Emilia Pérez (2024)
Drie dagen na het zien van Jacques – Un Prophète – Audiards meervoudige Cannes-prijswinnaar, herinnerde ik me zojuist pas weer dat het inderdaad óók een musical is. Maar dan dus wel een ‘musical crime (comedy) thriller‘ die me muzikaal minstens één keer zo stevig raakte dat ik zelfs m’n ogen voelde tranen. Misschien wel perfect passend bij de voor mij ongrijpbare emotionele achtbaan waar het titelkarakter mee móet hebben geworsteld, al koppelde ik het wel direct aan een volledig uit de hand gelopen ‘discussie’ die ik een paar dagen ervoor had (waardoor ik ook wat ‘hoger’ in m’n emoties zat).
Oh ja, één van die prijzen was voor het acteerensemble, waarin vooral Zoe – Avatar, Guardians of the Galaxy – Saldana me bijna ‘verliefdmakend’ verraste. Al is zij niet de focus van de film…
Het verhaal
Rita Moro Castro (Saldana) is een Mexicaanse advocaat die zich gruwelijk hard moet opstellen om in de dog-eat-dog wereld waarin ze opereert overeind te blijven. Ze is rond de 40 en lijkt zelfs haar privéleven opgeofferd te hebben om maar succesvol te worden. Als ze door het kartel van één van Mexico’s lompste drugsbazen – Manitas Del Monte (Karla Sofiá Gascón) – wordt gekidnapt, vrees je als kijker niet direct voor haar leven (het gebeurt namelijk al vroeg in de film), maar dan voel je wel dat de stakes ineens een stuk hoger zijn komen te liggen.
Nu wist ik vooraf vrijwel niets over deze film, wat mijn beleving nog intenser maakte, dus een – SPOILER ALERT – is hier mogelijk wel op z’n plaats. Manitas neemt Rita namelijk vrij snel in vertrouwen (wetende dat hij z’n hand niet omdraait om haar ook direct om te leggen, mocht ze haar mond voorbijpraten) met de mededeling dat hij niet enkel de drugswereld wil verlaten, maar al z’n hele leven voelt dat hij eigenlijk vrouw is, en in transitie wil gaan. En daarvoor heeft hij dus een vindingrijk persoon nodig, want niet enkel moeten alle operaties vooraf in alle geheim gepland worden, ook de ‘dood’ van Manitas moet volledig geloofwaardig gefaket worden. En dan wil Manitas dat z’n vrouw Jessi (Selena – Only Murders in the Building (tv) – Gomez) en kinderen, in volledige onwetendheid van Manitas’ transitiewens, ook nog veilig blijven.
Het plan verloopt meer dan voorspoedig, en jaren later – als Rita inmiddels in Londen werkt – zit ze aan tafel met de titulaire Emilia Pérez (Karla Sofiá Gascón) en duurt het niet lang voordat Emilia aan Rita kenbaar maakt dat ze dus ooit Manitas heette, én terug wil naar Mexico – EINDE SPOILER ALERT. En daar ontpopt Emilia zich langzaam maar zeker tot die rijke vrouw die er alles aan doet om al die door drugsgeweld verdwenen mensen op te sporen. Iets waar Manitas óók grotendeels verantwoordelijk was…
Zeer rijkgevuld en ‘menselijk’
Naast alle mega-persoonlijke en heftige emoties die iemand in haar situatie sowieso al voelt, moet Emilia dus ook nog eens dealen met een enorm schuldgevoel. Dat ze met niemand in haar omgeving kan delen. Daarin bouwt Audiard ook nog eens een goedwerkende spanning bij op, wat de film niet alleen nóg rijker maakt, maar ook menselijker. Want hoe ver de gebeurtenissen ook van je af kunnen staan, emotioneel voelde ik dus keihard mee. Iets dat dus zeker ook versterkt werd doordat ik net daarvoor in een discussie over ‘wokeness‘ terechtkwam, en deze film in mijn ogen dus juist toont hoe mooi kunst kan zijn als iedereen zijn/haar/hun verhaal mag vertellen (en niet enkel die nog altijd wat mannelijk-witte Hollywoodelite, met toch een vrij simpele, eendimensionale kijk op drama en film).
