Beau is Afraid (2023)
“Holy bloody moly“, zo luidde m’n tweede aantekening na het zien van Ari – Hereditary, Midsommar – Asters nieuwste, met een geweldig acterende Joaquin – Joker, The Master – Phoenix. Beau is Afraid is namelijk met afstand de raarste film van het jaar (en ik zag Brandon Cronenbergs Infinity Pool ook al (recensie volgt nog)). Maar mogelijk dat jouw mind nu wel al schreeuwt: “Hey FILMOFIEL, wat was je eerste aantekening dan??”
Nou, ik zal niet direct alles prijsgeven, maar om je wel even een beeld te geven van deze film: denk O Brother, Where Art Thou meets Adaptation met de love-sfeer-baby van The Big Lebowski en The Curious Case of Benjamin Button, infused met ook wel wat horror-elementen…
Het verhaal
De titulaire Beau (Phoenix) is een 48-jarige kerel met enorm veel anxieties en andere (welvaarts-/) psychische problemen. Het verhaal lijkt in een zeer nabije dystopie gezet, maar mogelijk worden vooral zijn angsten juist direct als werkelijkheid om hem heen ‘gemanifesteerd’. Waarbij z’n therapeut (Stephen – Devs (tv), Dune: Part One – McKinley Henderson) hem ook wel behoorlijk pusht in bepaalde richtingen, waarbij hij opvallend directe vragen stelt. En dat terwijl Beau nogal wat mommy issues lijkt te hebben, die alleen maar groter worden als hij, vlak voor z’n vertrek naar het vliegtuig om haar (Patti – Frasier (tv), Summer of Sam – LuPone) te bezoeken, z’n huissleutels én reiskoffer kwijtraakt. Want zonder sleutels durft hij z’n appartement in die volledige wetteloze wijk natuurlijk niet te verlaten, en dan pakt ie per ongeluk ook nog één van z’n nieuwe medicijnen die hij 100% zeker MET WATER in moet nemen, als net blijkt dat z’n water is afgesloten…
Nee hoor, die Homeriaanse O Brother-vergelijking maakte ik niet vanwege een mogelijke ‘queeste’ naar een flesje water. Nee, Beau’s odyssee bestaat uit het op tijd bij z’n moeders huis komen, want na hun laatste telefoongesprek blijkt zij namelijk nogal gruwelijk overleden, en de rest van de familie en haar vrienden zitten op hem te wachten om haar eindelijk te kunnen begraven. Want om één of andere reden betekent in deze filmwereld dat elke minuut dat ze níet begraven is, dit een steeds groter wordende vernedering voor alles en iedereen is…
Ja, de wereld waarin Beau is Afraid is gezet is mogelijk nóg raarder dan Beau’s eigen psyche. Of komt die raarheid juist 100% overeen, en kijken we echt ruim 3 uur naar de binnenkant van een geestelijk nogal getroebleerd persoon..?
Koortsdromerige Oedipus?
Ja, daar haal ik al een tweede archetype uit de Griekse mythologie aan, want naast een bijna niet-aflatende terugreis, is juist die reis ook zo beladen vanwege een nogal opvallende relatie tussen Beau en z’n moeder. Een relatie die mogelijk al vanaf het begin gedoemd was, als je mag geloven wat er met Beau’s vader (en opa en overgrootvader) gebeurd zou zijn. Iets dat op hilarische wijze ook verklaart wat door een ‘arts’ benoemd wordt met een Latijnse term die ik niet terug-geGoogled krijg (iets over een opgezwollen balzak, maar wil m’n werklaptop eigenlijk niet ‘bevuilen’ met zulke zoektermen ;)). En dat soort scènes maakt van dit rare drama ook een (horror-)komedie, waarbij het sowieso vaak een goed teken voor een film is, als je niet zeker weet of je nu wél of niet mag lachen…
Maar mede door die moeder-zoon-thematiek verwacht ik wel dat Beau is Afraid een welkom onderwerp is in propedeusejaren filosofie, waarin de film in menig essay voorbij zou kunnen komen. En die zou ik dan ook best graag willen lezen, want volgens mij kunnen velen behoorlijk veel projecteren op deze paniek-koortsdroom van een film.
Cast & crew
Phoenix is misschien wel té goed in het spelen van psychisch niet al te stabiele personen. Waarmee ik bedoel dat zijn subtiliteiten mogelijk niet bij iedereen opvallen, juist omdat je van hem bijna zulke rollen verwacht. Want waar hij die labiliteit in Joker heerlijk over-the-top mocht laten gaan, daar zien we hier veel meer iemand die bij elke twijfel nóg onzekerder lijkt te worden, en daardoor ook weer vrij makkelijk te sturen is door kwaadwillenden. Waarbij die hele episode met Amy Ryan en Nathan Lane nóg cringy‘er aanvoelt, waarin Denis – Inglourious Basterds, The Program – Ménochets rol ergens ook heerlijk te spelen moet zijn geweest. Maar als ik dan aan zijn rol terugdenk, dan komen er nog meer verhaallijnen terug in m’n herinnering, en glimlach ik inmiddels hardop bij de gedachte hoe vet alles in elkaar zit. En dan heb ik dus Bill – Saturday Night Live (tv), Barry (tv) – Haders cameo-rolletje nog eens niet benoemd, of hoe Zoe – A Good Person, How It Ends – Lister-Jones wederom opvalt, en dat Parker Posey ook wel een behoorlijk coole rol speelt.
Waarbij het dus nogal een opgave lijkt te zijn geweest om niet alleen alles in één verhaal gegoten te krijgen, maar ook om dit daarna dan voor ruim 3 uur lang interessant te houden. Nu geef ik eerlijk toe dat ik wel af en toe de tijd voelde in de bioscoop, maar waar ik vooraf voor vreesde – dat zo’n film kijken op een stapavond en in een populaire bioscoop vooral tot ergernis leidt vanwege weglopers – dat kwam totaal niet uit. Waarbij Aster met Beau is Afraid dus ook wel z’n meest ‘grootse’ film maakt, want op dit moment schiet zelfs Charlie Kaufmans Synecdoche, New York door m’n hoofd heen. Al komt dat dus vooral vanwege het megalomane verhaal dat hij wil vertellen. Waarmee Aster ook aantoont hoe groot (het bereik van) zijn talent is, want na de meer klassieke gore (Hereditary) en folk-horror (Midsommar), komt ie nu met 100% psychologisch-surrealistische komedie-drama-horror. Waarin hij dus zoveel thema’s lijkt te hebben verwerkt, dat ik misschien uiteindelijk wel 6,5 of 9,75 uur ga investeren in deze film…
Final credits
Dat de film daarnaast ook een aardig stevige sneer geeft aan ‘onze’ cancel culture, dat maakt ‘m ook nog hipper/hedendaagser. Al moet je daarvoor wel wachten tot het eind. Waarin Aster overigens wel direct ook toont hoe ‘plat’ ons beoordelingssysteem is geworden, want elk uit z’n verband getrokken sound- of image-bite kan hierbij funest zijn. Iets dat door sommige (nieuwe) politieke partijen ook ontzettend gevaarlijk wordt misbruikt, if you ask me…
Maar laat me nu aan ’t eind van deze recensie niet (politiek) afdwalen. Ik wist dat Beau is Afraid waarschijnlijk een rare film zou gaan worden, maar wat ik kreeg overtrof m’n heerlijk avontuurlijke verwachtingen nog best wel. Met andere woorden: aanrader als je van films houdt die níet voor de makkelijke weg kiezen…