Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker (2019)
The Rise of Skywalker is de langverwachte afsluiter van het trio Star Wars-trilogieën en sluit ‘het verhaal’ op vermakelijke wijze en behoorlijk ‘vol’ af. Dus ik verwacht dat veel fans wel (net?) voldoende krijgen, al begrijp ik – twee dagen na het zien van deze film in een marathon – ook wel waarom veel mensen nogal kritiek hebben. Zo creëert een behoorlijk uit de lucht vallend plot-device meer vragen, dan dat het een bevredigend antwoord is op iets wat elke fan van Rey zich al ruim twee films afvraagt.
Al kom ik dan ook direct bij de grootste kracht van deze derde trilogie: Daisy Ridley en ook Adam Driver zijn wel geweldige casting-keuzes gebleken. Daarnaast blijf ik fan van de manier waarop de menselijke dualiteit in deze films gevangen wordt, en viel het me op dat The Rise of Skywalker veel meer humor bevat dan de vorige twee ‘afleveringen’. Al moet ik eerlijk toegeven: ik ben momenteel wel enthousiaster over The Mandalorian (die serie met ‘baby Yoda’), dan over deze saga-afsluiter…
Het verhaal
Omdat ik ‘m in een marathon zag, kreeg ik in ongeveer zes uur de perfect informatieve aanloop naar de over het scherm bewegende begin-credits, waarin ineens de naam van de toch overleden keizer Palpatine voorbijkomt. Want naast de noodoproep die generaal Leia Organa (Carrie Fisher) aan het eind van The Last Jedi heeft uitgezonden, blijkt ook Palpatine een bericht verzonden te hebben. Iets waar de toch net-niet-naar-de-goede-kant-overgestapte Kylo Ren (Driver) wat chagrijnig van wordt, want na de dood van Snoke dacht hij toch wel echt de baas te zijn. Dat hij – ondanks Palpatine’s ogenschijnlijk ongelimiteerde kracht/macht/Force – hem recht in z’n gezicht zegt dat ie hem gaat doden, is deels overmoed, deels niet zo geweldig geschreven. Maar gelukkig voor Ren staat Palpatine – met z’n (terecht?) hoogmoedige arrogantie – daarboven, en geeft Ren de opdracht om Rey nou toch eindelijk eens aan hem ‘voor te stellen’.
In de ‘good guys’-verhaallijn zijn onze helden ook weer op pad gegaan, zoekende naar vele plot-devices, dat eigenlijk niets meer dan een backdrop is bij Reys zoektocht naar wie ze is, waarom ze die telepathische connectie met Ren/Ben heeft, hoe enorm krachtig haar Force is, en wat haar relatie tot de Skywalkers nu écht is. Dat brengt onze helden op talloze prachtige plekken, geeft Leia een laatste kans om haar Jedi-krachten stevig in te zetten, en is ook een manier om onze helden talloze ‘klassiekere’ helden tegen te komen. Zoals ene Lando Calrissian (Billy Dee Williams!). En richting het einde komt er een bijna letterlijk spelletje ‘stemmen raden’ voorbij, wat als soort afrondende scène dienst doet. Een afronding, die mij eerlijk gezegd minder deed dan ik hoopte, en die mij dus ook met een glimlach deed denken aan die The Mandalorian-serie…
Deus ex-machina + nostalgie
Ik merk weer, dat het schrijven van deze recensie ervoor zorgt dat ik m’n kritiekpunten dus ineens veel duidelijker voel. Want waar ik ook een best fijn nostalgisch gevoel krijg bij de noodzakelijke ‘ouderwetse’ science in de Star Wars-films – de werelden in dit saga zijn verzonnen in een tijd dat er bijvoorbeeld nog geen GPS en GSM waren, wat het achtervolgen van karakters een stuk lastiger maakt – daar werd mijn bereidwilligheid me hier niet op te focussen door de film zélf ondermijnd. Op een gegeven moment worden er namelijk een aantal camera’s kapotgeschoten, zodat onze helden ongezien door een gang kunnen trekken. Maar waren dat niet de eerste camera’s ever in de Star Wars-wereld? Maar als er dan camera’s zijn, waarom dan geen satellieten en andere modernere technologieën? Bijvoorbeeld nanotechnologie die problemen aan een ruimteschip vrijwel instant herstelt. Dat zou ik als schrijver best een goede vondst vinden, dat je je protagonist nooit langs een ‘garage’ hoeft te sturen omdat er iets kapot is…
Natuurlijk staat dat mooie Latijn niet voor niets in de kop van deze alinea, want – SPOILER ALERT – is dat hele gedoe met Palpatine en z’n kleindochter niet een vrij ‘goedkope’ oplossing om één van de meest interessante Star Wars-vragen toch vrij simpel en/of onbevredigend op te lossen? Of mis ik daar iets in, en is dat een geniale zet? Voor mij voelt het als iets dat dus te simpel uit de lucht is komen vallen, alsof iets ‘goddelijks’ (vandaar die “Deus“) totaal onverwacht heeft ingegrepen om het verhaal zonder enige onderbouwing een richting in te kunnen sturen, omdat het uit de acties/opvattingen van onze helden nergens logisch kon worden ingepast – EINDE SPOILER ALERT.
