Jackie (2016)
Ik hoorde vooraf al dat Jackie anders zou zijn dan ik verwachtte (vanwege de link met Crystal Fairy & the Magical Cactus, daarover verderop meer), en zelfs met die kennis in m’n achterhoofd verraste deze film over het leven van Jacqueline Kennedy/Onnasis/O. me nog altijd behoorlijk. Nu weet ik niet goed hoe zij in het echt was, maar een korte ‘struining’ door wat YouTube-video’s toont wel dat Portmans spel aardig on point is. Alhoewel dat wel wat verwarring opleverde, juist in combinatie met de interessante manier waarop het verhaal is vormgegeven. Mogelijk dat de werkelijkheid in dezen een 100% optimale dramatisering in de weg stond..?
Naast Portmans love it or hate it-rol valt de casting behoorlijk op, met een verrassende Greta Gerwig en Peter Sarsgaard, maar vooral door een paar prachtige scènes met wijlen John Hurt. Maar mogelijk is de grootste ‘ster’ van deze film wel componist Mica Levi, want zijn cello is misschien wel net zo belangrijk voor de sfeer van de film als Portmans performance en Pablo – No, El Club – Larraíns regie.
Het verhaal
In de film worden enkele tijdlijnen uit het leven van Jackie Kennedy door elkaar heen geknipt, met de moord op haar man in Dallas op 22 december 1963 als main event natuurlijk. Toch blijft de film daar lange tijd van ‘weg’, juist omdat het zo’n kolossale gebeurtenis is, dat iedereen dat als bagage sowieso al de bioscoopzaal mee in heeft genomen. Nee, we krijgen een goede mix te zien van hoe Jackie (Portman) haar versie van de gebeurtenissen vertelt aan the Journalist (Billy Crudup), dat wat er in de dagen na de moord allemaal is gebeurd, hoe ze een gesprekspartner vindt in de priester die de uitvaart van Kennedy leidde en hoe ze het grote publiek verraste met een televized tour door het Witte Huis toen haar man net president was. Maar dat wordt wel allemaal vertelt vanuit Jackie’s perspectief, en waarschijnlijk vanuit een nog altijd gedeeltelijke shocktoestand waarin ze verkeert (plus een letterlijke vermelding dat ze enkel haar versie van het verhaal wil vertellen).
Die shock en verwarring wordt dus extra goed invoelbaar door het bijzondere werk van de componist. We zien namelijk een echt intiem portret van deze voormalig first lady, met wodka, wijn, sigaretten en eenzaamheid. En dan had ze ook nog de drang om haar mans uitvaart net zo groots te maken als Lincolns uitvaart zo’n 100 jaar eerder, waarbij zeker wel ingegaan wordt op de vraag voor wie ze dat eigenlijk doet. En het knappe daarbij is dat het niet voelt alsof dit achteraf is gedramatiseerd, maar dat je een nieuwe/verfrissende kijk krijgt in iets waar iedereen zich wel een voorstelling bij heeft gemaakt ooit, maar waar ik het fijne nooit van geweten heb. Mogelijk dat dit bij Jackie-fans allemaal wel bekend was, maar bij mij viel het juist op hoe ‘nieuw’ dit inkijkje was. Misschien wel versterkt door het feit dat ik, zeker rondom Oliver Stone’s JFK-release, erg geïnteresseerd was in alle complotten achter zijn dood, maar haar verhaal eigenlijk totaal niet kende…
Love it or hate it
Ik gebruikte bovenstaande kop al om Portmans acteerprestatie te typeren, want ik denk dat het voor sommigen lastig is om ‘voorbij het typetje’ te kijken. Ik vond haar performance in het begin ook wat te gemaakt aanvoelen, maar toen ik zojuist wat YouTube-filmpjes met haar bekeek, groeide m’n waardering voor Portmans prestatie wel. Toch verwarde haar prestatie me tijdens de film wel wat. Juist omdat de film gaat over hoe een vrouw in shock omgaat met iets waar je eigenlijk niet mee om kunt gaan, en dat ook nog in de spotlights moet doen, dan verwacht je wel iemand die nogal wazig/afwezig/verward is. En dat was Jackie in die tijd ook, maar schijnbaar daarvoor ook al wat, zoals we in de film zien in flashbacks naar haar rondleiding door het Witte Huis. Dus in hoeverre ze nou in shock was door de dood van haar man, dat is wat lastig uit de film te halen, omdat ze dus altijd al rondliep als zo iemand waarbij ik wel eens de neiging krijg om ze bij de schouders te pakken en ‘wakker’ te schudden.
