Prey (2022)
Qua setting is Prey totaal losgetrokken van alle andere Predator-films, al zitten er wel genoeg ‘verplichte’ (en leuke) hints naar dat origineel met Arnold Schwarzenegger en Carl Weathers uit 1987. Maar waar dat een testosteron-bom was, waar het Amerikaanse military industrial complex waarschijnlijk een harde plasser van kreeg, daar geeft Dan – 10 Cloverfield Lane – Trachtenberg dat buitenaardse roofdier hier een plek in een feministisch native American coming-of-age-verhaal, met een geweldige nieuwe naam in de hoofdrol.
En dat levert dus misschien wel de beste film uit de franchise op (maar dus ook zo anders, dat vergelijken eigenlijk zinloos is), die met veel respect voor de Indiaanse* cultuur is gemaakt. Al lijkt daar juist ook mijn grootste (en enige?) kritiekpunt te liggen, want wordt daar niet iets teveel westerse prestatiedrift op geprojecteerd? Of deed/denkt mijn ego dat..?
Het verhaal
Naru (Amber – The Ice Road, Hell or High Water – Midthunder) is een jonge Comanche op de Great Plains in het Amerika van 1719. Het leven in harmonie met de natuur wordt nogal verstoord door de komst van die buitenaardse jager, al wordt die behoorlijk rustig geïntroduceerd in het verhaal. Naru komt namelijk pas achter het bestaan van “iets groots” als ze haar broer Taabe (Dakota Beavers) volgt, die op jacht is naar een poema, die één van hun stamleden zou hebben meegesleept. Op het moment dat ze dit stamlid terugvinden heeft Naru allang toch wel erg grote sporen van iets anders gevonden.
Daarnaast denkt ze eerder al de mythische Dondervogel gezien te hebben (wat het ruimteschip van ‘Predator’ blijkt te zijn), en dat voedt haar drang om écht op jacht te gaan. Ze wil namelijk graag ook het (mannelijke) overgangsritueel tot jager doorlopen, iets wat haar stoere broer wat weemoedig aankijkt, maar wat ‘natuurlijk’ niet kan voor een meisje, toch?
Uiteindelijk ontspint het verhaal zich natuurlijk zo, dat ze dat ritueel moet doorlopen, of ze nou wil of niet. En daar voel je ook de kracht van deze film: de ontzettend goed werkende en rustige opbouw naar een onvermijdelijke climax, terwijl onderweg authenticiteit (vrijwel) nergens in gevaar komt. Maar dat Naru uiteindelijk al haar intelligentie, waaronder kennis van medicinale planten, zal moeten aanwenden, dat is wel zeker…
Beste pre-/sequel..?
Regisseur Trachtenberg en scenarist Patrick Aison lijken hier raak te schieten, met hun wens om een film te maken over een “Comanche woman who goes against gender norms and traditions to become a warrior“, waarbij ze aardig wat gebruik gemaakt hebben van de kennis van één van de producenten van de film, zelf Comanche. Dus qua kleding, gebruiken, jachttechnieken en zo klopt het allemaal goed. En waarschijnlijk zullen die man-vrouw-rollen ook best authentiek zijn, maar toch kreeg ik wel een paar keer het gevoel, dat ze ‘onze’ westerse, overmatige prestatiedrift er toch iets teveel op geprojecteerd hebben. Mogelijk vooral in taalgebruik en intonatie overigens. Ik had dus dat volledige Comanche-audiospoor (dat Hulu schijnbaar aanbiedt, ik ‘zag’ het op Disney+ niet) best graag willen horen. Mogelijk had ik dan mijn gedachte – dat ik voor een Nederlander bovengemiddeld veel gelezen heb over native Americans en hun gebruiken, en dus ‘kan’ oordelen over authenticiteit – wel wat ingetrokken.
Maar gelukkig zat dat mij maar heel kort ietsjes in de weg, want de rest van m’n herinnering aan deze film blijft opvallend positief. Want net zoals in de film het buitenaardse gevaar meer context is, lees je daarover in deze recensie dus ook helemaal niet zoveel terug…
Cast & crew
Misschien komt dat wel vooral door de geweldige hoofdrolspeelster. Ik herkende haar niet uit Hell or High Water, en ik heb Liam Neesons The Ice Road niet gezien. Maar ze speelt niet alleen alles erg goed, ze lijkt ook bewust te genieten van haar 180-graden ‘omdraaiing’ van wat Schwarzenegger in het origineel uitstraalde. Natuurlijk kun je ook trachten daar tal van spirituele/new agey-interpretaties op los te laten (en ik verwacht dat je daar best een paar vette oneliners of zelfs een essay over kunt schrijven), maar de film lijkt in elk geval wel te hinten naar een wijsheid die in onze maatschappij voor een groot deel verloren lijkt. En dan werkt het wel, dat veel van de acteurs ook écht native American zijn (*ik ben me bewust van de eventuele gevoeligheid rondom het woord “indiaan”, iets dat Charles C. Mann in het voorwoord van zijn geweldige 1491: New Revelations Of the Americas Before Columbus bespreekt, en ook uitlegt waarom hij besloot dat woord wél te gebruiken). Waarbij ik bij de debuterende Dakota Beavers ook kort even dacht: “Probeer jij nou onbewust ook gewoon Amerikaans stoer/cool te zijn?” Maar mogelijk toont dat ook wel mijn preoccupatie met ‘het ego’, waarbij ik wel eens aansla als ik mensen teveel vanuit hun ego zie handelen, en ik – vanuit mijn mogelijk té romantische beeld van indianen – liever zie dat zij minder ‘last’ hebben van dat deel van onze psyche..?
Gelukkig lijken Trachtenberg en Aison niet over zulke ‘soms in de weg zittende’-hersenen te beschikken, want zij zijn gewoon aan de slag gegaan met een mooie film, die toevallig ook nog een door mij allang dood gewaande franchise weer vol nieuw leven inblazen. Ja, natuurlijk is het wel vet, als die buitenaardse dreiging ineens serieuze tegenstand heeft, maar eigenlijk is het nog vetter om te zien hoe een jonge meid eindelijk de erkenning krijgt, waar ze al zo lang naar verlangt.
Final credits
En dat redt de film met gemak, want het is natuurlijk totaal geen verrassing wat die Predator allemaal kan, dus daar zijn de verrassingsmogelijkheden wel aardig op. Door het nu juist in een mysterieuzere, meer mythische setting te plaatsen (het is geen Bone Tomahawk of The Northman hoor, waar ik nu aan moet denken), is Prey echter ineens minstens zo origineel als het origineel…
Daarnaast moest ik wel gniffelen bij het aanhalen van dé oneliner uit het origineel – “If it bleeds, it can be killed!” – en zit er ook zeker een scène onder de modder in (al loopt die niet af zoals jij nu waarschijnlijk verwacht). Ik merk nu overigens serieus, dat hoe meer ik typ, hoe enthousiaster ik wil worden. Terwijl ik me tijdens het kijken dus ook echt wel wat stoorde aan iets wat ik dacht dat projectie van de makers was (die coole prestatiedrift). Maar misschien was dat dus gewoon projectie van mezelf…