Wonka (2023)
Okay, Wonka is dus een prachtige ode aan de verbeelding met een perfect gecaste Timothée Chalamet (en Sally Hawkins). En ondanks dat ik ze niet gezien heb, voel je volgens mij aan alles dat ie van de makers van de Paddington-films is. Met andere woorden: misschien wel een perfecte Kerst-feelgood-film, waar je – als niet-musical liefhebber als ik – gewoon om die ongeveer 20% aan gezongen exposé en dialogen heen moet kijken. Waarbij ik kort even de ‘fout’ maakte door me af te vragen of het zingen zelf ook een thematische en/of essentiële betekenis had (de ‘bad guys‘ in de film gebruiken muziek en zang namelijk om iemand te verleiden), of dat het puur erin gestopt is om te laten zien dat Chalamet gelijktijdig kan acteren, dansen én zingen..?
Het verhaal
Wonka is de origin story van één van de hoofdkarakters uit Roald Dahls Charlie en de Chocoladefabriek-verhaal. De film opent met de aankomst van een jonge Willy (Chalamet) in een niet-gedefinieerde Europese havenstad (gedurende de film zie je zowel Franse als Duitse namen op gebouwen en bewegwijzering). Via gezang leren we direct hoe groot zijn droom is om chocolatier te worden, maar omdat Wonka ook degelijk wel (licht) maatschappijkritisch is, mag hij als pleb natuurlijk niet zomaar een winkeltje starten. Daar zijn de powers that be namelijk nogal beducht voor. Daarom hebben de heren Slugworth (Paterson – Æon Flux, The Beach – Joseph), Prodnose (Matt – Little Britain (tv), Alice in Wonderland – Lucas) en Fickelgruber (Mathew Baynton) een kartel gevormd, waarbij ze ook de hulp van herbergier Mrs. Scrubbit (Olivia – The Favourite, The Lost Daughter – Coleman) veelvuldig inzetten.
Willy trapt namelijk in Mrs. Scrubbits val, en voordat ie het weet zit ie gevangen in een werkovereenkomst waar hij niet meer onderuit kan. Maar in die hoedanigheid ontmoet ie dus wel de wees Noodle (Calah – This is Us (tv), Kidding (tv) – Lane), accountant Abacus Crunch (Jim – Downton Abby (tv), Shakespeare in Love – Carter), de niet-pratende Lottie Bell (Rakhee – Sex Education (tv) – Thakrar), Piper Benz (Natasha – The White Lotus (tv) – Rothwell) en de nogal mislukte komiek Larry Chucklesworth (Rich – The Mighty Boosh (tv), Marriage Story – Fulcher). Samen vormen ze Willy’s fellowship of the ring, of wacht: “of the chocolaatje”.
Willy is namelijk niet alleen ook een goochelaar op het podium, maar hij weet vooral de meest wonderbaarlijke chocolaatjes te vervaardigen uit een ogenschijnlijk onschuldig klein koffertje en hoed waar Douwe Dabbert jaloers op zou zijn…
Lekker zoetige verleiding
Mogelijk doordat er in de eerste scène al wordt gezongen terwijl Willy met blote handen een overduidelijk ijskoud bevroren stalen bootmast zonder problemen vasthoudt, weet je als kijker meteen: “Okay, dit gaat een minder realistische kant op, dus laat ik dáár maar niet al te kritisch over zijn.” Maar dan moet de rest van de film dus weinig extra aanleiding geven tot kritisch zijn, want je moet daar wel in mee willen blijven gaan. En dat lukte mij dus zo goed, dat ik op een gegeven moment zelfs wel wat tranen over m’n wangen voelde rollen. Waardoor ik me dus ook vrij makkelijk kan voorstellen dat dát de reden is dat die Paddington-films zo goed gewaardeerd worden (Paddington 2 heeft een zeer positieve ‘rol’ in The Unbearable Weight of Massive Talent): de menselijkheid van ons fellowship, mooi contrasterend met de theatraal overdreven slechteriken. En toen zij ook begonnen te zingen, begon ik me dus af te vragen of ik een mogelijke reden voor het zingen in musicals nooit heb gezien, maar dat er dus wel degelijk een goede betekenis achter