Stillwater (2021)
Na het zien van de poster van Stillwater – met een über-redneck‘erige Matt Damon – had ik helemaal niet zoveel zin in deze film. Maar dat was voordat ik goede verhalen hoorde én wist dat ie van Tom – The Visitor, The Station Agent, Spotlight – McCarthy (en de scenarist van een paar Franse topfilms) was. Plus: het verhaal speelt zich grotendeels af in Marseille, waarmee die all-Americanness ineens ook een extra genuanceerde laag kreeg (die je van McCarthy natuurlijk altijd mag verwachten).
En ook al veranderde de toon richting het einde bijna teveel richting zo’n ‘Liam Neeson zoekt z’n dochter’-film, redde het niet zwart-witte einde de film voor mij vrij makkelijk.
Het verhaal
Bill Baker (Damon) is zo’n basketbalpet dragende, pick-up rijdende Oklahomian die vooral met z’n handen werkt (denk de bouw, olieraffinaderijen, e.d.). We merken al snel dat hij weduwnaar is, en z’n dochter naar een universiteit in Europa is vertrokken. Ogenschijnlijk niet de meest logische keuze van deze Allison (Abigail Breslin), maar langzaam komen we erachter dat ze bij haar vader en oma Sharon (Deanna – The Visit – Dunagan) mogelijk niet genoeg vrijheid voelde. Ook niet om te ontdekken wie ze echt is.
Als pa Bill echter naar Marseille vliegt, blijkt namelijk de losse basering op het Amanda-Knox-in-Italië-verhaal: Allison is namelijk veroordeeld voor de dood van haar vriendin Lina, die met messteken om het leven is gebracht in haar appartement. Als liefhebbende, rouwende maar vooral schuldbewuste vader gelooft Bill natuurlijk alles wat z’n dochter zegt, en als een nieuwe mogelijke lead in wie de moord daadwerkelijk heeft gepleegd door de Franse justitie wordt weggewoven, besluit Bill zelf op onderzoek te gaan. Maar mede omdat z’n redneck‘erigheid natuurlijk totaal onpasselijk is in de banlieu van Marseille, gaat ie graag in op de hulp van tijdelijk buurvrouw Virginie (Camille – Killing Eve, House of Gucci – Cottin). Mede ook, omdat ie op haar schattige dochtertje Maya (Lilou Siauvaud) de liefde kan projecteren die zijn echte dochter zo vaak moest missen van hem…
Maar hoe ver ga je in het zoeken naar de waarheid?
Verrassend memorabel
Toen ik bij de begincredits het Focus Features-logo zag verschijnen, wist ik eigenlijk al: “Dit zou wel eens een betere film kunnen worden dan ik in m’n hoofd had…“, want Focus Features heeft mij volgens mij nog nooit teleurgesteld. Koppel dat aan McCarthy’s grootste kwaliteit: het vinden en tonen van menselijkheid in de kleinste acties, en je weet dat het daadwerkelijke plot nooit de primaire focus is. En dat ‘redt’ de film ook, want qua plot neigt de film dus wel af en toe wat uit de bocht te vliegen. Maar juist die fijnbesnaardheid van McCarthy zorgt ervoor dat ik bij ‘die momenten’ vooral dacht: “Oh nee Bill, ook al is dit het domste wat je mogelijk kunt doen, vernachel het nou niet..!“. Knap hoe je als kijker dus tóch mee blijft willen gaan met deze lomperik, en dat komt juist door hoe die kleine, menselijke momenten vooral Bills karakter zo goed neerzetten…
Cast
Natuurlijk is dat ook voor een groot deel de verdienste van Matt Damon, die voor deze rol een fout ringbaardje draagt (en aardig wat extra kilo’s?). De titel slaat ook net zo goed op zijn karakter – denk stille wateren hebben diepe gronden – als dat het op de plaatsnaam duidt, waar de familie Baker vandaan komt. Breslin herkende ik heel even niet, wat mogelijk ook wel past bij de inmiddels vijf jaar die ze van haar straf al heeft uitgezeten. Ze speelt haar rol wel goed, al is deze niet 100% bevredigend uitgewerkt. Het lijkt alsof er mogelijk ook een scène (of twee) is gesneuveld in de montagekamer, want er wordt naderhand totaal niet meer gesproken over één van haar meest radicale acties in de film.
De mooiste momenten van de film zijn echter die tussen Bill en z’n ‘surrogaat-dochtertje’ Maya (zie ook de still hierboven). Hij praat continu met z’n zware accent Engels tegen haar, en in haar Franse reacties lijkt ze hem te begrijpen, maar dat is niet direct op letterlijk niveau. Mooi om te zien hoe die twee langzaam naar elkaar toegroeien, wat ook weer spanning oproept richting z’n daadwerkelijke dochter. Maar de manier waarop daarmee omgegaan wordt, dat toont ook weer McCarthy’s grote inzicht in wat ons mens maakt…
Final credits
Ja, mogelijk niet de meest eenduidige recensie, maar dat zullen vaste lezers waarschijnlijk niet zo verwonderlijk vinden. Ik was aangenaam verrast, ondanks dat er plottechnisch wel een enkele teen wat kromgetrokken werd hiero. Maar uiteindelijk is het natuurlijk wel een film, en daarin mag je best wel wat risico lopen door af en toe iets te hard richting een bocht te rijden. Zeker als je zo zelfverzekerd het ‘stuur der menselijke subtiliteiten’ vasthoudt, als dat Tom McCarthy dat kan. Waarbij de schrijfhulp van Thomas Bidegain mogelijk ook wat aandacht verdient, want hij schreef eerder onder andere (mee aan) Jacques Audiards topfilms De rouille et d’os, Un prophète en The Sisters Brothers…