Americana (2023 – SXSW-viewing)
Americana is één van de opvallendere (en betere) films die ik in maart op het South by South-West-festival in Austin, Texas zag, in het bijzijn van zo’n beetje alle hoofdrolspelers en makers. Waardoor ik m’n beleving van dit indrukwekkende én vermakelijke debuut natuurlijk niet los kan zien van die setting, waarin regisseur Tony – Damnation (tv) – Tost scared shitless was om de film voor het eerst met een publiek te zien en hoofdrolspeler Paul – BlacKkKlansman, Richard Jewell, Black Bird (tv) – Walter Hauser me – de tweede keer dat ik hem tegenkwam in de zaal – onverwacht groette met “How you doin’ dude?”
Maar ondanks deze minder professionele introductie raad ik dit vooralsnog altijd niet uitgebrachte misdaad-komedie-drama vrijwel iedereen aan. Want ondanks bijvoorbeeld Ghost Dog– én Euphoria (tv)-referenties is Americana ook een heerlijk hedendaagse en wel wat jaloersmakende (en als drive-in-beleving aanvoelende) film geworden, waar types als Quentin Tarantino ook best enthousiast over zullen zijn…
Het verhaal
De ongeveer 10-jarige Cal (Gavin Maddox Bergman) loopt ogenschijnlijk doelloos door de woestenij rondom het huis waar hij met z’n moeder Mandy (Halsey!) woont. Een doelloosheid die perfect past bij de potentieloosheid van Mandy’s relatie met Dillon (Eric – X-Men: The Last Stand, Euphoria (tv) – Dane). Om één of andere reden (waarschijnlijk verveling?) heeft Cal echter besloten dat hij de reïncarnatie van de grote native American leider Sitting Bull is, iets dat hij zó serieus neemt, dat je daar als kijker wel in mee ‘wilt’ gaan…
Als kijker zijn we er dan al achter dat het verhaal niet geheel chronologisch verloopt. In de achterbak van Dillons auto bevindt zich namelijk een zogenaamd Ghost Shirt, een Indiaans relikwie dat voor de lokale stam – onder ‘leiding’ van Ghost Eye (Zahn – Bone Tomahawk, Bareskins (tv), Hawkeye (tv) – McClarnon) – van onschatbare waarde is, maar dat voor een paar rijke witte boeren vooral een pats-hebbeding is. Waar dus ook grof geld voor betaald kán worden.
En dat mogelijke geld is dan weer de trigger voor de drollerige Lefty Ledbetter (Walter Hauser, zie still hierboven) om in actie te komen, want hij wil zó graag een relatie, dat hij daar alles voor over heeft. Zeker nadat de stotterende serveerster Penny Jo (Sydney – Euphoria (tv), The White Lotus (tv), The Handmaid’s Tale (tv) – Sweeney!!) hem toch wel iets leuker lijkt te vinden dan hij durfde te hopen…
Scherp, kwetsbaar én cool
En dan heb ik de rol van Mandy’s familie nog eens niet besproken (denk maar zo: een film als Barbie zal daar letterlijk als het werk van de duivel gezien worden), en ook niet hoe groot m’n glimlach was toen ik Simon – Red Rocket – Rex’ karakter “Fuckface!” genoemd hoorde worden. Want ja: deze film zit vol kleinere verhaallijntjes die elkaar uiteindelijk natuurlijk allemaal wel raken. Waarbij er ook nog een geweldige, scherpe grap verwerkt zit inzake “cultural appropriation“, die enkel verzonnen kan worden door iemand die z’n voelsproeten fijn open minded hun werk laat doen in de hedendaagse cultuur. Want ondanks dat de makers Americana een soort neo-western noemden, gebruik ik “Tarantino” natuurlijk niet voor niets in m’n intro-alinea. De film is te ‘zelfverzekerd’ en authentiek om te zeggen dat Tost graag een Tarantino-film wilde maken, maar als je van genre mash-ups als die van Tarantino houdt, dan verwacht ik dat je ook wel van Americana zult genieten.
Cast & crew
Mede ook door het prachtig invoelende spel tussen vooral Sweeney en Walter Hauser. Sweeney is normaliter veel meer een ‘babe‘, maar speelt hier juist een onzekere meid die ontzettend graag countryzangeres wil worden (“What other music is there?“). Iets dat je van zo’n stotterende meid niet zo snel verwacht, en wat haar ook behoorlijk ‘kwetsbaar’ maakt in zo’n lompe, harde en/of boerse wereld. Walter Hauser speelt zulke zacht-kwetsbare rollen bijna altijd (daardoor kwam z’n karakter in Clint Eastwoods Richard Jewell juist in de problemen), dus het was niet alleen opvallend hoe vriendelijk open hij me spontaan groette, maar tijdens de Q&A na afloop van de première vertelden de andere acteurs ook hoe hij dé grote animator op de set was. Daarnaast was hij zeer blij verrast dat hij gevraagd werd voor deze (hoofd)rol, want hij heeft zelf ook wel door niet de standaard Hollywood-go-to-guy te zijn… Ik kende Halsey’s uiterlijk niet vóór deze film. Had haar naam wel eens gehoord vanwege haar zangcarrière, maar ik was hier toch behoorlijk onder de indruk van haar acteren. Vooral in combinatie met de wereld waaruit ze moest vluchten volledig geloofwaardig in haar rol, iets wat Simon Rex ook wederom toonde. Nu weet ik niet of hij iets anders kán spelen als zo’n hyper-enthousiaste en/of doorgesnoven hustler, maar ik vond het gaaf om herinnerd te worden aan z’n Red Rocket-rol.
Scenarist en regisseur Tost werkte hiervoor voornamelijk aan tv-series, dus dat zo’n speelfilmdebuut op zo’n geweldig festival hem zenuwachtig maakte, dat is misschien ook niet zo raar. Maar dat gaf hem natuurlijk wel direct wat ‘underdog-credits’ tijdens de Q&A na afloop (waar ook Paul Walter Hauser, Simon Rex en Zahn McClarnon aansloten, zoals je hierboven kunt zien; Sweeney was aan het filmen in Australië; Halsey kon door donderstorm een dag eerder niet landen in Austin (zie m’n 65-review)). En tijdens die Q&A vertelde Tost dus ook dat hij de openingsscène al een jaar in z’n hoofd had zitten, en van daaruit uiteindelijk het hele script is gaan schrijven.
Final credits
En dat leverde dus een debuut op waar ik nogal van onder de indruk was. Natuurlijk vanwege de setting waarin ik ‘m zag, maar dit is een film die ik graag onverwacht ergens tegen zou komen. Lang niet al m’n favoriete films kan ik ‘altijd’ opzetten, maar voor een film als Americana ben ik eigenlijk altijd wel in de mood. Misschien wel tekenend dat dit de film was, waar ik me tijdens SXSW het makkelijkst in liet meevoeren (en ik zag daar dus ook Problemista, John Wick: Chapter 4, Air en Self Reliance), en die me zelfs kort ook ontroerde…
Duidelijk gemaakt door iemand met ontzettend veel liefde voor film, wat het mogelijk nóg opmerkelijker maakt, dat er op IMDb nog altijd slechts 59 mensen een stem op deze film hebben uitgebracht. Wat betekent dat deze ook in Amerika nog niet uitgebracht is. Zouden ze nog wat festivals afwachten, of what the hell is going on here..?