Brimstone (2016)
Yes, ik was zeer aangenaam verrast door Martin Koolhovens Brimstone. Een goede spanningsopbouw, een verrassend goede casting (met leuke verrassingen in kleinere rolletjes) en een heerlijke rust die toont dat Koolhoven door had het wiel niet opnieuw uit te hoeven vinden. De gedachte, dat je deze kunt zien als een ‘goede Tarantino-film’, maar dan zonder die overbodige en patserige actie waar Tarantino niet zonder kan, die nestelde zich vrij snel en stevig in m’n hoofd. Zo moest ik meerdere keren aan Inglourious Basterds denken, en dan vooral aan Mélanie Laurents karakter. Maar daar houden de links met Tarantino niet op…
Zeker niet de beste film van het jaar hoor, daarvoor is het allemaal nét niet origineel genoeg, maar een aangename verrassing die me ook wel wat ’trots’ liet voelen.
Het verhaal
Opgedeeld in een aantal ‘bijbelse’ hoofdstukken vertelt Brimstone het verhaal van Liz (Dakota Fanning), een vrijgevochten vrouw in het Wilde Westen, die door een duivels aandoende dominee (Guy Pearce) achtervolgd lijkt te worden. Doordat de hoofdstukken chronologisch gezien initieel achterstevoren geplaatst zijn, komen wij als kijkers ook maar langzaam achter de aard van de relatie tussen Liz en de dominee, en ook achter de reden dat Liz niet (meer) kan praten. In een paar gruwelijk grove scènes zien we het sadisme van die tijd, waarin vrouwen puur als objecten gezien werden, waardoor Liz ook nergens écht voor hulp aan kon kloppen.
Feministische western?
De film is gekaderd in een verhaal dat in voice-over wordt verteld, waarin het belang van vrouwen als Liz op zowel persoonlijk als ‘breder’ vlak wordt geduid. En waar ik ontzettend veel interesse heb in de rol en het belang van vrouwen en meer ‘vrouwelijke energie’ in onze maatschappij, daar lijkt dat hier meer als ietwat originele invalshoek gekozen te zijn (wie heeft een film ooit terecht een “feministische western” mogen noemen?), dan dat het daar iets ‘meer’ over wil zeggen. Terwijl de hele film een duidelijke metafysische laag bevat, waarvan ik nog niet zeker weet of daar wat interessante thema’s in zitten die nader onderzoek mogelijk maken/vereisen, of dat het Koolhoven vooral “vet” leek om zo’n laag toe te voegen. Als het laatste het geval is, dan wil hij mogelijk toch meer op Tarantino lijken dan ik hoopte. In dat licht past het wel dat de begincredits spreken over “Koolhoven’s Brimstone“, terwijl ik daar juist een licht egotrippend ‘wannabe’-gevoel bij kreeg: alsof zijn naam in het buitenland (zie ook de Engelse notatie met die “‘s“) ook maar iemand iets zegt..?
Volwassen film
Ja, en dat maakt m’n beleving wat dubbel. Mijn respect voor Koolhoven is door deze film zeker gestegen, juist omdat hij zichzelf minder belangrijk lijkt te vinden dan z’n films, iets wat ik eerder nogal betwijfelde. En ook begrijp ik hoe veel kunstenaars worstelen met hun eigen ego en het daaraan gekoppelde individualisme (en ook hoe onzekerheid je juist arroganter kan doen lijken), maar juist als je ‘dieper’ wilt gaan in je werk, is een duidelijke herkenning van dit ego dan niet een vereiste? In mijn ogen is zelfbewustzijn of kritisch zijn op jezelf misschien wel de eerste stap richting meer diepgang (in elk geval richting groei), maar mogelijk projecteer ik hiermee m’n eigen opvatting wel op anderen. Wat ik vooral aan wil geven: ik begreep nooit waarom Koolhoven altijd zo arrogant over kwam, zeker in de tijd dat daar nog weinig aanleiding toe leek. Voor een ‘volwassen’ film als Brimstone verdient hij zeker alle lof, maar waarbij ik deels het gevoel kreeg dat hij juist bewuster was geworden van het mogelijk in de weg zitten van z’n eigen ego (juist door nergens gratuit geweld in te zetten, al bevat de film wel degelijk expliciet geweld hoor!), blijft daar nu toch nog wel een flink stuk twijfel aan kleven, wat sterker werd tijdens dit schrijven…
But then again: allemaal mijn interpretatie hè, mogelijk zit ik wel helemaal fout (projecteer ik mijn in de weg zittende ego nu?) en is hij gewoon een superrelaxte kerel met een mogelijk wat ongelukkige arrogante uitstraling…
Cast
Wat hij zeker goed voor elkaar had is de casting. Ik begreep dat Mia – Alice in Wonderland – Wasikowska ooit in de running was voor de rol van Liz, maar of zij deze beter had kunnen spelen dan Dakota Fanning, dat betwijfel ik. Denk dat Wasikowska iets harder had moeten werken om haar onschuldigheid af te schudden. Dakota is inmiddels aardig voorbijgestreefd door haar zusje Elle (Somewhere, The Neon Demon). Na The Runaways was Dakota nog wel te zien in de Twilight-films, maar eigenlijk viel ze me sinds The Runaways enkel nog op in Night Moves. Met deze rol lijkt ze met beide handen weer een kans te grijpen. Guy Pearce is perfect gecast als The Reverend, al is zijn rol wel zo controversieel lomp, dat ik niet zeker weet of hij dat zelf als compliment zal zien. Carice van Houten speelt haar rol voldoende, maar ergens voelt het een beetje als een ‘moetje’ of zo, of dat de rol haar gegund was. Merk dat ik een beetje Carice-moeheid voel, maar of dat nou door Game of Thrones komt, of doordat ze in elke rol toch wel altijd die prachtige/’gedefinieerde’ en bekende Carice blijft, dat weet ik niet.
Daarnaast moest ik bij één ’toiletscène’ keihard denken aan Tim Roth in Reservoir Dogs (nog zo’n Tarantino-link ja), maar wat bleek: de acteur die me zo aan Roth deed denken was z’n zoon Jack! Daarnaast was Emilia Jones’ casting bijna eng kloppend. Kit Harington herken je natuurlijk als Jon Snow uit Game of Thrones, maar ik vond het vooral leuk te zien hoe er een bekende Nederlandse acteur een bijrolletje heeft, waarin lang niet iedereen hem zal herkennen. Voor zo’n acteur ook een veel te klein rolletje, maar ik vond dat ‘vette grapje’ wel leuk…
Final credits
“Fire and brimstone” wordt in de bijbel gebruikt om eeuwige verdoemenis te duiden, en dat wetende is de titel zeker goed gekozen. Ook zullen er wel puriteinen zijn die de film betichten van Nederlandse platheid, maar zijn de meeste films over het algemeen niet vaak juist te ‘mooi’? Ik vond het geweld in elk geval wel indrukwekkend, maar ook goed passen bij de lompheid van het verhaal en de tijd waarin de film zich afspeelt.
Ja, ondanks bovenstaande kritiek, die mogelijk deels wel persoonlijke voorkeur en/of projectie is, vond ik Brimstone dus verrassend goed. Een gedurfde rustige opbouw, grootse thema’s (al dan niet goed ingezet, maar in elk geval kudos for trying), een ongemakkelijke sfeer en een onderwerp waar velen zich niet aan durven te wagen.
Gaat dat zien!