Psycho (1960)

Ik heb me lange tijd geschaamd dat ik de originele Psycho uit 1960 nooit gezien had. Maar ik kende vrijwel het complete verhaal al, heb zelfs een psychoanalytische bespreking van Slavoj Žižek op DVD gezien (link kan spoilen, en is maar een klein gedeelte van z’n bespreking in de documentaire The Pervert’s Guide to Cinema), en ik was bang dat ik daardoor niet meer écht kon genieten van Hitchcocks bekendste film. Boy was I wrong..!

Hitchcock is écht de ‘master of suspense‘. Ondanks dat ik de beroemde douche-, trap- en kelderscènes al lang kende, voelde ik me bijna als klein jochie die een kussen voor z’n hoofd wilde houden. Hij weet door een juiste montage, camerapositie en compositie zo’n enorme spanning neer te zetten, dat je je bijna geen afstandelijke kijker meer kunt voelen. Op één of andere manier weet hij je ín de situatie te trekken, en dat is echt heel erg knap.

Okay, effe kort iets over het verhaal, want dat was toch wel een stuk uitgebreider dan ik verwachtte. Ik dacht namelijk dat alles zich afspeelde in en rondom het Bates Motel en huis, maar dat was zeker niet zo. Natuurlijk heeft het motel, maar vooral het huis, een zeer belangrijke plek in het verhaal, en ik vond het dan ook gruwelijk gaaf dat ik de daadwerkelijke set heb gezien toen ik in 2000 in Universal Studios was. Het huis is op 4/3-formaat gebouwd, zodat het (on)bewust een nóg creepier uitstraling heeft.
Maar: de film begint in een motelkamer in Phoenix, waar Marion Crane (Janet Leigh) haar geliefde in het geheim ontmoet. Hitchcock kennende betreedt ze daarmee al gevaarlijk terrein, want de vrijgevochtenheid van Melanie Daniels in The Birds was ook een karaktereigenschap die niet goed was voor haar gezondheid. Ik weet het: The Birds komt uit ’63, maar ik zag die film eerder…

Niet veel later ontvlucht Marion haar saaie leventje, op zoek naar haar geliefde. Geteisterd door een flinke regenstorm stopt ze bij een motel, waar ze wordt geholpen door een aardige en joviale Norman. Hij geeft haar een kamer, maakt nog wat boterhammen met melk voor haar, en begluurt haar even later door een gaatje in de muur. Inderdaad: het is Norman… Norman Bates.
Norman blijkt een nogal ingewikkelde relatie met z’n dominante moeder te hebben, en dat valt Marion ook al snel op. Beter was ze daar dan ook niet over begonnen, alhoewel ik niet weet of dat haar lot had kunnen voorkomen.

Nee, ik vertel niet meer over het verhaal. Ik noemde Žižek hierboven al. Hij beschrijft de rol van de moeder in Normans leven op een Freudiaanse manier en met zoveel enthousiasme dat ik aan m’n LED-tv gekluisterd zat. Maar ik denk dat veel psychiaters deze film wel willen analyseren. Misschien wel op dezelfde manier als waarop de psychiater in de film een oordeel velt. Die scène wordt door veel mensen overigens als overbodig of té uitleggerig ervaren, terwijl ik van Hitchcock verwacht dat dit misschien wel een lichte ‘diversion’ is. Of in elk geval: het toont denk ik niet de diepste laag die Hitchcock in Psycho heeft gestopt.

François Truffaut schreef een schijnbaar geweldig boek over Hitchcock. Na het zien van Psycho móet ik dat boek lezen. Zo’n ‘belangrijke’ film is dit, if you ask me…

IMDb: http://www.imdb.com/title/tt0054215