Dancer (2016)
Als er een film over het turbulente leven van balletdanser Sergei Polunin zou worden gemaakt, dan zal het drama waarschijnlijk veel grootser aangezet worden dan in deze documentaire het geval is. Doordat dat nu dus niet gebeurd is, is deze documentaire niet alleen ‘oprechter’, maar past ie ook veel beter bij Polunins wat meer ingetogen Oekraïense achtergrond. Alhoewel hij als bad boy of ballet toch wel aardig de balletwereld op z’n kop heeft gezet. Je kent Polunin mogelijk van die prachtige door David – Rize – LaChapelle geregisseerde ‘alternatieve videoclip‘ van Hoziers Take Me To Church, maar wat deze documentaire mij vooral weer liet voelen, is dat mensen die hun passie volgen sowieso interessanter en/of ‘mooier’ worden, hoe goed ze ook zijn. En laat Polunin dan ook nog ongelooflijk goed zijn in een dansgenre waar ik normaliter eigenlijk zo goed als niks mee heb…
Het verhaal
Door de fijne hoeveelheid videomateriaal – geschoten door z’n familie en hemzelf, vanaf z’n vroege jeugd in het grauwe Oekraïense Kherson – volgt de documentaire vrijwel het hele leven van Polunin, nog altijd geen 28 jaar oud. De weinige keus die hij op school had, tussen turnen en ballet, viel al snel uit in het voordeel van ballet, want dat stond (en staat) in die voormalige Sovjetrepubliek op vergelijkbare hoogte met een sport als turnen. Dat hij het zelf ook als topsport zag blijkt al snel, en z’n hele familie helpt mee om van de jonge Sergei een topdanser te maken. Natuurlijk best veel druk voor zo’n manneke van 11, maar doordat z’n vader naar Portugal vertrok om daar te werken, en z’n oma naar Griekenland om dezelfde reden, lukte het de familie om z’n toelage voor een prestigieuze school in Kiev te betalen. Ook daar viel hij direct op, vooral vanwege de enorme controle over z’n lichaam, in combinatie met z’n ongekende sprongkracht. Als ze horen over een auditiemogelijkheid voor het Royal Ballet in Londen, dan is de keuze om een kans te wagen ook snel gemaakt.
Natuurlijk wordt hij geaccepteerd, en ook daar slaat hij eigenlijk iedereen achterover met z’n talent. Dat levert al prachtige ‘dramatische’ oneliners voor in een trailer op, en die trailer lijkt inderdaad ook wat ‘Amerikaanser’ gemaakt dan de documentaire zelf. Want ook al weten we dat hij diverse licht mysterieuze drankjes nodig heeft om z’n lichaam in conditie te houden en hij in de eerste scène al over z’n cokegebruik vertelt, dat wordt eigenlijk nergens uitgebuit. Net zoals z’n ongebruikelijke breuk met die nog prestigieuzere balletschool in Londen ook niet uitvergroot wordt. Een beetje passend ook bij de ‘gewoonheid’ van z’n stuurse vader. Ik vond het wel gaaf dat ik met m’n westerse conditionering verwachtte dat de Take Me To Church-dans als climax ingezet zou gaan worden, maar dat was het niet geval. Het verhaal van de documentaire gaat natuurlijk niet om mijn wens, maar over Polunins ‘reis’…
Dramatisering
Ja, en daarin zit ook iets waarbij ik wat nostalgie-achtigs voelde, dat mogelijk gekoppeld kan worden aan ook mijn aloude wens om de trots van m’n ouders (en vooral van m’n pa) te voelen? Al had de documentaire zeker wel iets dramatischer kunnen en mogen zijn hoor, als je het mij vraagt. Slechts een lichte kritiek hoor, want mogelijk was het ook wel wat gekunstelder geworden als regisseur Steven Cantor (die in 1994 een Oscar voor beste korte documentaire won voor z’n debuut-documentaire Blood Ties: The Life and Work of Sally Mann) ervoor gekozen had Polunins wens om te ‘vliegen’ als uitgangspunt te nemen. Cantor laat het verhaal zichzelf vertellen, waarbij meerdere ex-studiegenoten van Polunin aan het woord komen, maar ook z’n vader en moeder, en Sergei zelf natuurlijk. Met z’n flink getatoeëerde lijf sowieso al een aparte verschijning op een balletpodium, maar mede door z’n struggles en drugsgebruik ook gewoon een coole gast.
Final credits
Ik blijf een sucker voor documentaires over gepassioneerde mensen, mede ook omdat ik ooit meegewerkt heb aan een documentaire met exacte dezelfde titel. Maar die liet mij toen ook inzien dat het in creatieve beroepen niet uit maakt hoe goed je bent: als je met passie je hart volgt, dan maak je de wereld sowieso al ‘mooier’. Dat relativeerde mijn faalangst toen aardig wat (ik dacht pas iets te ‘mogen’ schrijven als ik het meteen perfect kon, wat natuurlijk bullshit-quatsch is), al hoef jij dat bij deze documentaire helemaal niet te voelen hoor, want Polunins levensverhaal is sowieso al interessant genoeg.
En ergens misschien wel mooi dat Polunin nooit is ‘opgepikt’ door de New York-scene, waar je lichtjes een inkijk in kreeg in Aronofsky’s Black Swan, want dan was Dancer mogelijk wel opgedirkt en ‘grootser’ gemaakt. Iets wat ook minder had gepast bij Polunins karakter, denk ik…
Geweldige docu. Wat een obsessie heeft die man voor zijn vak.