zou kunnen zitten. Thematisch gezien zou verleiden – het inzetten van entertainment – om mensen te misleiden (of om achter hun rug om dan makkelijker ‘foute’ dingen te kunnen doen) wel passend en interessant zijn, maar als ik dan de overige muzikale nummers terughaal in m’n hoofd, dan lijkt hier toch geen eenvoudige en/of eenduidige verklaring voor. Vooral de eerste keer dat Willy c.s. het nummer Scrub Scrub zingen voegt totaal niks toe aan het verhaal of de thematiek in de film, maar is enkel bedoeld om iets (te?) uitgebreid uit te leggen. Dus daar zit eerder iets oppervlakkigs dan iets ‘diepers’ achter, lijkt me. Al wil ik overigens niet enkel negatief zijn over dat musical-element hoor, want als ik terugdenk aan Hugh Grants Oompa-Loompa-liedje, begin ik meteen weer te glimlachen…
Cast & crew
Er is eigenlijk geen betere actrice om die magisch-realistische wereld van Wonka mee te duiden dan Sally Hawkins. Del Toro zette haar ook al licht-vergelijkbaar in in The Shape of Water, en hier speelt ze WIlly’s moeder die we vooral in geromantiseerde, dromerige perfectie-flashbacks zien. Waarin het indrukwekkend is om te zien hoe makkelijk zij die combinatie pijn-hoop uitstraalt. Chalamet is inmiddels misschien wel de grootste ster van dit moment, althans: de acteur met de meest veelzijdige uitstraling en mogelijkheden. En dat koppelt hij aan een soort onschuldigheid waardoor het nóg makkelijker meeleven is met hem. Wat dus de reden is dat ik hem perfect gecast vond. Toch knap hoe hij niet lang geleden nog volledig overtuigend een soort kannibaal speelde in Bones and All, hier alle sterren van de hemel zingt, en we ook nog in het interbellum van z’n epische twee Dune-rollen zitten. En dan laat ik die lowlife skater uit Don’t Look Up, die heerlijk overdreven debiele witte ‘rapper’ in een SNL-sketch of z’n kalverliefde-rol in Lady Bird nog maar even achterwege. Waarbij ik zojuist las dat ik hierboven Keegan-Michael Key, Rowan Atkinson en ook Hugh Grant eigenlijk nog helemaal niet genoemd heb. Waarbij vooral die eerste en laatste persoon meer tijd in de make-up dan op de set hebben doorgebracht, verwacht ik…
Regisseur Paul King maakte eerder dus Paddington en Paddington 2, waarbij hij de scenarist van dat tweede deel ook een rol gaf in Wonka. Simon Farnaby speelt namelijk zelf dierentuinbeveiliger Basil (met een heerlijke scène in silhouet), terwijl hij samen met King het scenario schreef. En waar ik normaliter mogelijk wat kritischer zou kunnen zijn op zo’n overduidelijke formule-film, ben ik bij Kerstfilms mogelijk net iets minder kritisch, of moet ik King toch nog veel meer complimenten geven dan ik reeds gedaan heb..?
Final credits
Want eigenlijk voelde alles aan Wonka ‘lekker’ aan. En dat dus – nogmaals – uit de vingers/mond van een niet-musical-liefhebber. Misschien dat dit wel de grote Kersthit van dit jaar gaat worden, want volgens mij vermaakt het hele gezin zich vrij makkelijk met deze film. De ‘strijd’ is absurd genoeg dat de overduidelijke doodsbedreigingen (continu redundant (en daarmee komisch) uitgelegd door Lucas’ karakter ;)) nooit te eng worden voor de kleintjes, terwijl de jongsten waarschijnlijk wel zullen genieten van de vele creatieve vondsten. Daarbij bevat het verhaal dus ook wel wat lichte maatschappijkritiek, waaruit een progressieve deugneus als Filmofiel zelfs wel wat ‘interessants’ kán halen. Daarnaast raakt het ook de antipathie voor het grootkapitaal en/of globalisering, dus ook volgers van populisten zullen best (betrokkenheid-bevorderend) getriggerd worden door die elementen in het verhaal.
Oftewel: misschien wel voor de hele familie..!