Daarnaast is het verhaal dus zo opgesplitst dat uiteindelijk de verschillende tijdlijnen erg mooi bij elkaar komen, maar dat gebeurt wel op een manier dat je niet echt door hebt waar het naar toe gaat. En dat gissen, dat zorgt er waarschijnlijk ook voor dat lang niet iedereen deze film trekt, vrees ik. Ik vond het eerder intrigerend dan storend, en ik juich de door de makers gekozen aanpak dan ook zeker toe, maar het is dus mogelijk wel wat risicovol…
Crew & cast
De link in de eerste alinea, met Crystal Fairy & the Magical Cactus (een heerlijk rare film die mij ook zo wazig maakte dat ik er de volgende dag geen recensie over kón schrijven), die zit ‘m in het feit dat regisseur Pablo Larraín die film geproduceerd heeft. Waarschijnlijk vanwege de Chili-connectie tussen de makers van beide films. Ik heb echter nooit een door Larraín geregisseerde film gezien, wat in het geval van No waarschijnlijk stom is, want die film werd toch ook al genomineerd voor een Oscar voor beste buitenlandse film. Nu met Jackie heeft ie drie nominaties te pakken (beste film, actrice en muziek), en volgens mij verhuurden we één van z’n eerste films – Post Mortem – ooit ook bij de videotheek. Maar dat even terzijde. Het scenario werd geschreven door Noah Oppenheim, die meer naam maakte als TV-producent (o.a. The Today Show van NBC) dan als scenarist, want dat lijkt ie pas enkele jaren te doen. Voor deze film werkte hij als scenarist enkel aan The Maze Runner en Allegiant, films waarmee ik overigens geen overeenkomsten zie/voel/kon ontdekken…
Ja, Natalie Portman speelt de rol van Jackie geweldig goed, maar ik kan me voorstellen dat je het niet echt heel lang met Jackie uit zou houden in een gesprek, als het allemaal zo traag verloopt. En ik vrees dat mensen haar rol daarom ook als “ze doet gewoon een typetje” afdoen, maar daarmee doe je haar in mijn ogen wel tekort. Ik voelde een paar scènes behoorlijk stevig, en dat kwam voor een groot deel toch door het goede spel van Portman. Greta Gerwig ken ik enkel van American indies als Greenberg, Lola Versus en Frances Ha, al was ze ook al te zien in Woody Allens To Rome with Love en die totaal mislukte Arthur–remake. Peter Sarsgaard was even wennen in de rol van Robbert Kennedy, maar je zag af en toe wel dat hij goed naar Bobbie’s mimiek en manier van lopen heeft gekeken.
Mooiste waren echter de dialogen met John Hurt, die hier niet alleen één van z’n laatste rollen speelde, maar in de rol z’n ouderdom ook mooi inzet, door z’n priester wat als een wijze oude man neer te zetten…
Final credits
Yes, meer dan de moeite waard, al begrijp ik de weerstand van sommigen ook wel, want wat je te zien krijgt is niet altijd fijn/makkelijk/conventioneel. Maar het is dus wel echt háár verhaal, deels vanuit een shock verteld, maar ook goed opgeknipt door scenarist en/of editor. Want de manier waarop de verhalen in elkaar zijn verweven zorgt voor voldoende dramatische spanning; een spanning die waarschijnlijk niet goed genoeg zou zijn geweest als je het gewoon lineair had verteld.
En had ik het al gehad over hoe geweldig haar gemoedstoestand wordt ondersteund en versterkt door die prachtige maar ook duistere cello-muziek..?