Vice (2018)
Ondanks dat Vice maar één van de acht Oscarnominaties wist te verzilveren, is dit politiek-maatschappelijk toch wel één van de belangrijkste én leukste (lees: “schrijnend grappige”) films van het jaar. Auteur Adam McKay ontgroeide z’n heerlijk-foute-humor-imago (denk Anchorman, Step Brothers, The Other Guys) natuurlijk al met de perfecte financiële-crisis-filering The Big Short, en weet in Vice op vergelijkbaar toegankelijke wijze een mogelijk nóg belangrijker onderwerp voor vrijwel iedereen interessant te maken. Want ook al gaat deze film over voormalig vice-president Dick Cheney, de film toont vooral hoe hij de Amerikaanse politiek ontzettend vernacheld heeft. En daardoor kan nu ene Donald T. met véél meer foute (en mogelijk criminele) zaken wegkomen, dan vóórdat Cheney de term “unitary executive theory” zo definieerde, dat de macht bij de president bijna dictatoriale proporties aan kon nemen. Oh ja, en hij is ook grotendeels verantwoordelijk voor het ontstaan van FOX News..?
Het verhaal
In zeer goed door elkaar geknipte verhaallijnen horen we de Afghanistan- en Irak-oorlog-veteraan Kurt (Jesse Plemons) het verhaal van voormalige vice-president Dick Cheney (een sublieme Christian Bale) vertellen. Waarom hij dit vertelt, wordt later in de film vrij pijnlijk uitgelegd, maar de film opent met een meeting nét na de aanslagen op het Word Trade Center in 2011, waaruit direct al duidelijk wordt hoe enorm groot de macht van deze VICE-president is. Dan gaat het verhaal echter terug naar begin jaren 60, waarin de jonge Cheney vanwege z’n alcoholverslaving van Yale wordt gestuurd. Vrij snel wordt de grote rol van z’n vrouw Lynne (Amy Adams) in Cheney’s politieke leven duidelijk, en in 1969 heeft Cheney het geschopt tot stagiair in het Witte Huis van Nixon. Als hulpje van Donald Rumsfeld (Steve Carrell) heeft hij al snel door hoe de machtsspelletjes werken, en dat triggert z’n ambities nogal. Zo volgen we z’n leven tot aan president George Bush Sr., waarin hij als minister van Defensie de macht van de military industrial complex vrij ongezien gruwelijk doet toenemen (en waardoor oorlog voeren dus nóg winstgevender en dus ‘interessanter’ werd).
En dan ineens lijkt de film afgelopen, als we zo’n “happily ever after“-scène zien en een nep-aftiteling begint te lopen. “Was het daar maar bij gebleven,” hoor je de makers van de film bijna denken, maar in 2000 vraag Bush Jr. (Sam Rockwell) hem om zijn vice-president te worden. Door misschien wel de enige ‘menselijke’ beslissing uit z’n leven – één van z’n dochters is lesbisch en hij wilde haar de verwachte vernietigende media-aandacht hierover ontzien, mocht hij zich kandidaat stellen – is deze vice-functie misschien wel z’n hoogst haalbare functie. Maar eigenlijk is die rol best ceremonieel; check hoe suf Mike Pence enkel als klapvee achter Trump plaats mag nemen. Maar Cheney’s machtswellust was zeker niet verdwenen, en in een geweldige scène – die je deels uit de trailer zult herkennen – weet hij de simpele ziel, die W. Bush is/was, te overtuigen hem wat ‘alledaagse’ taken als het overzien van het buitenlands beleid (lees: “oorlog”) en energie (lees: “de fossiele brandstof-branche, waar hij in de jaren ’90 CEO was”) te laten runnen, en dan begrijp je direct waarom hij in de eerste scène als de machtigste man in de kamer gezien werd.
En dan eindigt de film niet alleen met een scène waardoor je direct door hebt waarom Bale de duivel bedankte voor inspiratie (tijdens z’n Golden Globe-winst), maar bevat de aftiteling ook nog een scène waarin de film zélf lekker kritisch wordt beoordeeld…
Heerlijk toegankelijk
Allereerst: de scènes, waarin Cheney bijna achteloos wéér een hartaanval krijgt, zijn ontzettend grappig. Net zoals de hele film doorspekt is (of móest worden) met humoristische scènes en shots, waardoor deze voor velen oninteressante stof toch nog ‘hapbaar’ wordt. En dat is in mijn ogen ontzettend belangrijk, want als je iets van kritiek hebt op de geopolitieke ontwikkelingen van de laatste 30 jaar, dan is Cheney daarin wel één van de grootste schoften en/of spelers (naar gelang jouw politieke ‘hang’). Ik werd echter wederom bevestigd in mijn ‘mening’ dat de VS misschien wel het meest corrupte (westerse) land is, want als het volk ergens niet primair vertegenwoordigd wordt door z’n gekozen volksvertegenwoordigers, dan is het de US of A wel. En Vice laat dus veel van deze achterkamerdeals zien, al dan niet voltrokken door mannen die hun eigen zielige onzekerheid willen verdoezelen en/of compenseren met een machtspositie. Of zouden ze écht in die illusie geloven dat het Amerikaanse volk béter is dan andere volkeren, en dat daardoor vrijwel alles geoorloofd is?
