Corpus Christi (2019)
Creatief gevonden contrasten kunnen je filmbeleving behoorlijk verhogen (de mijne wel althans). Zoals het contrast tussen een veroordeeld crimineel en een priester, of tussen een ongedefinieerd grijs Pools dorpje en een levendig/heftig onderwerp, tussen opportunisme en de zoektocht naar verlossing. Deze contrasten maken van het Oscargenomineerde Corpus Christi (of Boze Cialo, in het originele Pools) zo’n fijn originele film, waarbij het wat lastig was om een genre te ‘kiezen’. Maar omdat de film uiteindelijk ook een grijsheid behandelt, waar de meeste dorpsbewoners maar lastig mee om kunnen gaan, is “drama” sowieso passend. Zeker ook vanwege de heerlijke eerlijkheid en/of zelfkennis die door de geweldig acterende Bartosz Bielenia tentoon wordt gespreid…
Het verhaal
Daniel (Bielenia) zit in de (jeugd?)gevangenis voor doodslag. Bij een ruzie heeft hij iemand per ongeluk zo hard geslagen, dat deze persoon nooit meer opstond. Inmiddels is Daniel – die in de gevangenis een zeer enthousiaste misdienaar is – rijp voor vervroegde vrijlating, maar dan moet hij wel aan de slag bij een zagerij ergens op het Poolse platteland. Want zijn droom, om naar het seminarie te gaan om tot priester opgeleid te worden, zal met zijn criminele achtergrond nooit werkelijkheid kunnen worden.
Maar die zagerij, daar heeft Daniel niet direct zin in. Als hij de kerkklokken van het nabijgelegen dorpje hoort luiden, besluit hij dan ook eerst die kerk te bezoeken. Daar ontmoet hij de ietwat recalcitrante Eliza (Eliza Rycembel), en voordat hij het weet, floept ie eruit dat hij een jonge priester is die het land rondreist om kerken te bezoeken. Niet veel later zit ie aan tafel bij de plaatselijke pastoor, die toevallig net een medische behandeling moet ondergaan. Daniel wordt gevraagd om een paar dagen voor hem in te vallen, en aangezien Daniel genoeg missen heeft bijgewoond in de gevangenis, kent ie de hele liturgie wel uit z’n hoofd. Maar het zijn vooral z’n (persoonlijke) preken en de manier waarop hij omgaat met een heftig trauma, waar het dorp nog mee moet zien te dealen, waardoor hij nogal opvalt, maar uiteindelijk ook behoorlijk inspirerend blijkt. Al is de lokale burgemeester (die toevallig ook eigenaar van eerdergenoemde zagerij is) niet zo gediend van een maatschappelijk té betrokken pastoor…
Verlossing achter het altaar
Zoals ik al zei: Corpus Christi valt niet echt in een hokje te plaatsen, want eigenlijk is het een opportunistisch verlossingsdrama, gezet achter een altaar. En natuurlijk denkt de getrainde arthouse-kijker dan ook vrij snel aan Anders Thomas Jensens Adam’s Apples (volgens mij was dat mijn ‘kennismaking’ met Mads Mikkelsen?) uit 2005. En daar moest ik ook direct aan denken. Overigens niet direct vanwege het lichtelijk vergelijkbare onderwerp, maar vooral vanwege de sfeer. Al is in Corpus Christi degene die verlossing zoekt de ‘priester’ zelf (in Adam’s Apples was dat een neonazi), die echter ook de dorpelingen helpt om vooruit te komen. Juist door z’n eigen heftige ervaringen te verwerken in z’n preken, waarin hij steeds eerlijker wordt (en vooral: wil worden) over z’n dubieuze achtergrond. Alsof hij als priester zelf z’n zonden wil opbiechten…
Ik las ergens dat het in Polen overigens best veel voorkomt, dat mensen zich voordoen als priester, terwijl ze dat niet zijn. Toch een vrij directe manier om snel iets van status te verwerven, want zoals je in de openingsscène in de gevangeniskerk al ziet: het geloof zit in de Poolse maatschappij nog wel wat steviger verankerd dan hier. Al kom ik dan ook direct bij m’n enige echte kritiekpunt op deze film: dat kan toch nooit een jeugdgevangenis zijn geweest? Of ziet de Poolse jeugd er echt uit als mannen van 30?
Crew & cast
Slechts een klein kritiekpuntje hoor, wat mogelijk ook nog een ‘lost in translation‘-ding kan zijn. Regisseur Jan Komasa was mij nog totaal onbekend, maar hij heeft met films als Suicide Room en documentaires als Warsaw Uprising en Ode to Joy al aardig wat internationale prijzen gewonnen. Als zoon van een TV-producente en een theateracteur/-professor, lijkt het vak hem met de paplepel ingegoten. Zo zag hij op de set van Schindler’s List (waarin z’n vader een bijrolletje had) hoe Spielberg te werk ging, en vanaf dat moment wist ie wat ie met z’n leven wilde gaan doen. En daarin is hij dus aardig succesvol. Met z’n laatste film – The Hater – won ie afgelopen jaar de prijs voor Best Narrative Feature op Robert De Niro’s Tribeca Film Festival. Bij zowel The Hater als Corpus Christi werkte hij overigens samen met scenarist Mateusz Pacewicz.
Zoals ik reeds meldde: Bartosz Bielenia speelde de hoofdrol behoorlijk geweldig. Van de veertien ‘beste acteur’-nominaties voor deze rol verzilverde hij er maar liefst dertien (van Berlijn tot Chicago, en van Stockholm tot Palm Springs), maar dit is dan ook wel een droomrol voor iedere acteur, denk ik. Van schuchtere gevangene tot inspirerende, opportunistische priester, die met een doel toch wat minder schuchter blijkt. Daarnaast zie je Komasa’s regietalent ook doorsijpelen in zo’n beetje elk karakter in de film, want sommige scènes voelen zelfs wat documentaire-achtig aan, zo authentiek komen de acteurs over…
Final credits
Yes, ik was initieel wat terughoudend om deze te kijken (misschien wel vanwege die wat ‘grijze’, Poolse sfeer), maar Corpus Christi barst van de levendigheid, mooie thema’s en ook aardig wat alcohol. Ik keek ‘m wel wat gehaast, want vermoedde al dat ie zo goed was, dat ik ‘m nog in m’n top 15-lijstje van 2020 zou moeten plaatsen (wat dus ook gebeurde).
Prijs je gelukkig, als je niet zo dwangmatig bent als ik op dit vlak. Corpus Christi is namelijk een redelijk ’tijdloze’ film, die op een grauwe januari-avond net zo goed zal zijn, als wanneer je hem op een zwoele zomerdag zou kijken. Met andere woorden: kies een goed en/of ontspannen moment uit, en geniet met volle teugen van dit Poolse pareltje…