The Holdovers (2023)
Yes, gelukkig is de distributeur zo slim geweest om de releasedatum van deze mooie ‘dramedy‘ naar voren te halen, want één van mijn eerste gedachten bij de start van The Holdovers was: “Wauw, dit lijkt te beginnen als een fijne Kerstfilm!“. En wat bleek: dat bleek het ook te zijn, en zeker niet enkel omdat het verhaal zich afspeelt tijdens het titulaire ‘overblijven’ op privéschool Barton tijdens de Kerstdagen. Vooral vanwege de mooie menselijke boodschap, de meer dan gelaagde karakters en een vertelstijl die fijn ‘klassiek’ aanvoelt. Ik kreeg zelfs wat Dead Poets Society-vibes, maar dan wel met een behoorlijk depressieve docent (prachtig gespeeld door Paul Giamatti, waarbij z’n ogen een speciale vernoeming verdienen).
Of zoals m’n laatste aantekening na afloop: “Fijne coming–of-van-alles-verhaal, verteld vanuit meerdere personages…”
Het verhaal
Paul Hunham (Giamatti) is een ‘professor’ van de oude stempel op Barton, een sjieke privéschool ergens in de jaren 70 of 80 van de vorige eeuw. We hebben vrij snel door dat hij nogal op zichzelf is, dus ergens lijkt het ook niet verwonderlijk dat híj wordt aangewezen door de schooldirecteur om tijdens Kerst toezicht te houden op de overblijvende scholieren. Scholieren wiens rijke ouders te ver weg wonen of mogelijk net een nieuwe vrouw of man hebben en dus liever alleen iets gaan doen. Met andere woorden: ook rijkeluiskinderen kunnen zich eenzaam voelen. Hoe hard Hunham de jongens ook bewust wil maken van hun grote privileges. Een andere reden dat Hunham de lulligste docententaak van het jaar kreeg is dat hij de (domme) zoon van een belangrijke senator (en donateur van de school) níet over liet gaan, puur omdat hij daarvoor de punten niet haalde.
Hierdoor voel je waarschijnlijk direct al: “Ja, die vent heeft z’n hart wel op de goede plek, en waarschijnlijk houdt ie zo stevig vast aan ouderwetse regels over academische discipline, omdat hij zelf als mens zulke regels nodig heeft om het leven überhaupt aan te kunnen?” Maar dat is dus ook de reden dat hij als docent niet echt geliefd is. Wat dan weer de reden is, dat de overblijvers maar wat graag ingaan op het aanbod van één van hen, om met de privéhelikopter van papa naar een skigebied te vliegen. Alleen Angus (Dominic Sessa) blijft uiteindelijk over, samen met kantinejuffrouw Mary (Da’Vine Joy – Dolemite Is My Name, The Idol (tv) – Randolph), wier zoon recentelijk overleed in Vietnam.
Schele verlossing
En dan ontspint zich dus een verhaal tussen drie personen die allemaal hun eigen ‘zooi’ op orde willen krijgen, maar dat waarschijnlijk nooit alleen kunnen. Maar ondanks alle weerstand hebben ze elkaar gelukkig nog wel. Waarin vooral dat ene enorme schele oog van Giamatti – iets dat me bij hem nooit opgevallen is, dus dat is óf Oscarwaardige make-up, of nóg een reden dat Giamatti genomineerd móet worden – een prachtige rol krijgt in iets van verlossing in het verhaal.
En dat toont natuurlijk de hand van de maker; dat je iets, dat voor Hunhams zelfbeeld enorm bepalend is, op een zeer mooie wijze functioneel weet in te zetten. Als ik dan vertel dat die maker Alexander Payne is, dan is de verrassing mogelijk niet zo groot. Payne maakte furore met films als Election, About Schmidt, Sideways, The Descendants, Nebraska en Downsizing, dus dat hij een scherpe maar zeker ook empathische kijk heeft op the human condition, dat is vrij duidelijk.
Crew & cast
Mogelijk dat Downsizing wat tegenviel – weet achteraf ook niet echt meer of die überhaupt iets ‘meer’ wilde dan vertellen dat we op onze planeet moeten letten! – maar met The Holdovers is Payne weer op z’n best, if you ask me. En ik denk dat zo’n beetje elke (goede) acteur ook wel met hem wíl werken. Hij werkte natuurlijk al met Giamatti in Sideways, dus die twee lijken elkaar vrij blindelings aan te voelen.
Persoonlijk ben ik overigens een enorm fan van Giamatti, en dat komt echt niet alleen doordat hij afgelopen maart op SXSW 2023 tijdens de opnames van de eerste aflevering van z’n Chinwag-podcast mijn vraag uitkoos om te beantwoorden (en ik ‘m dus ook heerlijk Amerikaans en lichtelijk vragend m’n Nederlandse naam hoorde uitspreken). Sindsdien volg ik die podcast graag (sowieso meer dan interessant voor filmliefhebbers, want vorige week hadden ze Bruce Campbell nog op bezoek!), maar als je een acteur zo ‘persoonlijk’ meemaakt als in die podcast, dan kijk je toch net iets anders naar z’n filmrollen (althans: dat projecteer ik nu op jou als lezer). Maar volgens mij is ‘iedereen’ laaiend enthousiast over Giamatti’s acteren, want ik verwacht dat z’n Golden Globe-nominatie ook wel eens tot een Oscarnominatie kan gaan leiden. Al is z’n rol natuurlijk niet zo episch als die van Murphy (in Oppenheimer), Cooper (in Maestro) of Phoenix (in/als Napoleon). Daarnaast verraste Sessa me behoorlijk, zeker omdat ik hem ook totaal nog niet kende. Niet zo vreemd overigens, want volgens IMDb lijkt ie hier z’n speelfilmdebuut te maken. Waarschijnlijk is het ook geweldig om dit dan onder de bezielende leiding van Payne te doen, want die man heeft volgens mij al bijna 50 acteurs naar Oscarnominaties geregisseerd (ik overdrijf graag wat…). En ook Da’Vine Randolph grijpt haar moment to shine met beide handen aan. Al is “grijpen” mogelijk een te onsubtiel woord voor haar prachtig gelaagde rol. Enige ‘probleem’ dat ik lichtelijk voelde bij haar rol, is dat ze wat te jong oogde om al een volwassen zoon te hebben (gehad). Iets waar haar daadwerkelijke leeftijd (ze is 37 geworden in mei) mij ook wel wat ‘gelijk’ in geeft…
Final credits
Maar terug naar de film: 
The Holdovers is niet alleen een overduidelijke Alexander Payne-film met mooi uitgewerkte en duidelijk invoelbare karakters, maar ook een film waar je volgens mij de hele familie wel mee naar toe kunt nemen. Zodat je na afloop gezamenlijk in een fijne ‘samenkom-sfeer’ zit. Althans: dat verwacht ik. Bij de Golden Globes is deze film namelijk genomineerd voor Beste Film in de categorie “Musical or Comedy“, en er wordt zeker niet gezongen in de film. Met andere woorden: de sociale ongemakkelijkheid van een paar van de karakters in de film biedt ook net zo goed komische ontspanning…
En is komedie niet bijna altijd ‘mooier’ en/of beter, als die gekoppeld is aan tragiek? En laat die tragiek hier dus verteld worden door iemand die daar z’n beroep van heeft gemaakt, en in z’n beroepsgroep misschien ook wel bij de top 5 van de wereld behoort…