Colectiv (a.k.a. Collective – 2019)
Het is bijna letterlijk ongelooflijk wat er in deze Oscargenomineerde documentaire allemaal aan de kaak gesteld wordt. En ook te zien is, want de inkijk die schrijver, regisseur, cameraman én producer Alexander Nanau ons als kijkers geeft, maakt dat de film bijna aanvoelt als een gescripte misdaad-thriller.
Wat waarschijnlijk ook de reden is, dat deze film (na Honeyland vorig jaar!) niet alleen als documentaire genomineerd is, maar ook als Beste Internationale Film…
Het verhaal
In oktober 2015 breekt in de titulaire nachtclub in Boekarest, Roemenië een heftige brand uit, tijdens een optreden van metalband Goodbye to Gravity. Vier van de vijf bandleden kwamen hierbij om, terwijl in totaal 27 mensen direct omkwamen bij die brand. Deze documentaire focust zich echter vooral op de lomp-corrupte redenen waarom naderhand nog 37 gewonden zijn omgekomen in diverse Roemeense ziekenhuizen. Waarbij langzaam duidelijk wordt hoe ontzettend corrupt niet alleen het Roemeense gezondheidszorgsysteem was/is, maar ook hoe de grootste politieke partij van het land daar actief aan bijdroeg…
Waarbij ik hoop dat die verleden tijd (“bijdroeg”) juist is, want het einde van de docu is ook weer gruwelijk cynisch, en dat is zelfs een eufemisme.
Maar qua verhaal volgen we dus een team onderzoeksjournalisten (van een sportkrant, nota bene!) onder leiding van Catalin Tolontan, dat vrij snel ontdekt dat de claim van de Roemeense overheid – dat hun ziekenhuizen het echt wel aankunnen – totale bullshit is. Inmiddels gesterkt door de vele straatprotesten stapt het kabinet op, zeker nadat duidelijk is geworden dat het bedrijf, dat ontsmettingsmiddelen levert aan ziekenhuizen, dat ontsmettingsmiddel verdund (tot 10%). Dan is het ‘wachten’ op de gruwelijke gore beelden van brandslachtoffers, van wie de wonden vol met maden (!) zitten, terwijl ze dus in een niet goed ontsmet ziekenhuis liggen.
En dan wordt de documentaire nóg indrukwekkender, als de inmiddels nieuwe minister van volksgezondheid (Vlad Voiculescu) zelf op onderzoek uit gaat en wij als kijkers ook hem en z’n team van ontzettend dichtbij kunnen volgen…
Overweldigend
De grootste kracht van deze documentaire – dat ie zó vol zit met feiten en lompheden – was ‘helaas’ ook de reden dat ik ‘m in een aantal stappen moest kijken (jij kunt ‘m zien op Picl (tot 17 juni 2021) of Cinetree). Nu is dat natuurlijk een verkapt compliment, maar ik was wat te vermoeid om ‘m in één ruk uit te zitten. Mogelijk dat de impact nóg groter zou zijn, als me dat wel was gelukt, maar als ik dan terugdenk aan vooral het eindshot, bekruipt me weer een cynisch gevoel dat niet echt bevorderlijk is voor m’n normaliter optimistische levenshouding: damn..!
Natuurlijk zorgt zo’n groot onrecht ook dat het werk van de onderzoeksjournalisten nóg indrukwekkender wordt. Want zeker na de dood/moord/zelfmoord van de directeur van dat ‘ontsmettingsmiddel-verdun-bedrijf’ voel je ook dat degenen die profiteren van al die corruptie zeker niet ongevaarlijk zijn. Koppel dat aan populistische tv-optredens van Trump-/Baudetski-achtige types, en je voelt wel waarom The Washington Post de oneliner “You Won’t See a More Relevant Movie About Modern-day America” gebruikte om de bredere importantie te tonen. Want dit gebeurt dus waarschijnlijk overal ter wereld, als je de markt écht vrij laat…
Final credits
Waarschijnlijk is die dubbele Oscarnominatie al genoeg reden voor velen om deze documentaire te kijken. Mocht je nog meer redenen nodig hebben, dan kun je bovenstaande trailer bekijken, waarvan ik zojuist wederom kippenvel kreeg.
Het is overigens sowieso een prachtig documentaire-jaar, als je het lijstje genomineerden bekijkt. Crip Camp raakte me behoorlijk diep (maar met ook een grote glimlach), net als Time. Nu moet ik The Mole Agent nog zien, maar ook die lijkt nogal ‘stevig’ te zijn. En dan zou het bijna stom/lullig/kop-in-het-zand-stekend aanvoelen, als die toch wat simpele feelgood-docu My Octopus Teacher er dadelijk met dat gouden beeldje vandoor gaat…