie/boodschap niet alles 100% ‘kloppend’ heeft weten te maken, hoe fijn je ook kunt puzzelen met alle metaforen die hij gebruikt. Alsof hij het net zo vrij heeft willen doen als Lynch dat bijvoorbeeld doet, en ik bewonder z’n lef daarin zeker wel (plus dat ik m’n verhaaltechnische kritiek misschien wel op het bronmateriaal, het boek Tony and Susan van Austin Wright, moet richten), maar mogelijk overspeelt ie z’n hand hierin toch wel iets. In A Single Man werkte dat wat beter, maar daarin hoefde hij niet zo te goochelen met een grote ‘voorraad’ aan plot.
Al voel ik met het typen van bovenstaande ook wel dat ik zeker niet te negatief wil worden hoor, want films die eindigen op het moment dat ik denk: “Zou hij ‘m hier durven te laten eindigen?“, en dat dan ook doen, dat zijn sowieso al films die voor mij ruim voldoende scoren hoor. Want ja, die eindscène werkt in elk geval zo goed dat je je nog wel even af blijft vragen waarom…
Cast
Amy Adams is on a roll in 2016, want ook al verwacht ik niet dat ze voor deze rol haar zesde (!) Oscarnominatie gaat krijgen, een paar weken geleden speelde ze ook al in het geweldige Arrival, waarvoor ze die zesde mogelijk wel eens zou kunnen krijgen. Gyllenhaal mag – naast de twee ‘echte’ verhaallijnen die 20 jaar uit elkaar liggen – ook in de ‘fictieve’ verhaallijn uit het boek nog een rol spelen, dus hij kan z’n veelzijdigheid goed inzetten. Zoals ik al zei is Michael Shannon altijd interessant, en hier speelt ie misschien wel het stoere karakter dat Tony graag zelf zou willen zijn, maar enkel als personage in z’n boek kan schrijven. Shannon was natuurlijk ook al te zien in My Son, My Son, What Have Ye Done, Man of Steel, The Iceman, 99 Homes, Midnight Special, Batman v Superman: Dawn of Justice, en vele andere. De opvallendste casting-keuze is toch wel die van Taylor-Johnson als een psycho-Texaan, waarin hij zo overtuigend is dat niet iedereen door zal hebben dat deze Britse acteur ooit doorbrak als John Lennon in Nowhere Boy (waarna hij trouwde met de 23 jaar oudere regisseuse van die film, aldus de Albert Verlinde in mij), voordat hij bekend werd met de Kick-Ass-films en als Quicksilver in Captain America: The Winter Soldier en Avengers: Age of Ultron.
Enige kritiek op de cast/casting is dat dat 20 jaar tijdverschil tussen twee van de drie verhaallijnen niet helemaal overtuigend werkt. Vooral Hammer (ook bekend van z’n titelrol naast Johnny Depp in The Lone Ranger) lijkt alsof hij de beste plastisch chirurg in de wereld heeft gevonden, terwijl Laura Linney – die Susans moeder speelt – in het echt slechts tien jaar ouder is dan Amy Adams, en daar wrong ook wel wat.
Final credits
Ik weet niet zeker of ik wat negatiever ben doordat ik al twee weken zwaar verkouden ben, en dat ik daardoor ook zo aan het namedroppen ben hierboven, maar Nocturnal Animals is zeker wel de moeite meer dan waard hoor. Weet echter wel dat ie in de sneak-zaal in de lokale (en commerciële) Pathé-bioscoop niet geweldig aansloeg bij de meerderheid. Daarvoor zat de puzzel mogelijk wat te moeilijk in elkaar en was ie bij vlagen ook wat rustig, maar in een filmhuis verwacht ik wel dat deze het goed zal doen, zeker ook gezien Fords kunstzinnige ambities en achtergrond.
Ik weet echter nu wel al dat ie niet in m’n top 10 van het jaar gaat komen, in tegenstelling tot die andere recente Amy Adams-film…