Brigsby Bear (2017)
Ik ging Brigsby Bear in met de gedachte: “Yes, heb zin in zo’n lekkere flauwe Saturday Night Live-spinoff: even heerlijke quatsch!“, maar was er eigenlijk na twee minuten al achter dat het totaal niet erg was dat ik daarin niet bediend ging worden. Na het dispenden van een behoorlijk originele disbelief voelde ik al vrij snel dat dit wel eens een topfilm kon gaan worden, op dat moment ook nog onwetende dat deze film, met in de hoofdrol een perfect gecaste Kyle Mooney, op de filmfestivals van Sundance en Cannes allang in de nominatieprijzen was gevallen. Waarschijnlijk omdat zo’n opvallend gegeven op minstens tachtig manieren mis had kunnen gaan, maar dat eigenlijk totaal niet doet. Zelfs het best corny einde werkte eigenlijk perfect, waardoor ik maar weinig aan te merken heb op dit pareltje.
En voor het gemak: Brigsby Bear is Unbreakable Kimmy Schmidt meets Frank meets ‘ons eigen’ Billy…
Het verhaal
James (Mooney) is gék op de beer uit de titel, het hoofdkarakter in de tv-show die hem zoveel kennis en hoop heeft gebracht. James woont met z’n ouders namelijk in een zeer beschermde omgeving, want door één of andere ramp is de lucht buiten te giftig om zomaar in te ademen. Echt buiten hun ‘survival-woning’ komt James ook niet, al sneakt hij ’s nachts wel eens naar buiten met een gasmasker om toch iets van vrijheid te voelen. Maar als er dan ineens zwaailichten opdoemen wordt het James langzaam duidelijk dat de wereld waarin hij al 25 jaar leeft misschien niet de enige/echte wereld is, en dat beangstigt hem nog al. Maar gelukkig is daar Brigsby, de beer die in lastige tijden altijd z’n reddingsboei is…
Wat er verder gebeurt mag je mooi zelf ontdekken, dus nu een SPOILER ALERT. Via een mooi exposé wordt namelijk duidelijk dat James als baby ooit gekidnapt is door Ted (Mark Hamill!) en April (Jane Adams) Mitchum, en om hun geheim ook een geheim te kunnen houden hebben deze ‘nep-ouders’ James wijsgemaakt dat de wereld bijna vergaan is, en dat ze niet zomaar naar buiten kunnen. Alles natuurlijk om ervoor te zorgen dat niemand ontdekt wat hun misdaad is, maar omdat de hele film vanuit James wordt verteld, vul je dat allemaal in je eigen hoofd in. Zodra James terug is bij z’n echte ouders en natuurlijk weinig snapt van de wereld, wil hij eigenlijk niks liever dan de nieuwe aflevering van de tv-show over Brigsby zien. Prachtig pijnlijk is het om te zien hoe hem slechts langzaam duidelijk wordt door wie die show is gemaakt en met welke reden, maar voor James’ herstel lijkt er maar één ding uiteindelijk mogelijk: zelf z’n eigen Brigsby-verhaal afmaken – EINDE SPOILER ALERT. En in die uitdaging ontmoet hij onder andere rechercheur Vogel (Greg Kinnear) en psychiater Emily (Claire Danes), die uiteindelijk allemaal ontwapend worden door James’ onschuld…
Ontwapenend ‘zorgopwekkend’
Het knappe daaraan is: James is ontwapenend zonder dat je ‘m uit wilt lachen. Natuurlijk grotendeels omdat je als kijker wel meevoelt in wat hem is overkomen, maar vooral ook omdat Kyle Mooney echt perfect gecast is voor deze rol. In Saturday Night Live wordt z’n succes misschien wel beperkt door wat hem in deze film juist het succes brengt: hij is ontzettend goed in het neerzetten van drollen waar je gewoon geen misbruik van kunt maken. Zo’n karakter gebruik je niet in meerdere sketches in een SNL-aflevering, maar in een film als Brigsby Bear past dit juist wel, en perfect. En doordat we dus enkel bij hem blijven en vanuit zijn onschuldige opvattingen de wereld bekijken wordt het nergens dramatisch zwaar (mede omdat James dat ook zelf niet aan zou kunnen). Maar doordat de film in mijn hoofd zo’n soort van ‘oer-zorggevoel’ opriep, werkte het dus allemaal erg goed. En ik verwacht dat ik zeker niet de enige ben waarbij dit soort gevoelens opkomen. Daarnaast bevat de film zeker genoeg humor, die juist een paar keer hilarisch wordt doordat het ook James’ weerloosheid relativeert en/of gebruikt. De eerste keer dat een meisje interesse in hem toont en hem seksueel wil bevredigen, kan hij weinig meer doen dan haar bijna ongecontroleerd bedanken voor wat ze doet. Ik lachte zojuist wederom hardop toen ik aan deze scène terugdacht. Hetzelfde gebeurt er als ik terugdenk aan hoe hij een politieagent tracht om te kopen..!