Cast & crew
Terwijl er toch meer dan genoeg helden voorbijkomen, die allen hun eigen motivaties zouden kunnen hebben. Nu wordt dat eigenlijk enkel gefocust in Rey en Ben/Ren, en dat werkt ook zeker wel hoor, maar The Rise of Skywalker bevat niet zo’n ‘herkenbaar wauw’-moment als The Last Jedi voor mij wel had. Al blijf ik dus, zoals ik reeds aangaf, in die strijd (en letterlijke ‘keuzemogelijkheid’) tussen Goed en Kwaad wel een ‘connectie’ voelen met de makers, omdat ze zich een paar van dezelfde vragen stellen als ik. Maar dat werkt dus vooral, omdat Ridley én Driver misschien wel over-gekwalificeerd zijn voor hun rollen. Natuurlijk is dat evident bij Driver, die de afgelopen jaren z’n grote talent al liet zien in Midnight Special, Paterson, BlacKkKlansman, The Man Who Killed Don Quixote, The Dead Don’t Die en nog recentelijker schijnbaar in Marriage Story, die in m’n huidige top 3-films staat die ik dit jaar nog móet zien. Ridley ken ik enkel nog uit deze SW-trilogie (heb die Brannagh-versie van Murder on the Orient Express nooit gezien), maar daarin toont ze dus ook een acteergemak en/of -zelfvertrouwen dat gewoon meer dan goed werkt.
De aanloop van de productie was overigens totaal niet vlekkeloos. Eerst zou Colin – Safety Not Guaranteed, Jurassic World – Trevorrow de film schrijven (samen met vaste scenario-partner Derek – Kong: Skull Island – Connolly) en regisseren, maar nadat de producenten niet tevreden waren en rewrites van het script ook niet afdoende waren, besloten ze met creative differences uit elkaar te gaan. J.J. Abrams mocht z’n werk aan The Force Awakens herhalen, herschreef alles weer met Chris – Argo, Batman v Superman, Justice League – Terrio, en ik vrees dus dat ze eerdergenoemde deus ex-machine iets te makkelijk en/of onder tijdsdruk hebben verzonnen. De première werd namelijk al met een half jaar verlaat tot december 2019, en ik verwacht dat de producenten allang blij waren met de vele ‘afgeronde’ verhaallijntjes in hun scenario, die dus waarschijnlijk iedere fan wel ietwat tevreden stellen…
Final credits
Maar ik vraag me dus af, hoe deze film uiteindelijk de geschiedenisboeken in zal gaan. Ik vind het lastig om mijn beleving van die marathon – die echt heerlijk was – los te zien van mijn beleving van The Rise of Skywalker, want waar ik The Force Awakens en The Last Jedi dus voor de tweede (of derde) keer zag en daarin dingen ‘herkende’, daar leek deze laatste toch net wat minder indruk op mij te maken. Of dat komt doordat ik zelf ook al aardig gaar was, na het zien van zes uur Star Wars, dat verwacht ik eigenlijk niet (ik zit wel vaker de hele dag in de bioscoop), want gedurende het schrijven van bovenstaande kwam ik er dus achter, dat ik niet zó onder de indruk was. Een vriendin (en super-fan) voelde zich na afloop wat down, omdat het nu klaar is (en ze meer wilde), maar ik merkte direct op, dat ik momenteel net zo hard (en dus mogelijk wel harder) aan het genieten ben van talloze top-series, zoals Mr. Robot (seizoen 4), Watchmen (!!) en, zoals ik al zei: The Mandalorian.
Want stiekem lijkt die serie (van o.a. Jon Favreau) zich minder op humor en ‘rondmaken’ te focussen, maar meer op dat mysterieuze en avontuurlijk frisse, waarmee die eerste Star Wars-films in de jaren 70 zulke hoge en opzienbarende ogen gooiden…