L’événement (a.k.a. Happening – 2021)
Direct na afloop van L’événement appte ik een (zwangere) vriendin van me met: “Volgens mij ken ik veel vrouwen – waaronder jij – die deze film niet zullen trekken. Zo f’ing confronterend is ie..!”
Een dag later vraag ik me echter af, of dat niet mijn mannelijke projectie is. Want kunnen vrouwen sowieso niet meer pijn aan dan mannen? Nee Thierry, Johan D., c.s., dit is geen zelfhaat of oikofobie, maar ervaring en/of eerlijkheid (probeer dát eens!).
Maar die sterkte is dus exact wat de hoofdrolspeelster in deze film – over een mogelijke abortus aan het begin van de jaren 60 in Frankrijk – toont. Ze moet namelijk enorm (en in haar eentje) krachtig zijn, grotendeels omdat ‘wij’ als maatschappij de natuur tot een oordelende god hebben verbasterd…
Het verhaal
Anne (Anamaria Vartolomei) studeert Letteren aan de universiteit in Angoulême, en geniet met haar vriendinnen Hélène (Luàna – Portrait de la jeune fille en feu – Bajrami) en Brigitte (Louise Orry-Diquéro) van de geneugten van het studentenleven. Ze gaan elke avond dansen, al wordt vooral Anne door een aantal puriteinse campusgenoten met argusogen gadegeslagen. Jaloezie speelt sowieso een stevige rol, en of ze nu jaloers zijn op Anne’s meer vrije opvattingen of haar studieresultaten: je ne sais pas.
Wat je als kijker echter wel snel weet, is dat Anne zwanger blijkt te zijn. Een enorme schok voor haar, want zwangere meiden kunnen niet afstuderen in die tijd. Of in elk geval niets anders worden dan huisvrouw (dus wat heeft afstuderen dan voor ‘nut’?). En om het probleem nog intenser te maken: zelfs haar dokter mag amper met haar praten over een mogelijke abortus, want iedereen die bij zoiets betrokken is, kan in die tijd de gevangenis indraaien.
Wat er ook voor zorgt, dat Anne er zo dus goed als volledig alleen voor komt te staan. Ten eerste durft ze het pas na weken te delen met haar beste vriendinnen, maar die vriendschap lijkt dan toch wat minder hecht. Als ze uiteindelijk wél hulp vindt via een vriend – die even eerder haar ‘vrijere natuur’ nog mega-lomp heeft proberen te misbruiken – staat ze voor een heftige beslissing. Waarbij ik me op verschillende manieren afvroeg, of ze het wel zou gaan overleven…
God vs. natuur
Ik kom zelf uit een behoorlijk katholiek nest, dus ik weet dat het verstandig is om zaken als abortus en euthanasie niet al te stevig met m’n ouders te bespreken. Maar waar ik vooral m’n moeder echt wel af en toe ‘mee’ kan krijgen in mijn niet-meer-door-god-of-kerk-bepaalde opvattingen hierover, speelt L’événement zich dus af in een tijd waarin zulke godvrezende opvattingen gewoon nog gemeengoed waren. Maar zoals je uit m’n intro-alinea al op kunt maken: ik ‘geloof’ in de natuur, waarin oordeel eigenlijk geen rol speelt. Omdat dit echter ook depressiviteit en/of cynisme kan veroorzaken, lijken onze voorouders ooit een ‘god’ verzonnen te hebben. Ook om zo beter om te kunnen gaan met zaken die we niet begrijpen. Maar waar we die onzekerheid ook zouden kunnen omarmen (“Ik snap er geen bal van” is een uitspraak die zó bevrijdend werkt (en je daarnaast verbindt met ieder mens, waar ook op aarde)), proberen we wél alles te begrijpen. En voor zaken die dan lastig worden, gaan/gingen we zo ver om ons een letterlijke ‘schepper’ te verbeelden, die delen van onze natuur ook nog eens veroordeelt. Precies zoals uiteindelijk één van de vriendinnen wél durft toe te geven. Dat de begeerte te groot werd. Maar ja, als je – net als ik – de natuur als ‘god’ ziet, dan is die begeerte dus ook ‘goddelijk’.
Cast & crew
Vartolomei speelt de hoofdrol echt prachtig. De film zit ontzettend dicht op haar huid, en we zien haar op haar mooist, lelijkst en angstigst. Dat ik zelfs “Dat ‘evenement’ uit de titel is toch geen zelfmoord hè?“-gedachtes kreeg, toont wel hoe sterk haar struggles overkomen. Wat extra knap lijkt, juist omdat de film nergens ‘makkelijk (of “mannelijk“?) gedramatiseerd’ is. Het wordt juist allemaal redelijk ingehouden verteld. Wat mogelijk ook wel de reden is, dat die vrij ‘grafische’ scènes nóg steviger binnenkomen?
Dat een subtiele ‘onder-je-huid’-film is geregisseerd door een vrouw, dat voelt ook meer dan logisch. Nu ken ik Audrey Diwans eerdere werk totaal niet (dit is ook pas haar twee regie-klus), al schreef ze wel mee aan het Tweedewereldoorlogactiedrama HHhH. -spoiler alert – L’événement is echter geschreven door Annie Ernaux, en dan blijkt dus ineens dat dit háár eigen verhaal is. Maar om die ‘zelfmoord-pleeg-spanning’ te voelen, moet je dit dus – net als ik – niet vooraf weten. Ernaux heeft overigens aardig wat boeken geschreven, dus dat geeft – zo achteraf bezien – wel een fijn ‘na-gevoel’ – einde spoiler alert.
Final credits
Ja, L’événement blijft goed hangen in m’n hoofd. Al is de film zeker niet foutloos hoor, als in: er zitten ook een paar scènes in die zijn toegevoegd vanuit een ietwat opzichtig ‘moet je kijken hoeveel lastiger het tóen was voor vrouwen‘-idee. Al (b)lijkt dat idee, met de huidige ontwikkelingen in bijvoorbeeld de ‘Taliban-Tea-Party-dominated‘ Verenigde Staten, binnenkort helaas toch minder waar (alhoewel die abortuspil schijnbaar veel fysiek leed voorkomt)..?
Alleen daarom al een must-see natuurlijk, zeker omdat de film ook zo subtiel is, dat het mogelijk een goed vertrekpunt is voor wél dat gesprek met conservatieve andersdenkenden…