The Apprentice (2024)
The Apprentice toont exact aan wat Native Americans veel eerder al door hadden: mensen die leiden aan het wétiko-virus zouden heropgevoed (of ‘gedood’) moeten worden, om de samenleving tegen hen te beschermen. En dus niet juist zó hard moeten worden verheerlijkt, dat ze het uiteindelijk tot ‘succesvol’ zakenman en zelfs president van het machtigste land ter wereld kunnen schoppen, met alle (potentiële) gevolgen van dien.
De door Ari – Gräns, Holy Spider – Abbasi gecreëerde Donald J. Trump wordt niet alleen fantastisch (en licht ingetogen) gespeeld door Sebastian – Captain America: Civil War, Pam & Tommy (tv) – Stan, met misschien nog wel beter tegenspel van Jeremy – The Judge, Succession (tv) – Strong als über-fixer Roy Cohn, maar je ontdekt ook hoe hij zich kon ontwikkelen tot de ultieme wétiko-schoft, die hij in de ogen van menig (zo niet elke?) niet-kapitalist is. En mede daardoor voelt The Apprentice een beetje als een The Penguin-achtige original story voor de ultieme bad guy, waarbij het echt hemeltergend cynisch is om te moeten concluderen, dat een best groot deel van de (Amerikaanse) bevolking die Amerikaanse corruptie juist wel cool en/of vet vindt…
Het verhaal
Het is 1973 als een jonge Trump (Stan) een vrouw tracht te imponeren door in een exclusieve club bekende personen aan te wijzen. We krijgen zo een korte introductie, maar wat vooral al snel blijkt: de jonge Trump was toen al zó onzeker, dat eenieder die hem ’t juiste compliment gaf, hem (tijdelijk) om de vinger kon leiden. Zo ontmoet Trump ook de flamboyante advocaat Cohn (Strong), die z’n overduidelijke homoseksualiteit in die tijd nog moest onderdrukken (omdat je uit je ambt gezet werd als je openlijk homo was). Mogelijk dat ie daardoor zo achterdochtig was dat ie alles, overal en iedereen liet afluisteren, waardoor hij als advocaat bij zo’n beetje elke zaak ook wel een chantagemiddel kon inzetten. Het was schijnbaar vooral Cohn die de jonge Trump dus leerde dat er geen goed en kwaad is in Amerika, maar alleen maar winnaars en verliezers, en dat dus álles een strijd is (ik weet nu serieus niet of ik dit niet toevallig uit The Penguin citeer…).
Maar de zaak waardoor Trump z’n grote mentor ontmoette, ging dus over een mogelijke aanklacht tegen pa Fred Trump (Martin – Insomnia, Tenet – Donovan), die talloze zwarte huurders keihard discrimineerde, vooral omdat ie daarmee weg kón komen. Althans: dat was ie gewend. Nu er een zaak dreigde, die andere investeringen van de Trump-organisatie tegen zou kunnen houden, moest die zaak voorkomen worden. Hierin nam de jonge Trump nogal wat boute stappen die zelfs pa Fred wat te ver gingen, maar het winnen van die zaak zorgde er al snel voor dat Donnie niet meer zo hard naar de ouder wordende (en dus ‘loserige’) papa luisterde. Naast het ontwikkelen van het Commodore-hotel in Manhattan, startte hij ook snel met de bouw van diverse casino’s (in Atlantic City) en Trump Tower (op 5th Avenue), waarbij toen al duidelijk werd dat het hem geen enkele snars interesseert hoeveel last de rest van de wereld ondervindt door zijn ego…
Ondertussen is ook de aardig goedgebekte Ivana (Maria – Borat Subsequent Moviefilm, Bodies Bodies Bodies – Bakalova) in z’n leven gekomen, en krijgen we ook direct mee hoe dat ultieme, patriarchale wétiko-gedrag z’n schofterige houding ten opzichte van vrouwen verklaart (inclusief marital rape). En dan hebben we die prachtig pijnlijke scène gedurende Cohns laatste verjaardag nog tegoed…
Achteraf lijkt het zó duidelijk
Ja, mogelijk wil je hier een – spoiler alert, al is zo’n beetje alles uit zijn leven natuurlijk al in alle geuren en kleuren verteld. Maar die scène aan het eind van de film, dat Cohn moet janken op z’n eigen (laatste) verjaardag, omdat ie beseft dat hij voor het vieren daarvan afhankelijk is van het monster dat ie zelf mede gecreëerd heeft, die raakte voor mij wel de kern van ‘het probleem Trump’: zelfs degene waar hij in het begin met hangende pootjes hulp bij zocht, is niet veilig voor zijn ‘er zijn enkel winnaars en verliezers en als je aids oploopt dan ben je wel echt een enorme loser‘-wereldbeeld – einde spoiler alert. En ja, daarin voel je bijna een soort bijbels drama, van hoe iemand het ultieme voorbeeld van ‘het kwaad’ lijkt te willen zijn. Waarbij ik dus constant gesprekken herinner die ik persoonlijk met (Republikeinse) Amerikanen heb gehad, waarbij het best schokkend was hoe trots ze zijn op hun eigen corruptie, op het opportunisme waarmee je in Amerika weg kúnt komen. Wat dus enkel mogelijk is, als je 100% gelooft in wat Trump ook doet: als je niet strijdt, dan maken anderen misbruik van jou. Dus als je slim bent, zie je uit voorzorg alles en iedereen als een vijand waartegen je moet vechten. Maar ja, dat is in mijn ogen dus een levensvisie die 100% in gaat tegen alles wat we als mensheid zouden moeten nastreven, als we in elk geval samen wíllen leven…