Cast & crew
Ja, daar zit ongelooflijk goed acteerwerk in, wat mogelijk niet opvalt en wat me ook direct deed denken aan Kristin Wiigs rol in Downsizing (recensie volgt een dezer dagen). Soms is acteren zo subtiel en geloofwaardig dat je zo’n karakter direct als ‘drol’ of ‘doos’ herkent, maar wat deze twee SNL-castleden (Mooney speelde afgelopen zaterdag nog een goede Jeff – amazon – Bezos; Wiig is al een tijdje weg) doen, daar kijk je nogal snel overheen. Juist omdat het zo geloofwaardig en ‘waar’ overkomt. Dat Mooney het scenario ook schreef (samen met Kevin Costello, die hier ook debuteert) bewijst ook nog eens een flinke dosis zelfkennis, want dat acteurs en karakters zo samenvallen komt niet heel vaak voor. Regisseur McCary werd genomineerd voor de Gouden Camera in Cannes, wat dus betekent dat dit z’n debuutfilm is. Hij werkte echter eerder al met Mooney voor Saturday Night Live, waar hij wat digital shorts regisseerde, onder andere die best hilarische over het lettertype Papyrus (met Ryan Gosling, over het logo van Avatar). Ik denk dat Brigsby Bear dan waarschijnlijk ook ‘gewoon’ een vet vriendenproject was.
Want naast Mooney en Wiig komen ook Beck Bennett en Andy – Brooklyn Nine-Nine – Samberg nog voorbij. En voor de echte insiders: de film is ook mede-geproduceerd door The Lonely Island, dat collectief van o.a. Samberg en Justin Timberlake. Bennett en Samberg hebben overigens erg kleine bijrollen, waarbij sommigen die van Samberg mogelijk wel missen, juist doordat hij zich zo ‘volwassen’ inhoudt qua energie. Mark – Star Wars: The Last Jedi – Hamill heeft trouwens wel een mooie opvallende rol als fantasierijk karakter met dubieuze maar ook duidelijke motieven. Ook leuk om Jane Adams weer eens te zien, en als je net al ik je afvraagt waar je dat gezicht toch van kent, dat kan zijn van topfilms als Eternal Sunshine of the Spotless Mind en Happiness, al was ze een paar jaar geleden ook te zien in de remake van Poltergeist.
Final credits
Hoe therapeutisch verantwoord deze film is, dat durf ik niet te zeggen, maar in de gecreëerde filmwerkelijkheid werkt deze film voor mij geweldig. Soms mogelijk ietsjes zoet, maar zonder het serieuze van de misdaad te ondermijnen, en in die combinatie is de film erg geslaagd. Heerlijk weird, best wat grote namen in bijrollen, een perfect gecaste hoofdrol, bij vlagen hilarische ‘ontspannende’ humor, geen conventionele spanningsboog en een balans die zó makkelijk kwijtgeraakt had kunnen worden, dat ik deze film alleen al aan wil raden vanwege het feit dat dat juist níet gebeurt.
Nu maar hopen dat Mooney nog ooit een rol vindt die zo goed bij hem past…