Ip Man 4: The Finale (2019)
Mede doordat ik aardig genoot van de eerste drie delen van Ip Man, een biografie-franchise over de voormalig Wing Chun-trainer van Bruce Lee, ging ik vol goede moed ook deze ‘finale’-film in. Juist ook omdat ik m’n reguliere afkeer tegen franchises bij de eerdere delen niet voelde, en omdat vooral Donnie Yen de hoofdrol gewoon erg sober en (ogenschijnlijk) authentiek neerzet. Maar nu dit vierde en laatste deel ineens grotendeels gezet is in San Francisco, en er dus tal van bijna parodie-achtig slecht acterende Engelstalige acteurs opdraven (iets wat martial arts-fans mogelijk direct herkennen), moest ik mezelf er serieus toe zetten om de film af te kijken…
Het verhaal
Meester Ip (Yen) is op leeftijd aan het raken, en na een ernstige mededeling van z’n dokter is het hem nóg duidelijker: hij moet de toekomst van z’n zoon Ming (Jim Liu) veiligstellen. Dus hij besluit te doen wat veel Chinese ouders in die tijd schijnbaar deden: hij gaat op zoek naar een goede school in de Verenigde Staten. Specifieker: in San Francisco, waar vanwege de eerdere spoorwegaanleghulp om het Westen van de VS toegankelijk te maken al een zeer grote Chinese gemeenschap woont. Daarvoor heeft ie wel de hulp nodig van de Chinese Consolidated Benevolent Association. Maar tijdens zijn meeting met de Chinees-Amerikaanse kung fu-meesters aldaar, komt hij er al snel achter dat het populariseren van kung fu – door Ips beroemdste voormalige student Bruce – wat tegen het zere culturele Chinese been is.
Gedurende de rest van de film wordt een namelijk nogal simplistisch beeld van het racisme richting Chinezen in de VS getoond, waardoor je ook wel begrijpt waar die eerdergenoemde weerstand vandaan komt. En nu wil ik dat racisme totaal niet bagatelliseren hoor – juist niet, hoe simplistisch het ook getoond wordt, ik werd er aardig snel best kwaad over – maar de over-simplificering, in combinatie met het erbarmelijk overkomende acteren in het Engels, trok me wel totaal uit het verhaal. Terwijl dat verhaal echt wel een sterk en goed slotstuk verdient…
Lost in translation..?
Of acteernuances meestal verloren gaan als Aziatische regisseurs ineens iets Engelstaligs moeten maken, dat is misschien wat te makkelijk. En omdat juist ook Amerikaanse arrogantie een thema is in de film, begrijp ik wel dat regisseur Wilson Yip wat terughoudend was om een Amerikaanse co-regisseur (en co-scenarist) in de arm te nemen, maar damn; had dat gedaan..! Ik vrees echt, dat dit uiteindelijk toch mooie eerbetoon velen onbedoeld tot lachen zal brengen, en dan verdwijnt elke mogelijkheid op een serieuze beleving van deze film. Ondanks dat de getoonde gevechten nog altijd best bovengemiddeld vet zijn hoor, en ook de brede variatie in Chinese martial arts aardig aan bod komt. Vraag me alleen af of de dochter van Bruce Lee nu wel tevreden is het met hoe haar vader wordt neergezet – iets waar ze bij Tarantino’s Once Upon a Time in … Hollywood nogal moeite mee had – want hij komt hier bijna net zo arrogant over. Of zou ze vooral pissig zijn geweest op Tarantino, omdat haar vader in QT’s film nogal op z’n donder krijgt van Brad Pitt, een Amerikaan..?
Niet dat ik me in die ‘culturele strijd’ wil wagen met iets dat op een mening lijkt hoor, want daarvoor staat dat veel te ver van mijn veilige westerse bedje, maar het maakt me wel benieuwd…
Cast & crew
In deel 3 draafde Mike Tyson al op als ‘acteur’, en natuurlijk kwam dat qua acteren ook tenenkrommend slecht over, maar hey: dat was Mike Tyson. Maar zouden ze voor de Engelstalige rollen wel bewust de slechtste acteurs gecast hebben, juist om ‘ons westerlingen’ nog makkelijker als lomperiken neer te kunnen zetten? Want Scott Adkins, die hier een racistische sergeant neerzet die toevallig keihard kan slaan en schoppen, was dan ook wel ooit te zien in Doctor Strange, maar mogelijk is zijn hoofdrol in Hard Target 2 (inderdaad: die Jean-Claude Van Damme-film uit 1993 heeft nog een vervolg gekregen, zonder JCVD) wat exemplarischer voor z’n acteerkwaliteiten. En mogelijk mixen de Aziatische en westerse filmcultuur gewoon ook niet zo goed? Als ik denk aan de acteur die Ip Mans vriend Bob speelt, dan denk ik ook: “Oh ja, in Aziatische films wordt vaak best wat overdreven knulligheid neergezet, wat voor mij best werkt, maar hoe zou dat zijn, als zo’n rol in een Amerikaanse film wordt neergezet..?”
Regisseur Yip en Donnie Yen werken overigens al best lang samen, en ik weet niet wie van de twee het voortouw heeft genomen in het vertellen van Ip Mans levensverhaal. Yen is sinds deel 3 overigens ook internationaal een stuk bekender geworden, door z’n rol in het Star Wars-verhaal Rogue One. ‘Binnenkort’ is hij ook te zien in de live-action versie van Mulan, maar hoe die uitgebracht gaat worden nu, beats me…
Final credits
Tja, films aanraden ten tijde van corona is sowieso anders. Zoals ik in m’n recensie van The Last Black Man in San Francisco al aangaf: die had ik mogelijk beter kunnen kijken met minder aan m’n hoofd. En zo’n Ip Man-film is natuurlijk wel heerlijk knokken-escapisme, en dat zal voor menigeen nu meer dan welkom zijn.
Maar als je dit allemaal buiten beschouwing laat, dan biedt Ip Man 4 helemaal aan het einde wel een mooie afsluiter van deze franchise, maar daarvoor moet je dus wel door een shitload aan slecht acteren heen. Hoezeer ik dat ook probeer te nuanceren/relativeren met die Lost in translation-alinea hierboven. En dan zal ik die Amerikaans nationalistische reacties IMDb maar niet becommentariëren, die deze film helemaal afzeiken omdat er een te eerlijk beeld van de Amerikaanse arrogantie wordt neergezet. Mijn probleem daarmee zit ‘m enkel in de over-simplificatie (niet in de inhoud), waardoor ie van mij de plank wat misslaat…