McKay gaf in een interview overigens aan zichzelf nooit als ‘progressive‘ te hebben gezien, maar dat hij door steeds meer inzicht te krijgen, in combinatie met het hebben van een hart, wel steeds meer anti-establishment en -conservatief is geworden. Iets dat ik ontzettend herken, wat ook de reden is dat ik zo blij ben dat hij deze film zo toegankelijk heeft weten te krijgen. Ik vind namelijk dat iedereen deze film ‘móet’ zien, waardoor je ook weet dat FOX News nooit enig ander doel heeft gehad dan de spreekbuis van de Republikeinse Partij te zijn. Om maar even één van de vele dingen te benoemen die aan bod komen…
Cast & crew
Christian Bale is werkelijk onvoorstelbaar goed in z’n rol, maar mogelijk komt het wel doordat hij in elk rol zo goed is, dat hij dit jaar de Oscar ‘verloor’ aan Rami Malek. Ook al speelde Malek ook ontzettend goed hoor, maar wel in een film die in mijn ogen steeds meer een onrealistische en simpel-veilige Disney-versie van het Queen-verhaal vertelde. En natuurlijk is die Oscar voor Beste Make-up & Hair verdiend, en mogelijk zagen door die flinke laag make-up mensen niet hoe goed hij Cheney speelde. Amy Adams is natuurlijk wederom ontzettend goed, maar ergens vind ik wel dat ze wat meer concurrentie mag krijgen, want zij speelt wel zo’n beetje alles, niet? Daarnaast zitten er ontzettend veel bekende koppen in bijrolletjes, van Tyler – Medea – Perry als Colin Powell tot Bill – The Killing of a Sacred Deer, Red Sparrow – Camp als president Gerald Ford, en van Allison – The Newsroom – Pill via Alfred Molina (in een geweldige scène waarin hij als ober een ‘menu’ aan wereldvernietigende acties presenteert) naar Naomi – 21 Grams, Twin Peaks: The Return – Watts als ongecrediteerde nieuwslezeres. Leuk ook hoe Jesse – The Master – Plemons’ rol vierde- of misschien wel vijfdemuurdoorbrekend is…
McKay regisseerde deze film niet alleen, hij schreef hem dus ook. Dat hij dus genomineerd werd voor zowel de regie als het scenario, dat vind ik niet zo raar. Maar waar zijn scenario voor The Big Short wel bekroond werd met zo’n gouden beeldje, daar moest hij die eer nu toch laten aan het ‘veilige’ Green Book. Editor Hank Corwin werd ook terecht genomineerd, want ook door zijn montage blijft deze film van 132 minuten continu boeien. Corwin begon z’n carrière overigens met films van nog zo’n geëngageerd maker: Oliver Stone, waarmee hij Natural Born Killers, Nixon en U Turn maakte. Daarna ging hij vooral aan de slag voor prachtige Terrence Malick-films als The New World, The Tree of Life en Song to Song, terwijl hij ook al genomineerd werd voor McKay’s The Big Short. Met andere woorden: best een topper!
Final credits
Ja, jammer dat deze film niet meer Oscars won (niks ten nadele van de andere winnaars hoor, buiten Bohemian Rhapsody dan ;)), want zoals je hierboven hebt kunnen lezen, vind ik dat iedereen deze film eigenlijk moet zien. Maar ja, er zijn natuurlijk tal van mensen die politieke films maar saai vinden, maar daardoor in mijn ogen dus ook niet altijd door hebben hoe makkelijk ze zich voor talloze karretjes laten spannen. Deze film geeft op heerlijk toegankelijke wijze inzicht in een politieke speler, wiens acties nog altijd ontzettend voelbaar zijn. Het is niet voor niets dat Cheney vaak werd genoemd in de documentaires Why We Fight en Iraq for Sale: The War Profiteers, waarin op eng-cynische wijze getoond wordt hoe goed er geld verdiend wordt aan Amerikaanse oorlogen. En dan vooral door de bedrijven waar Cheney nauwe banden mee heeft (en/of CEO van was)…