Cast & crew
Maar misschien laat ik me teveel leiden door m’n behoorlijke afkeer tegen het type Trump, wat logischerwijs gevolgd wordt door een wat pijnlijke constatering over de staat van onze diersoort. Als film is The Apprentice namelijk ook erg goed, mede door het eerdergenoemde, geweldige spel van zowel Stan als Strong. De hierboven beschreven scène had de kwaliteiten van vooral Strong wel nodig, waarvan ik dus afgelopen week pas ontdekte, dat hij het jongere, neurodiverse broertje van Downey Jr. en D’Onofrio speelt in de Robert Duvall-film The Judge. Ik dacht even dat dat zijn DiCaprio-Gilbert Grape-achtige doorbraakfilm was geweest, maar hij speelde vóór The Judge ook al in Zero Dark Thirty, Lincoln, Robot & Frank, The Messenger en zelfs M. Night Shyamalans The Happening. En hier zet hij op werkelijk geweldige (en Oscarnominatiewaardige) wijze een überhippe NY-fixer neer, die zelfs Andy Warhol in z’n inner circle had. Maar die dus ook ontdekt dat zijn leerling iets te gretig al het geleerde toepast, en dat hij daardoor een monster creëerde dat niemand meer bleek (en blijkt) te kunnen controleren. Perfect gevangen dus in die scène op Cohns eigen verjaardag. Voor Stan zal het best lastig zijn geweest om zichzelf in te houden, omdat het karakter dat hij speelt soms zelf al een parodie op zichzelf lijkt te willen zijn, met z’n hypersensueel getuite mond, weelderig-ogende haardos en lagen make-up. Nu had ie in de film nog niet zo’n oranje gezicht als nu (ik begrijp echt niet dat hij daardoor niet snoeihard uitgelachen wordt door degenen die in hem juist een sterk persoon zien), en dat helpt ‘m wel. Als in: ik weet niet zeker of ik zijn spel in m’n hoofd niet al moeiteloos laat memory blenden met oude beelden van de echte Trump. Maar Stan weet dus wel iemand neer te zetten die zo hard in z’n eigen eigen bullshit is gaan geloven, dat ie initieel helemaal niet bewust lijkt van dat de rest van de wereld daar de dupe van is. Al past dat natuurlijk wel bij het wat onbewuste, triviale wereldbeeld van killers vs. losers…
Abbasi maakte hiervoor dus het opmerkelijke Gräns (over die grensbewakers met een nogal sterk ontwikkeld reukvermogen) én Holy Spider, een film die ik – mede door het mooie posterdesign – al veel eerder wilde zien. Maar die films tonen volgens mij wel dat deze Deens-Iraanse filmmaker weet/aanvoelt waar het mis gaat in/met de mensheid. Abbasi verfilmde overigens een scenario van Gabriel Sherman, die eerder betrokken was bij tv-serie The Loudest Voice, over FOX News-oprichter Roger Ailes. Dus ik verwacht dat ie daar wel wat Trump-achtergrondinformatie heeft opgedaan…
Final credits
Ja, de makers hebben overduidelijk links naar het nu gelegd, maar dat is ook meer dan logisch, gezien de ‘Trump situation‘ natuurlijk nog altijd mega-urgent is. Zo worden er in opening van de film beelden van Nixon getoond, die een speech houdt over waarom hij af ging treden: hij dreigde aangeklaagd te worden. En precies de zaken waarvoor Nixon bijna aangeklaagd werd, zijn zaken waar voormalig president Trump inmiddels voor veroordeeld is. En in plaats van dat dit hem volledig zou diskwalificeren voor enige publiek ambt, zit een zeer groot deel van de wereld nu juist bilkramp te ontwikkelen, vanwege de angst dat hij binnenkort toch wéér de functie van machtigste persoon op aarde toebedeeld krijgt.
Dus ja, dat Trump deze film als verkiezingsinmenging ziet, dat begrijp ik wel. Maar dat Trump überhaupt mee kán doen bij zoiets belangrijks, dat is toch vooral één grote aanklacht tegen hoe we die interne wétiko misschien wel te lang niet hebben onderkend (, allemaal?). En zoals je overal ziet: dat heeft geen enkel positief gevolg voor alles wat tracht te leven in een vrij fragiele natuur, waar ongeremde ego-strijd nooit tot balans zal leiden. Of zoals de ondertitel van de film terecht luidt: “An American horror story“.