Verder ben ik zeker geen musical-fan – ik zie liever iemand iets denken, dan dat ik die gedachten volledig uitgesproken, en in musical-vorm zelfs ‘uitgezongen’ hoor worden – maar Audiard weet ook op dat vlak iets te doen dat niet vele makers lukt: het voelt bijna volledig natuurlijk, juist omdat het allemaal best vet gechoreografeerd en versmolten is met scènes/shots ervoor en erna. Mogelijk doordat Audiard dit verhaal initieel in een operette wilde omzetten..?
Cast & crew
Saldana is ooit begonnen als danseres en blijkt het gracieuze dansen niet verleerd te zijn. Zelf dacht ze dat dansen nooit meer meer ergens anders voor te gebruiken als voor de actierollen waarvan het grote publiek haar kent, maar Audiard dacht daar dus anders over. Hij geeft haar daarnaast ook genoeg kwinkslagen in haar zangpartijen, waarmee ze – als verteller van het verhaal – ook de ‘sfeer-toon’ van de film zet. Een sfeer die ook nogal om kan slaan, wat ook de reden is dat ik hieronder zoveel uiteenlopende genres heb ‘moeten’ aanvinken. Ik had Gomez volgens mij niet eerder in de taal van haar Mexicaanse moeder gehoord, en haar vertolking kwam behoorlijk naturel over (al kwam één seksuele opmerking van haar wel nogal verrassend binnen, maar dat komt misschien omdat ik wat teveel aan haar licht-suffige rol in Only Murders in the Building gewend ben?). De derde actrice in het winnende ensemble is Adriana Paz, die Emilia’s love interest Epifanía speelt (zou haar naam een betekenis hebben, denk je? ;)). Ik dacht haar te herkennen, maar ik kan me niet voorstellen dat dat door die ‘vrouw in lift’-rol in Bond-film Spectre is geweest. Daarnaast is haar rol ook de kleinste van de vier, al ben ik nog wel altijd onder de indruk van hoe ‘cool’ die scène met dat mes in haar tas werd afgehandeld. En nu moet die – spoiler alert – weer even terug, want er was nogal wat verbazing hoorbaar in de zaal, toen mensen op de aftiteling zagen dat Manitas en Emilia inderdaad door dezelfde actrice gespeeld werden. De Spaanse transgender acteur Karla Sofía Gascón wordt op IMDb tot 2016 namelijk als (Juan) Carlos Gascón getoond – einde spoiler alert. Gascón speelde hiervoor vooral in Spaanse tv-series.
Audiard was overigens al zo’n anderhalf decennium als regisseur actief voordat ie in 2009 doorbrak met het geweldige Un Prophète. Sindsdien heeft ie – tot aan deze film – slechts vier films geregisseerd, waarvan The Sisters Brothers (met Phoenix, Gyllenhaal en Reilly!) het laagst gewaardeerd wordt op IMDb (z’n enige film onder de 7,0). De andere films: De rouille et d’os, Deephan én Les Olympiades, Paris 13e. Voor Emilia Pérez vertaalde hij Boris Razons roman Écoute uit 2018 naar een filmscenario, geholpen door Thomas – La famille Bélier/CODA, Stillwater – Bidegain, Nicolas – (second unit director bij) Jackie – Livecchi en Léa – Ava, Les cinq diables – Mysius. Opvallend overigens dat het laatste nieuws over het scenario is dat Netflix (die de film al binnen een maand op tv gaat tonen) de film niet meer als origineel maar als aangepast scenario gaat aanbieden voor de Oscars. Oftewel: het lijkt wel zo’n vrije adaptatie te zijn geweest, dat men initieel dacht dat het verhaal als origineel gezien zou kunnen worden. Maar het risico dat dit pas later in het seizoen (en mogelijk kort voor de bekendmaking van nominaties) aangepast zou moeten worden, werd door Netflix waarschijnlijk als te groot gezien, waardoor ze deze keuze nu al hebben gemaakt…
Final credits
Yes, Emilia Pérez is in elk geval één van de meest opmerkelijke films van het jaar, en ook een best overweldigende filmervaring. En als je ‘m dan puur als misdaadthriller beoordeeld (de film heeft zeker ook wat Sicario-vibes), dan is het misschien wel de meest opmerkelijke van dit millennium.
En ik hoop echt, dat mensen die normaliter snel in ‘anti-woke-retoriek’ vervallen, vooral inzien hoe hier een menselijk verhaal verteld wordt, met karakters wier gevoelens ik mogelijk nooit echt zal kunnen begrijpen. Maar iets niet begrijpen hoeft niet direct tot een (ver)oordeel te leiden, toch..?